جعفر مهراد رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و سرپرست ISC در گفتگو با خبرنگار دانشگاهی باشگاه خبرنگاران گفت: خروج فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها از کشور مسئله‌ای است که پیوسته از سوی مقامات و افراد مختلف مورد نقد قرار می‌گیرد گاهی حتی از این مسئله که وقتی با نخبگان و استعدادهای درخشان ارتباط پیدا می‌کند از آن به عنوان مهاجرت نخبگان یاد می‌شود.
وی افزود: برداشت کلی مردم آن است که خروج فارغ التحصیلان از کشور امری است نامطلوب که ممکن است در نهایت به توسعه همه جانبه کشور آسیب‌های جدی وارد کند. گرچه من نیز خود گاهی بر این باورم اما، مطالعات صورت گرفته در مورد کشورهای جهان از جمله کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد که خروج دانشجویان از کشور امری است عادی و در پاره‌ای از موارد نیز دولت‌ها برای تحصیل دانشجویان در دانشگاههای سایر کشور‌ها بسترهای لازم را فراهم آورده و این مورد را تشویق می‌کنند.
مهراد تصریح کرد: به نظر می‌رسد هم خروج دانشجویان و هم توانایی جذب دانشجویان خارجی می‌تواند تعادل و تناسبی را در این مورد بوجود آورد. همین حالت در تعدادی از کشورهای پیشرفته از جمله ژاپن موضوعیت دارد. مثلا در حالی که دولت ژاپن دانشجویان خود را جهت تحصیل در خارج از کشور تشویق می‌کند، طرح جاه طلبانه‌ای نیز برای جذب ۳۰۰ هزار دانشجوی بین المللی جهت ثبت‌نام در دانشگاههای این کشور به اجرا در آورده است.
وی در ادامه گفت: شینزو آبه نخست وزیر ژاپن، ماه گذشته بین المللی کردن آموزش عالی در این کشور را اعلام کرد و گفت: طبق مصوبه مجلس ژاپن در حوزه آموزش عالی دو نکته مورد تاکید قرار گرفته است. موضوع اول آموزش زبان انگلیسی در بین دانشجویان ژاپنی است و موضوع دوم افزایش تعداد دانشجویان بین المللی تا سقف ۳۰۰ هزار نفر در ۶ سال آینده است.
مهراد اظهار داشت: هدف ژاپن دو برابر کردن کردن تعداد دانشجویان ژاپنی برای تحصیل در خارج از کشور تا سال ۲۰۲۰ میلادی و افزایش تعداد استادان خارجی در ۸ دانشگاه دولتی این کشور در سه سال آینده است.
بزرگ‌ترین گروه دانشجویی در ژاپن به از کره جنوبی کشور چین است
مهراد گفت: این نوع هدف گذاری قبلا نیز در این کشور مورد توجه بود طوری که فوکودا نخست وزیر پیشین ژاپن در سال ۲۰۰۸ میلادی نیز به این مسئله توجه داشته و بر آن تاکید کرده است.
وی در ادامه افزود: تعداد دانشجویان خارجی در دانشگاههای ژاپن در سال ۲۰۱۰ میلادی ۱۴۱ هزار و ۷۰۰ نفر بود. آمارهای جاری نشان می‌دهد که تعداد دانشجویان خارجی در سال ۲۰۱۲میلادی به ۱۳۷ هزار و ۷۵۰ نفر رسیده که کاهش صورت گرفته عمدتا مربوط به فاجعه سونامی و فاجعه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما است که در ماه مارس ۲۰۱۱ میلادی اتفاق افتاد.
وی افزود: دانشجویان چینی شاغل به تحصیل در ژاپن بزرگ‌ترین گروه دانشجویی را بعد از دانشجویان کره جنوبی تشکیل می‌دهند. اگرچه دولت ژاپن دانشجویان این کشور را برای تحصیل در خارج از کشور تشویق می‌کند اما هزینه‌های تحصیل و موانع زبانی مهم‌ترین موانعی هستند که دانشجویان ژاپنی با آن مواجه‌اند.
کاهش هزینه‌های آموزش عالی با جذب دانشجو ی خارجی در ژاپن
مهراد گفت: بحثی که در این سیاست وجود دارد آن است که از یک طرف با تشویق دانشجویان برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، دولت ژاپن از هزینه‌های آموزش عالی کاسته و از طرف دیگر هزینه‌ای را بابت این دانشجویان در دانشگاههای این کشور متقبل نمی‌شود. نکته دیگر آنکه با تحصیل دانشجویان ژاپنی در خارج از کشور، بخشی به دلایلی ممکن است کشورهای مقصد را برای کار انتخاب کنند و در نتیجه کشور ژاپن از فشار ناشی از واگذاری کار و ایجاد اشتغال برای این نوع فارغ التحصیلان آسوده خاطر است.
وی تصریح کرد: به علاوه، به نظر می‌رسد اجرای این سیاست مزیت سومی نیز در بر دارد و آن اینکه بخشی از این دانشجویان که به کشور ژاپن مراجعت می‌کنند از آنجا که عمدتا از کشورهای پیشرفته فارغ التحصیل می‌شوند با خود بینش، معرفت و دانش و مهارتی را به کشور منتقل می‌کنند که ادغام آن با مهارت‌های فارغ التحصیلان دانشگاههای ژاپن باعث هم افزایی شده و به رونق کسب و کار می‌انجامد.
وی در پایان با مقایسه پارامترهای متفاوت خاطرنشان کرد: در مقابل، این کشور با جذب دانشجویان آن هم به تعداد ۳۰۰ هزار نفر، به منبع عظیم درآمد دسترسی پیدا می‌کند و از این طریق می‌توان آموزش عالی در این کشور را به عنوان صنعت آموزش عالی تشبیه کرد که هر سال این منبع درآمدهای قابل توجهی را نصیب کشور ژاپن می‌کند. از سوی دیگر، دانشجویان بین المللی بعد از فراغت از تحصیل کشور ژاپن را ترک گفته و دولت ژاپن از این نظر نیز در ایجاد شغل مسئولیتی را در قبال فارغ التحصیلان احساس نمی‌کند. سیاست دولت ژاپن در مورد بین المللی کردن دانشگاههای آن کشور و خروج دانشجویان از ژاپن، سیاستی است که می‌تواند به این و یا اشکالی شبیه به آن مور توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان آموزش عالی در ایران قرار گیرد.
انتهای پیام/