مسجد جامع اردستان موزه گچ‌بری دوران اسلامی

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی باشگاه خبرنگاران در هر گوشه از خاک این سرزمین می‌توان جلوه های هنر و فرهنگ ایران اسلامی مشاهده کرد.

آثار معماری که با تزئیناتی چون آجر کاری، کاشی‌کاری، نقاشی و گچ‌کاری زیبایی بصری را به مخاطب خود منتقل می‌کند اما نباید از زیبایی‌های معنوی و مفهومی این هنرها غافل شد زیرا هنرهای ایرانی اصولا معناگرا بوده و مخاطب خود را از زیبایی خود سیراب می‌کند.

ناحیه اردستان در شمال استان اصفهان یکی از مناطقی است که با قرار گرفتن در حاشیه کویر و با استفاده از معماری بوم آورد خود جلوه‌هایی زیبایی از معماری و هنر را به وجود آورده است.

این شهر دارای آثار فراوانی تاریخی است که مجموعه متنوعی را در خود جای داده است یکی از فاخرترین آثار تاریخی این شهر مسجد جامع اردستان است این مسجد در مرکز محله محال و در مجموعه که شامل مدرسه حاج حسین نورالدین حمام پایین، حسینه، آب انبار، کاروانسرا و بازارچه قرار گرفته است.

بنابر کتبه‌ که در گنبد خانه و ایوان مسجد قرار دارد ساخت آن را به سال 550 – 553 ه.ق. می‌رساند.

یکی از ویژگیهای و تزئیناتی که در مسجد جامع اردستان خود نمایی می‌کند تزئینات گچ‌بری آن است که باعث شاخص شدن این مسجد در بین مساجد هم دوره خود بوده است.

آثار گچ‌بری این مسجد که درجای آن مشهود است متعلق به دوره‌های مختلف ساخت و مرمت و توسعه مسجد است.

آثار به جای مانده از دوره سلجوقی که در دالان جنوب غربی مسجد موجود است بی‌شک در بررسی تاریخ تحول هنر گچ‌بری ایران اسلامی از اهمیت به سزایی برخوردار است.

در این بخش ما شاهد ظهور اولیه از طرح‌های اسلیمی هستیم که هنوز کاملا انتزاعی نشده و ترکیب‌بندی آن ما را به یاد حجاری‌های طاق بستان کرمانشاه که متعلق به دوران ساسانی است می‌اندازد.

از آثار دیگر این بخش می‌توان به کتیبه که با خط کوفی تزئینی که درون حاشیه از اسلیمی محدود شده است.

از مهمترین بخشهایی که گچ‌بریهای متنوعی و گسترده در آن به کار رفته است در بخش ایران جنوبی و گنبدخانه مسجد است که متعلق به دوره سلجوقی بوده است.

گنبدخانه همچنین شامل تزئینات گچ‌بری در طاق نماهای تزئینی با طرح‌های منحصر به فرد اسلیمی است.

در پایان این مجموعه باید به سه محراب گچ‌بری اشاره کرد.

یکی از محرابها بزرگتر و دوتای دیگر کوچکترند این سه محراب به دلیل ارائه ترکیب‌بندیهای پیچیده و خلاقانه در نقوش هندسی و انتزاعی از شاهکارهای هنر اسلامی به شمار می‌آید در این آثار انواعی از خطوط کوفی نسخ و ثلث با آیاتی از قرآن به کار رفته است مسجد اردستان و هنرهای تزئینی به کار رفته در آن از نظر متخصصان یکی از شاهکارهای معماری دوران اسلامی به شمار می‌رود و این مسجد قابل مقایسه با بزرگترین مساجد دوران اسلامی است.


انتهای پیام/ اس