تپه حسنلو آرامگاه عشاق ایرانی

به گفته مینورسکی شرق شناس مشهور (نریز) باستانی با (سلدوز) کنونی تطبیق دارد سلدوز نام قدیم نقده می باشد که با گذر زمان تغییر پیدا کرده است.

از مکان های دیدنی و زیبای شهرستان نقده تپه حسنلو می باشد، اين تپه در 12 کیلومتری جنوب غربی دریاچه ارومیه و 9 کیلومتری شمال شرقی نقده بین دهکده های امین لو و حسنلو واقع شده است تپه باستانی حسنلو در میان جلگه‌ای سرسبز و خرم که به نام «سلدوز» معروف است در کنار دهکده‌ای به همین نام قراردارد بنا به ارزیابی ها قدمت این تپه به 6000 سال قبل از میلاد می رسد ، تپه‌های باستانی زیادی پیرامون تپه حسنلو وجود دارد و گویا هنگام آبادی حسنلو و تمدن عظیمش تمدن‌های دیگری نیز با این تپه در تماس بوده و هم دوره تمدن حسنلو به وجود آمده‌اند.

معروف ترین اثر باستانی یافت شده در این محل جام طلای حسنلو است که به عصر آهن تعلق داشته و در موزه ایران باستان نگه داری میشود جام زرین حسنلو به ابعاد 21 سانتی متر بلندی و 25 سانتی متر قطر و 950 گرم وزن متعلق به هزاره اول قبل از میلاد است.

جام حسنلو قدمتی 3200 ساله دارد و احتمالاً نقش بسزایی در شکل‌گیری هنر دوره بعدی یعنی دوره مادها داشته‌است.

بر روی جام نقش خدایگان سه گانه: خدای زمین، خدای آب و خدای خورشید حک شده‌است. نقش پهلوانی که با هیولا می‌جنگد، الهه‌ای ایستاده روی دو قوچ، نقش بدن انسان بر پشت یک پرنده و مطابقت صحنه‌ها با یک حماسه حوری از نقش‌های موجود بر روی این جام است. سازمان میراث فرهنگی برای اولین بار آن را در سال 1377 به نمایش عمومی گذاشت.

اما در اين ميان نقش مرحوم امام قلی محمدی حسنلویی كاشف اين جام ارزشمند قابل ستودني است وي درمورد كشف جام اظهار كرده :من داشتم با قدرت زمین را کلنگ می‌زدم که ناگهان متوجه شدم کلنگ به یه چیز فلزی برخورد کرد؛ بین خودمان بماند، همین کج بودن جام هم حاصل کلنگ بنده است. بالاخره کندم و کندم تا جام را بیرون کشیدم، خاک اجازه دیده شدن جام را نمی داد،فقط فهمیدم که فلزی است،نمیدانستم از جنس طلاست!با لباسم قسمتی از جام را پاک کردم،بله جام از جنس طلا بود.من جام را پيش تيم آمريكايي بردم يكي از آنها كه رابرت نام داشت به من پيشنهاد داد مبلغ قابل توجهي به تو ميدهم و تو در مورد كشف اين جام با كسي سخن نگو من يكراست از چادر بیرون آمدم و رفتم پیش سرگروه ایرانی و ماجرا و حرف های رابرت را برایش تعریف کردم،صورتم را بوسید و گفت:این اجنبی ها میخواهند این را هم از ما بدزدند اما اینبار نمیگذارم.

كاشف جام ارزشمند حسنلو مرحوم امام قلي محمدي حسنلويي در 13 خرداد 1395 در سن 89 دار فاني را وداع گفت.

در موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی دانشگاه پنسیلوانیا یکی از مشهوترین عکس‌ها مشهور به دو عاشق ایرانی است. عکس شمار 97482 این موزه هنوز هم یکی از تصاویر منحصر به فردی است که هر روز نظر خیلی‌ها را به خود جلب می‌کند؛

قبر قدیمی ترین عاشقان ایرانی در تپه حسنلو واقع شده است، تیم تحقیقات ایران و آمریکا مشغول تحقیقات در تپه باستانی بودند که قبری را پیدا کردند در این قبر با قدمت سه هزار سال اسکلت دو نفر (زن و شوهر) در آغوش یکدیگر پیدا شد در قبر به جز تخته سنگی که در بالای سر شخص سمت چپ قرار دارد هیچ شی دیگری وجود نداشت و از آن زمان آنها لقب عشاق را گرفتند.

معاون اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در گفتگو اختصاصی با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان تپه باستانی حسنلو و قدمت وجاذبه گردشگری آن را تشریح کرد و گفت : تپه حسنلو اولین بار در سال 1313 کاوش شد پس از چند بار حفاری سپس در سالهای 1334 تا 1355 توسط پرفسور رابرت دایسون از دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا کار حفاری و پژوهش ادامه یافت به عقیده وی ده دوره متمایز سکونت در تپه حسنلو موجود است دایسون تاریخ تقریبی سکونت در دوره وهم را شش هزار سال پیش از میلاد مسیح میداند و دوره نهم نا هفتم را بین شش هزار تا سه هزار سال پیش از میلاد میداند

محمد فتحی افزود:ازدوره هفتم تا دوره اول اطلاعات بیشتری موجود است و دارای بناهای خشتی گلی و سنگی است دوره هفتم بین 2500 تا 3000 سال پیش از میلاد بوده است که از ابزار مفرغی استفاده میشد دوره ششم بین 2000 تا 2500 سال قبل از میلاد و دوره پنجم میتواند 1300 سال پیش از میلاد باشدو ظروف سفالی خاکستری رنگ ظاهر شده از مختصات دوره پنجم وجود ساختمان های خشتی و گلی است که در هیچ نقطه ای از دنیا یافت نشده است.

وی ادامه داد: دوره چهارم بین 800 تا 1300 سال قبل از میلاد یعنی همان دوره آتش سوزی بزرگ و لایه های سوخته و سیاه که تقریبا در مدت 500 سال سکونت در حسنلو تشکیل شده است و تمدن درخشانی از این دوره در حسنلو وجود داشته است هنر اقوامی که در این دوره در حسنلو ساکن بودند بسیار پیشرفته و آثار آنان قابل مقایسه با آثار زیویه کردستان و کلورز و مارلیک گیلان و کلیه نقاط لرستان می باشد.

معاون اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی وگرودشگری آذربایجان غربی اظهار داشت : دوره سوم سکونت در حسنلو متعلق به مادها و نیز این دوره نیمی از دوره هخامنشی را شامل میشود و دوره دوم همزمان با نیمی از دوره هخامنشی و همه دوره پارت (اشکانی) و نیمی از دوران ساسانی می باشد و دوره اول که لایه بسیار ضعیفی می باشد شامل اواخر دوران ساسانی و اوایل اسلام است که اثری از آن نیستو کلا آثار این دوره از بین رفته است.

مهم ترین دوره متعلق به دوره چهارم میباشد و ساختمان های بسیاری در این دوره یافت شده کلیه ساختمان های حسنلودر دوره چهارم سنگی است معماری عصر آهن در حسنلو فاکتور نوظهوری است که آن را از دیگر مناطق ایران چه قبل و چه بعد از تاریخ متمایز می کند به طوری که با آغاز این عصر معماری در شمالغرب و سپس در غرب پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته گسترش پلان های معماری و تالار ها و ایوان های ستون دار، نیمکت های خشتی و سنگی ، بنا های دو طبقه، شکل گیری معماری حکومتی ومذهبی نظامی و گسترش تزئینات معماری از خصوصیات این دوره است که در نوع خود منحصر به فرد است.

فتحی در ادامه تشریح کرد: هیئت حفاری دایسون توانست اتاق های متعددی با سالن های بزرگ در مرکز تپه کشف کند جام زرین معروف حسنلو که گنج بی بدیلی است و سه هزار سال قدمت داشته و در موزه ایران باستان قرار دارد از همین محوطه کشف شده این کشف در تاریخ باستان شناسی ایران و جهان یکی از اکتشافات علمی و از نادر ترین آثار تاریخی دینی و هنری دنیای باستان است و توسط دایسون در حسنلو کشف شده و دارای 950 گرم وزن و از طلا ساخته شده و بر روی آن حکاکی های هنری و تزئینی در دو ردیف از داستان های مختلف در آن وجود دارد.

گزارش از طاهره نابغي

انتهای پیام/س