به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان ،استاد ادبیات و زبان فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان با تقسیم استان کرمان به دوناحیه شمالی وجنوبی بیشترین تعداد گویشور دراستان را متعلّق به زبان فارسی دانست وگفت: درکرمان شمالی وبرخی از شهرستانهای جنوبی بم، نرماشیر، ریگان فهرج وجیرفت زبان فارسی رواج دارد.
آقای مطلبی افزود: دراین مناطق، زبان فارسی به یک شکل به کار نمی رود؛ بلکه مردم هر منطقه ای یک گونه از زبان فارسی را بدون مشکل بصورت لهجه های ریگانی،رفسنجانی،بافتی صحبت می کنند.
وی با اشاره به مفهوم نبودن زبان رودباری برای دیگر افراد ، آن را از دیگر زبان های مورد استفاده مردم جنوب کرمان دانست وافزود: جنوب کرمان ،شامل شهرستانهای عنبرآباد،رودبار جنوب، کهنوج ،فاریاب، منوجان و قلعه گنج است.
این استاد فرهنگ و زبانهای باستان گفت: دربم،نرماشیر،فهرج،ریگان و تاحدزیادی در جیرفت به زبان فارسی صحبت می کنند.
آقای مطلبی با بیان اینکه 5 زبان باقی مانده از نظرتعدادگویشور رقم بالایی را در استان به خود اختصاص نمی دهند وبرخی از آنها تقریباَ از بین رفته اند،افزود: گویش زردشتیان کرمان و گویش یهودیان کرمان و رفسنجان یا به کلّی فراموش شده و یا اطلاع دقیقی از آن دردست نیست.
ویزبان ترکی را ازدیگر زبانهای مرسوم مردمان استان کرمان دانست و خاطر نشان کرد: این زبان بین عشایر استان کم و بیش متداول است که می توان به ترکی بچاقچی متعلّق به طایفۀ بچاقچی سیرجان و برخی عشایر ترک در منطقۀ بافت و ساردوئیه جیرفت اشاره کرد.
وی از وجود دو زبان غیرایرانی دراستان کرمان خبر داد و گفت: زبان براهویی
در روستای تم میری رودبار وزبان کولی ها به طورپراکنده در استان وجود دارد.
آقای گلاب زاده کرمانشناس نیزبا اشاره به تفاوت لهجه ها و گویش های بخش های شمالی وشرقی استان با قسمتهای جنوبی و غربی اش گفت: لهجه وگویش جیرفتی به صورت اصیل رایک کرمانی یاگویش ولهجه نرماشیری رایک سیرجانی متوجّه نمی شود وحتّی برخی از اصطلاحاتی کهمردم کوهبنان به کار می برند مردم دیگر نقاط استان به کارنمی برند.
وی می افزاید: لهجه وگویش کرمان باهوای کویرو خلق وخوی آرام مردمان این دیار در هم میآمیزد.
گلاب زاده لهجۀ کرمان را نمادی از طبیعت کویری و خلق وخوی محبّت آمیز مردمان این دیار دانست و "و" راکه اغلب کرمانیان در آخر هر نامی به کار می برند ، نشانۀ الفت و انس دوستی مردمان این دیار دانست.
آقای گلاب زاده می افزاید: تحقیقات پروفسور لمبرگ کارلوفسکی استاد ومحقق دانشگاه هاروارد درلوح های بدست امده درتپه یحیی ارزوئیه نشان می دهد ،اختراع خط به وسیله مردمان کرمان،درقرن 5 پیش ازمیلاد یعنی: حدود 350سال قبل ازسومریان بوده است.
گلاب زاده با تایید گفته مرحوم باستانی پاریزی مبنی بر بی نیازی ازواردات کلمات، با استفاده از لهجه های محلّی از جمله کرمان، افزود: مردم استان کرمان کلمات را تاکنون از جایی وارد نکرده اند؛ بلکه تمامی واژه ها واصطلاحات وکلماتی که به کار می برند ساخته خود آنهاست که نشان از فرهنگ غنی و با اصالت این دیاراست.
مطلبی استاد زبان و ادبیات فارسی نیز با اشاره به اینکه تمایل مردم به صحبت با نوع گویششان قابل اندازه گیری ومقایسه کردن نیست؛ از اقدامات بخش زبانشناسی و دانشجویان دانشگاهها برای معرّفی برخی زبان ها لهجه ها وگویش هاخبر داد و افزود: برای اطّلاع دقیق باید به دانشگاه ها مراجعه کرد؛ امّا برای نمونه می توان به کار هایی چون: گویش محمّدی درروستای کوشک مورعنبرآباد، گویش چهارگنبد سیرجان، بررسی گویش پاقلعۀ شهربابک، بررسی زبانشناختی گویش رودباری وکارهای پراکنده ای از شهرستان بم اشاره کرد.
وی بااشاره به وجود 7 زبان در استان، ازبرخی اقدامات انجام شده در این زمینه یاد کرد
وی همچنین به چهار مقاله راجع به زبان رودباری از خودشان و کارهای افراد دیگری از جمله اسلام نیک نفس دهقانی، هاشمی و بختیار صدیقی اشاره کرد.
خانم ضیاشهابی مسئول کتابخانه مرکز کرمانشناسی ، از چاپ کتبی چون: گویش مردم سیرجان، فرهنگ تطبیقی لغات واصطلاحات کرمان شمالی، فرهنگ ریشه یابی وکاربرد زمانی در ریشۀ آن ( مخصوص کرمان)، فرهنگ گویش گوغر بافت، بررسی گویش جیرفت وکهنوج، نگین سبز( گویش رابر)، بررسی زبان شناسی گویش زرند، بررسی واژه شناسی گویش بافت، ترانه ها وزبان زدها وفرهنگ عامۀ مردم کرمان، فرهنگ واژگان وکنایات شهربابک، فرهنگ اصطلاحات مردم کرمان در این مرکز خبر داد .
انتهای پیام /ی
گزارش از : معصومه یحیی زاده