به گزارش خبرنگار
حوزه بورس گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران، در این روزها بازار سهام در حال رشد بوده و متاثر از نماد معاملاتی سهام شرکت‌های ملی صنایع مس ایران، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین و معدنی صنعتی گل‌گهر پرونده معاملات این هفته را بست و بازار سرمایه فارغ از نتایج احتمالی مذاکرات سناریوهای قابل توجهی را پیش رو دارد.
جهت بررسی وضعیت بازار سرمایه در شرایط پسا تحریم شناخت وضعیت بازار در شرایط موجود ضروری به شمار می‌رود. در شرایط فعلی بازار سرمایه یک دوره رکود گسترده را طی کرده و به مرحله قبل از اعلام نتایج مذاکرات در طی روزهای آتی و پس از تمدید صورت گرفته برای ادامه مذاکرات در روزهای پس از 30 ژوئن رسیده است.
عوامل وجود رکود در بازار سرمایه؟
اقتصاد ایران در طی سال‌های اخیر با محدودیت‌های تجاری و مالی ناشی از تحریم‌های اقتصادی رو به‌رو بوده است. در طی سال‌های اخیر با تشدید تحریم‌های اقتصادی، اقتصاد کشور با پدیده بحران پولی و ایجاد شوک ارزی رو به رو بوده و مطابق با تئوری‌های بحران پولی این امر منجر به ورود اقتصاد کشور به رکود عمیق شد. در این شرایط سیاست‌گذاران اقتصادی کشور سیاست‌های دفاع از پول ملی را مورد توجه قرار دادند که از آن جمله می‌توان به سیاست‌های ثبات ارزی و سیاست‌های پولی انقباضی اشاره کرد.
بر این اساس؛ دولت سعی کرد که با افزایش نرخ بهره و انتقال نقدینگی به بانک‌ها از شکل‌گیری حمله‌های سفته‌بازی در بازارهای مختلف مخصوصاً بازار ارز جلوگیری کند. در نتیجه نقدینگی به سمت بانک‌ها که سود بالا و بدون ریسک را ارائه می‌دادند انتقال یافت و بازار سرمایه که از یک طرف با ریسک مذاکرات هسته‌ای و از طرف دیگر با کمبود نقدینگی و رکود اقتصادی حاکم بر فعالیت‌های اقتصادی همراه بود، وارد دوره رکود گسترده خواهد شد.
در برخی از زمان‌ها نیز با شکل‌گیری انتظارات خوش‌بینانه نسبت به شکل‌گیری توافق رونق‌های نسبی در بازار ایجاد شده و نقدینگی به بازار سرمایه وارد و با شکل نگرفتن انتظارات مورد نظر مجدداً نقدینگی از بازار سرمایه خارج می‌شد.
تاثیر ریسک مذاکرات هسته‌ای بر روند بورس
این در حالی است که عوامل فوق را می‌توان محرک‌های اصلی شکل‌گیری رکود گسترده در بازار سرمایه دانست، اما این عوامل تنها عوامل شکل‌گیری رکود بازار سرمایه نبوده‌اند. برخی از صنایع مانند سیمان از کاهش قیمت‌های جهانی و کاهش صادرات به کشور عراق نیز آسیب دیدند که عواملی خارج از موضوعات مورد بررسی بوده است.
همچنین کاهش قیمت جهانی نفت و اثرگذاری آن بر روی قیمت محصولات پتروشیمی و شرکت‌های پالایشگاهی که سهم بالایی در بازار سرمایه را دارا هستند، نیز از دیگر موارد است.
همچنین برخی سیاست‌های داخلی از جمله افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و ابهامات شکل گرفته در رابطه با شرکت‌های پالایشگاهی که همچنان نیز ادامه دارد. در مورد سایر صنایع مانند سنگ آهن و شرکت‌های فولادی نیز شاهد کاهش قیمت‌های جهانی بوده‌ایم که بر بازدهی شرکت‌های فوق اثرگذار بوده است.
به غیر از عوامل فوق وجود مشکلات ساختاری در وضعیت بازار سرمایه کشور و عدم شفافیت کافی منجر به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران حقیقی در بازار شده است و فروش‌های حجیم حقوقی‌های بازار جهت تأمین نقدینگی مورد نیاز در روزهای رشد شاخص بازار بر شدت بی‌اعتمادی در بازار افزوده است. موارد دیگری نیز در این زمینه اثرگذار بوده‌اند.
دلایل رونق نسبی در روزهای اخیر بازار
در شرایط فعلی می‌توان گفت: عوامل اصلی بیان شده در جهت معکوس شروع به عمل کرده‌اند. به این صورت که قیمت‌های سهام که به عنوان متغیرهای انتظاری به شمار می‌روند و تمامی ریسک‌های فوق را لحاظ کرده‌اند به سطوح حمایتی قوی خود جهت خرید رسیده و از نگاه تحلیل تکنیکالی برای خرید مناسب هستند.
از طرف دیگر رکود اقتصادی در کشور کاهش یافته است و بخشی از ظرفیت‌های بیکار تولید فعال شده است که منجر به رشد بخش صنعت کشور شده است که مخصوصاً در صنعت خودرو این موضوع نمایان است.
در رابطه با مذاکرات هسته‌ای نیز برآیند اخبار رسیده از مذاکرات مثبت ارزیابی می‌شود که منجر به کاهش ریسک ناشی از مذاکرات هسته‌ای شده است. همچنین کاهش نرخ سود بانکی و ساماندهی آن توسط بانک مرکزی و انتظار کاهش پله‌ای آن در ماه‌های آتی جهت خروج از وضعیت رکود اقتصادی در شرایط شکل‌گیری توافق هسته‌ای منجر به انتقال همراه با احتیاط نقدینگی به بازار سرمایه جهت استفاده از رشد بازار سرمایه در شرایط توافق هسته‌ای شده است.
بنابراین مجموعه عوامل فوق زمینه شکل‌گیری رونق نسبی در بازار سرمایه را ایجاد کرده است.
سناریوهای پیش روی تالار شیشه‌ای
سه سناریو را می‌توان برای بازار سرمایه پس از اعلام نتیجه مذاکرات در نظر گرفت.
سناریو اول دستیابی به توافق؛ در صورت دستیابی به توافق هسته‌ای و برداشته شدن ریسک مذاکرات هسته‌ای از بازار سرمایه در فاز اول انتظار ورود نقدینگی زیادی به بازار سرمایه را خواهیم داشت و شاهد رشد بالای حجم معاملات و افزایش سطوح قیمتی و P/E بازار خواهیم بود، که رفتار اکثر سهم‌ها در این وضعیت مشابه خواهد بود.
اما در فاز دوم انتظار می‌رود پس از بازدهی حدود 20 درصد شاهد افزایش عرضه‌ها، رسیدن به سطوح مقاومت و جدا شدن مسیر سهام صنایع و شرکت‌هایی که برداشته شدن تحریم‌ها اثر مستقیم بر سودآوری آنها دارد، خواهیم بود.
در فاز سوم نیز شاهد رشد شرکت‌هایی خواهیم بود که با وقفه از برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی سود خواهند برد. نکته‌ای که باید توجه شود آن است به جز برخی صنایع و نمادها که در صورت‌های مالی امسال اثر برداشته شدن تحریم‌ها وارد خواهد شد، اثرگذاری برداشته شدن تحریم‌ها بر سایر شرکت‌ها در صورت‌های مالی سال آتی آنها نمایان خواهد شد.
در مجموع بازار سرمایه در این سناریو با ورود نقدینگی و شکل گیری رونق همراه خواهد بود.
سناریو دوم تمدید مذاکرات؛ در صورت عدم دستیابی به توافق مشخص و جهت جلوگیری از اقدامات پیش‌بینی نشده دو طرف امکان حفظ وضعیت موجود با تمدید طولانی مدت مذاکرات وجود دارد که در این شرایط انتظار خروج نقدینگی مبتنی بر انتظارات بدبینانه از بازار را خواهیم داشت که با توجه به سطوح قیمت سهام شرکت‌ها در شرایط فعلی می‌توان کاهشی در حد صعود چند روز اخیر بازار را انتظار داشت که می‌تواند با به تعادل رو به منفی رسیدن بازار در سطوح قیمتی حدود 10 درصد پایین‌تر از سطوح قیمت فعلی همراه باشد.
با توجه به اینکه این شرایط قبلاً در قیمت‌های سهام وارد شده است، می‌توان انتظار رکود و بازار رو به منفی را پس از رسیدن به تعادل بازار داشت.
سناریو سوم شکست مذاکرات؛ اگرچه این مورد به عنوان یک سناریو بسیار بد بینانه مطرح است، اما مسیر طی شده توسط طرفین احتمال برگشت به نقطه اول و از دست دادن کلیه نتایج به دست آمده را بسیار کاهش می‌دهد. در صورت شکل‌گیری این سناریو، شاهد شوک منفی و تشکیل صف‌های فروش هیجانی در روزهای ابتدایی خواهیم بود که انتظار به تعادل رسیدن بازار در سطوح قیمتی حدوداً 20 درصد پایین‌تر از سطوح قیمت فعلی و شکل‌گیری رکود گسترده و خروج نقدینگی از بازار سرمایه را خواهیم داشت.
این گزارش حاکی از این است که با توجه به عدم تقارن اطلاعاتی در رابطه با مباحث شکل گرفته در محل مذاکرات و اخباری که از محل مذاکرات به بیرون مخابره می‌شود، نمی‌توان پیش‌بینی دقیق و بدون خطایی در زمینه نتیجه مذاکرات هسته‌ای ارائه کرد و فقط می‌توان برنامه دستیابی به توافق را با اطلاعات ناقص و مبتنی بر خوش‌بینی به عنوان سناریوی کاملاً غالب در نظر گرفت.
اگرچه برنامه دستیابی به توافق محتمل‌ترین سناریو است، ولی رفتار مبتنی بر در نظر گرفتن دستیابی به توافق هسته‌ای در روزهای آتی بایستی تا متقارن شدن اطلاعات با احتیاط کامل صورت گیرد و سرمایه‌گذاران متناسب با ریسک‌پذیری خود استراتژی مناسب را به کار گرفته و از هیجانات خرید یا فروش دوری کنند.
گزارش: مونا عسکری
انتهای پیام/