زوایای دیده نشده حذف یک مجازات/حذف اعدام از مبارزه با موادمخدر؛ آری یا نه؟

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،معضل اعتیاد همواره یکی از ناهنجاری های اجتماعی محسوب می شود که کم و بیش می توان از آن به عنوان دغدغه ای جهانی یاد کرد.

در این میان موقعیت منطقه ای ایران در خاورمیانه و غرب آسیا و همجواری با کشورهایی همچون افغانستان و پاکستان به عنوان یکی از تولید کنندگان و توزیع کنندگان مواد مخدر در جهان،کشور را در معرض خطرات بسیاری قرار داده و هر ساله چه بسیار هزینه ها و اعتباراتی که از سوی دستگاه های زیربط مصروف کنترل،کاهش و مهار و برخورد با این معضل می شود.

سابقه تاریخی مصرف مواد مخدر در دوران باستان به 5 هزار و 500 سال قبل باز می گردد و آنطور که در برخی از منابع اشاره شده بعد ها زکریای رازی از نخستین افرادی بود که به خاصیت تسکین دهنده و درمانی،دارویی این ماده پی برد.

برخی از تاریخ پژوهان همچون حمید رضا کامیار معتقد است که ورود مواد تخدیری و تریاک به عنوان یکی از اصلی ترین مواد مخدر جهان در زمان افشاریه و از هندوستان به ایران وارد شد.

فارغ از پیشینه تاریخی و سیر تحولات و منشا اثر و مبدا ورودی این ماده،در حال حاضر معضل اعتیاد از شاخص ترین ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی در کشور محسوب می شود.

** آماری نگران کننده از کشف،مصرف و مرگ و میر ناشی از مواد مخدر

در حال حاضر شیشه از نمونه مخدرهای صنعتی به شمار می رود که شیوع مصرف آن در کشور با مخاطرات بسیاری همراه بوده و بعضا در لابه لای سطور اخبار رسانه ها و سایت های خبری مشاهده می شود که قتل،خودکشی، بزهکاری از تبعات و پیامدهای شوم مصرف این مخدر صنعتی است.

پدری که فرزند خود را به قتل می رساند،مردی که جان همسر خود را در توهم مصرف شیشه و اوهام و خیالات واهی خود می ستاند و...نمونه هایی از اخبار ستون حوادث در رسانه ها است که هر از چند گاهی منتشر می شود.

طبق آمار منتشر شده در رسانه ها بیش از 25 درصد از معتادان در کشور را مصرف کنندگان شیشه تشکیل می دهند.

میزان مصرف شیشه 126 تن و تعداد مصرف کنندگان 345 هزار نفر برآورد شده است، آمار پزشکی قانونی نیز از فوت بیش از 39 هزار تن در بین سالهای 83 تا 92 حکایت دارد.

پرویز افشار سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر چندی پیش از کشف 366 هزارکیلوگرم کشف مواد مخدر در نیمه نخست سال جاری خبر داد.

عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور و رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز به سود و درآمد 10 هزار میلیارد تومانی قاچاقچیان مواد مخدر درکشور اشاره کرد.

سود کلانی که برای بسیاری وسوسه کننده است و برای دستیابی به آن از هیچ ترفند و تلاشی برای کسب درآمدهای اینچنینی،دریغ نمی کنند و شهادت ماموران خدوم انتظامی همپای قاچاقچیان،حاکی از تلاش جدی دستگاه های امنیتی و انتظامی برای مهار این چالش است،چالشی که در کنار برخوردهای قهری نیازمند همیاری و هم افزایی دستگاه های بسیاری در حوزه اجتماعی،فرهنگی،اقتصادی و...است.

**امضای 70 نماینده پای طرح حذف اعدام از مجازات قاچاقچیان مواد مخدر

چندی پیش خبری منتشر شد که پیرو آن،70 نماینده مجلس شورای اسلامی پای طرحی را امضا کردند که در صورت تصویب،اعدام جز در موارد مسلحانه،از لیست مجازات قاچاقچیان مواد مخدر حذف می شود.

این طرح که در حال حاضر اما و اگرهای بسیاری را در مقابل خود می بیند دارای موافقان و مخالفان بسیاری است.

برخی همچون قاضی جابری معتقد است که اعدام قاچاقچیان با هزینه های سنگینی در مجامع بین المللی همراه است و نباید به خاطر چنین افراد و گروه هایی،کشور را درگیر مسائل و فشارهای جهانی کرد و می توان با اتخاذ تدابیری، ترانزیت مواد را به سوی کشورهای مبدا بازگرداند.

قاضی عزیز محمدی نیز معتقد است که اجرای احکام اعدام در طول سالیان گذشته آنطور که باید کارآمد نبوده و نتوانسته به نحو مطلوبی از معضل قاچاق مواد مخدر جلوگیری کند و اعدام به عنوان حکمی شرعی و دینی باید در اجرای قصاص اجرایی شود.

**مجازات اعدام قاچاقچیان مواد مخدر،بازدارنده یا بی اثر؟

بازپرس فاضل مفاخری در گفتگویی که با رسانه ها داشته با اشاره به عدم بازدارندگی مجازات اعدام در حوزه مقابله و مبارزه با مواد مخدر،عنوان می کند:مجازات اعدام باید در مواردی که عنوان محاربه به آن اطلاق می شود و همچنین برای اجرای قصاص مدنظر قرار گیرد و در حوزه مواد مخدر بازدارندگی چندانی را از مجازات مذکور شاهد نبوده ایم.

**لزوم واکاوی و بررسی نتایج اعدام احساس می شود

فربد فدایی معاون سابق ستاد مبارزه با موا مخدر نیز در گفتگویی که با رسانه ها داشته در خصوص حذف اعدام  از مجازات های قاچاقچیان مواد مخدر عنوان می کند:قاچاقچی مواد مخدر با ریسک پذیری میان دو عنصر برد و باخت وارد فعالیت در این عرصه می شود و در شرایطی که پول های کلانی در پس فعالیت در این بخش وجود دارد،بطور طبیعی تحلیل و ارزیابی قاچاقچی معطوف به این موضوع می شود که یا موفق می شود و یا در صورت شکست و باخت اعدام خواهم شد،اما جایگزینی این حکم با حبس ابد می تواند بازدارندگی بیشتری را لحاظ کند،منوط به اینکه مجرمان این حوزه که با حبس ابد مواجه می شوند در لیست عفو قرار نگیرند.

** نظر مخالفان حذف اعدام از مجازات قاچاق مواد مخدر

در این میان برخی از صاحب نظران و کارشناسان ذیربط همچون محمد رضا حبیبی رئیس دادگستری یزد و یا قاضی محمد کشکولی(قاضی پرورنده بیمه ایران و سعید مرتضوی)معتقد هستند نباید به حذف مجازات اعدام در حوزه مبارزه با مواد مخدر اقدام کرد.

حبیبی معتقد است تجربیات گذشته ثابت کرده هر آنچه که در این حوزه عقب نشینی کنیم و کوتاه بیاییم، قاچاقاچیان پیشروی بیشتری می کنند.

قاضی کشکولی نیز معتقد است با توجه به شرایط خاص جغرافیایی کشور ایران و همسایگی با یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان مواد مخدر در جهان(افغانستان)حذف مجازات اعدام منطقی به نظر نمی رسد.

وی می افزاید:مطالعات و بررسی های  جهانی از عدم کارآمدی و تاثیرگذاری اعدام حکایت دارد،اما نباید از نظر دور داشت که موقعیت ایران متفاوت از دیگر کشورها است و باید ملاحظات و مصالحی خاص را مدنظر قرار داد، زیرا همجواری با افغانستان،شرایط ایران را از دیگر کشورها متفاوت ساخته است.

**حذف مجازات اعدام،انگیزه ها برای قاچاق مواد مخدر را افزایش می دهد

تصویب و یا رد این طرح نیازمند تحقیقات کارشناسانه و مطالعات عمیق و بنیادی و همه جانبه در ابعادگوناگون اعم ازسیاسی، امنیتی، اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی است و نمیتوان به سرعت نسبت به رد یا تایید آن اظهار نظر کرد.

اما ذکر یک نکته در این خصوص ضروری به نظر می رسد و آن تبعات و پیامدهای که مصرف مواد مخدر و قاچاق آن برای کشور به همراه داشته است.

اگرچه قاچاق مواد مخدر و یک جرم منفرد محسوب می شود اما در واقع امر تاثیرات مخرب این عمل شوم و غیرانسانی با ترکش های بسیاری همراه است،طلاق،فروپاشی خانواده ها،سرقت،جرایم خرد و...بخشی از تاثیرات مخرب این معضل اجتماعی است.

اگرچه نهادهای حقوق بشری جهان همواره این موضوع را بهانه ای قرار داده اند تا با اتکا به آن آمار اعدام ایران را در سطح جهان فراتر از حد معمول عنوان کنند و به نوعی با طرح اتهامات واهی،کشور و جامعه را به خشونت گرایی متهم سازند اما نباید از نظر دور داشت که به هر حال معاندان این کشور و مخالفان نظام از هر بهانه ای برای فشار به کشور استفاده کرده اند و در آینده نیز این رویکرد را ادامه خواهند داد.

بدون شک مدیریت و مهار این فشار ها و هجمه های جهانی لازمه منطق و سیاست ورزی است اما حفظ امنیت، آرامش و مصالح کشور نیز اصلی ضروری و حائز اهمیت محسوب می شود.

بطور یقین حذف اعدام باعث گستاخ تر شدن عده ای برای فعالیت در این حوزه(قاچاق مواد مخدر)خواهد شد و چنین روحیه ای فی النفسه عامل مفسده های بسیاری است که امنیت و ارامش کشور را به مخاطره می اندازد.

اگر چه برخی صاحب نظران معتقدند مجازات اعدام آنطور که باید بازدارنده نبوده اما لزوم توجه به زوایای پیدا و پنهان این معضل بصورت دقیق تر اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

می توان به این موضوع نیز اندیشید که با وجود مجازات اعدام و برخوردهای قاطعانه اینچنینی در حال حاضر در وضعیتی قرار گرفته ایم که همچنان این معضل جدی ترین دغدغه اجتماعی در کشور است، و در صورت حذف چنین مجازاتی و جایگزین سازی آن با مجازات های دیگر،چه تضمینی وجود دارد که قاچاقچیان مواد مخدر بی مهاباتر از گذشته و با افسار گسیختگی و جسارت هر چه بیشتر،به چنین فعالیت ها و تجارت های شومی،نپردازند؟

بدون شک اجرای اعدام،با پیامدهای خاص روحی،روانی،اجتماعی و سیاسی همراه است اما عدم اجرای آن نیز با تبعات و عوارضی همراه است که شاید هزینه های تحمیلی به کشور را با سنگینی و عمق هر چه بیشتری همراه سازد.

انتهای پیام/