به گزارش
خبرنگار حقوقی قضایی باشگاه خبرنگاران، مدت‌ها بود که پیگیر گفتگوی مشروح با "غلامحسین اسماعیلی" رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور بودیم که به دلیل مشغله‌های بیشمار وی، این گفتگو به زمان دیگری موکول می‌شد تا این که طی آخرین روزهای دی ماه قرار ما با رئیس سازمان زندان‌ها هماهنگ شد و این گفتگو با حضور در دفتر کار وی صورت گرفت. اسماعیلی پیش از این که سکان اداره سازمان عریض و طویل زندان‌ها را به دست بگیرد در سمت‌های مختلفی به مردم خدمت کرده که آخرین آنها دادستانی شهر مشهد مقدس است. طی این گفتگو رئیس سازمان زندان‌ها به سوالات متعدد
باشگاه خبرنگاران از جمله آخرین وضعیت شهرام جزایری، نگهدای ب.ز در انفرادی، بیانیه‌های انتصاب داده شده به زندانیان امنیتی تهیه شده در پشت دیوارهای زندان، آخرین وضعیت دستبند و پابند الکترونیکی زندانیان، امکانات ویژه برخی از زندانیان، وجود سوئیت در داخل زندان‌ها، بررسی وضعیت بیمه و وام زندانیان پاسخ داد، که در ادامه می‌خوانید.
*اسماعیلی: در 6 ماهه دوم لطف و عنایت مقام معظم رهبری به مناسبت عید سعید فطر شامل حال جمع کثیری از محکومین قرار گرفت و جمع کثیری از این افراد مورد عنایت نظام و همچنین مقام معظم رهبری قرار گرفته آزاد شدند.
عامل دیگر کاهش جمعیت
کیفری در
زندان‌ها، دستورالعمل‌هایی است که از ناحیه رئیس قوه قضاییه به ویژه در دو حوزه محکومان جرائم غیر عمد (محکومان مالی) اتخاذ و در این راستا محکومین مالی ما چنانچه تمکن از پرداخت محکومیت را نداشته باشند، بازداشت نمی‌شوند که این امر از تدابیر کارساز وی به شمار می‌رود.
رئیس سازمان زندان‌ها با اشاره به دومین دستورالعمل صادره از سوی رئیس قوه قضاییه که موجب کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها شد اظهار داشت: دومین دستورالعمل توسط سازمان زندان‌ها تهیه و به تصویب ریاست قوه قضاییه تحت عنوان دستورالعمل ساماندهی وضعیت زندانیان و کاهش جمعیت کیفری به دادسراها و همچنین قضات کیفری در ارتباط با استفاده حداقلی از مجازات حبس به تصویب رسید که این توصیه‌ها از ناحیه دادستانی کل کشور پیگیری و جزو دستورالعمل‌های تاثیرگذار به شمار می‌رود و در مجموع عنایت مقام معظم رهبری و همچنین دو دستورالعمل مذکور باعث کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها شد.
**باشگاه خبرنگاران: در حال حاضر با توجه به وضعیتی که زندانیان با آن مواجه‌اند و همچنین با توجه به طرح دستبند و پابند الکترونیک، طرح مذکور چه زمان عملی می‌شود چراکه این طرح نیز می‌‌تواند در کاهش جمعیت کیفری زندانیان تاثیرگذار باشد؟ *اسماعیلی: ما با لطف خدا و همچنین با حمایت ریاست قوه قضاییه و همچنین پیگیری‌های لازم موفق شدیم که بعد از انجام مطالعات گسترده اولین محموله دستبندهای مراقبت الکترونیک خارج از زندان را به کشور وارد کنیم.
به لحاظ وضعیت تحریم‌ها و همچنین مشکلات اقتصادی که با آن مواجه بودیم این طرح به طول انجامید، با لطف خدا و پیگیری‌های انجام شده توسط سازمان زندان‌ها مجموعه دستبندها و پابندهای الکترونیک به کشور وارد شده و هم‌اکنون در اختیار ما قرار گرفته است و در حال حاضر ما مشغول نصب سرورها و همچنین تجهیز کردن اتاق‌های مانیتورینگ هستیم.
آیین‌نامه‌ای برای افراد واجد شرایط استفاده از ظرفیت تهیه شده که به زودی به تصویب ریاست قوه قضاییه می‌رسد و قطعا تا قبل از پایان سال در 2 استان تهران و اصفهان فاز یک استفاده از تجهیزات الکترونیک برای مراقبت از برخی از محکومین خارج از زندان‌ها اجرایی و عملیاتی خواهد شد.
تلاش ما براین است که برای سال‌های آتی فازهای بعدی این طرح برای دیگر استان‌ها نیز عملیاتی و اجرایی شود که قطعا اجرای این برنامه درکاهش جمعیت کیفری زندان‌ها تاثیرگذار خواهد بود.
هیچ زندانی امکانات ویژه و اختصاصی ندارد/ شرایط زندانیان ما بسیار متفاوت تر از داعیه‌داران حقوق بشر است
**باشگاه خبرنگاران: مسئله‌ای که در حال حاضر در برخی رسانه‌ها مطرح شده و رسانه‌های خارجی نیز به این مسئله دامن زده‌اند این است که برخی زندانیان نسبت به دیگران از وضعیت خوب و ویژه‌ای برخوردارند یعنی در سوئیت به سر برده و از امکانات کامل رفاهی بهره‌مندند آیا این امر صحت دارد؟ *اسماعیلی: ما در برابر سایر کشورها این افتخار را داریم که از لحاظ رعایت حقوق انسانی، اسلامی و حفظ کرامت (حتی انسان‌های مجرم بزهکار) با بسیاری از متفاوت است.
داعیه‌داران حقوق بشر زندان‌هایی همچون گوآنتانامو، ابوغریب، و سیاه‌چاله دهشتناکی که فرد با ورود به این مجموعه به هیچ عنوان امیدی به زنده بازگشتن از آن مجموعه را ندارد و در ایام تحمل حبس نیز از حداقل‌های حقوق انسانی محروم‌اند را در کشورهای خود دارند.
ما در نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌کنیم که حبس یعنی مجازات‌های صلب آزادی و فقط آزادی‌های فرد از وی گرفته می‌شود و ما برای زندانیان امکانات متعدد آموزشی، حرفه‌آموزی، اشتغال و از همه مهم‌تر ارتباط با خانواده را در نظر گرفته‌ایم.
ما معتقدیم که زندانی نیز یک انسان است و دارای نیازهای انسانی و اسلامی است و آنچه که در امکانات زندان ارتکاب جرم از ناحیه این بزهکاران هیچ گونه نقشی نداشته‌اند پس آنها نیز نیازمند عواطف‌اند و در این راستا ما سعی داریم که زمینه ارتباط زندانی با خانواده را هم از طریق ملاقات حضوری، خصوصی، کابینی و همچنین تلفنی فراهم کنیم.
آنچه که در امکانات زندان ما وجود دارد برای همه زندانیان است و هیچ زندانی در زندان از امکانات ویژه‌ای برخوردار نیست ما در زندان چیزی به عنوان سوئیت به معنایی که در جامعه مطرح است نداریم.
زندان‌های ما شامل یک سالن و اتاق‌های جمعی است و آنچه که امروزه در زندان‌ها از آن با نام سوئیت یاد شده در راستای حفظ حرمت زندانیان و کرامت آنهاست چرا که در پیشینه زندان‌های کشور سلول‌های انفرادی وجود داشت که بسیار تنگ و تاریک بود و کسانی که به انفرادی می‌رفتند دچار عذاب‌های روحی و روانی شدید می‌شدند که در این راستا ما هر دو و یا بعضا سه انفرادی را تبدیل به یک مکان کردیم، برای آنکه کسانی که دستور نگهداری آنها به صورت انفرادی و جدا از سایر محکومان صادر می‌شود نیز در محل اقامت خود و در زندان فضای مناسب‌تری را داشته باشند این مکان‌ها در نظر گرفته شده است.
**باشگاه خبرنگاران: یعنی در حال حاضر زندانیان انفرادی ما فضای بهترین نسبت به مابقی زندان‌ها دارند؟
*اسماعیلی: علت اینکه از زندان‌های انفرادی تعبیر به سوئیت شده این است که اتاق این انفرادی‌ها از یک انفرادی م عمولی بزرگ‌تر شده و علاوه بر آن در داخل اتاق سرویس بهداشتی، حمام و بعضا نیز امکانات دیگر مورد نیاز همچون یک قفسه کتاب و یک دستگاه تلویزیون برخوردارند و چون یک مجموعه کوچک و جمع و جور است از آن تعبیر به سوئیت شده.
امکانات ذکر شده به معنای امکان ویژه نیست بلکه به معنای آن است که حالت انفرادی غیر انسانی که در گذشته در زندان‌ها داشتیم از بین رفته و فضا بازتر شد ولی در عین حال ارتباط زندانی با دیگر زندانیان قطع است.
**باشگاه خبرنگاران: اگر این چنین باشد تمامی زندانیان دعوا و کشمکشی به راه انداخته تا به زندان‌های انفرادی بروند آیا این امر به ضرر سازمان زندان‌ها نیست؟ *اسماعیلی: مسئله تنها بودن فرد در سلول‌های انفرادی را باید تجربه کرد و بعد اظهارنظر کرد نفس تنها بودن حتی اگر ما در یک فضای بسیار بزرگ و بدون ارتباط با سایر هم‌نوعان باشیم سخت و اسف‌ناک است و این سخت‌تر از بودن در زندان است لذا هیچ زندانی تمایل رفتن به انفرادی و به تعبیری سوئیت را ندارد اما همه آنهایی که به لحاظ اقتضای وضعیت پرونده دستور داده شده که در ایام تنبیهات جدا از سایرین باشند انتظار می‌کشند که هرچه زودتر تحقیقات پرونده‌ایشان تمام شود و به بندهای عمومی منتقل شوند.
شهرام جزایری از شرایط ویژه برخوردار نیست/ "ب.ز" در انفرادی نگهداری می‌شود
**باشگاه خبرنگاران: از شهرام جزایری چه خبری دارید؟ وضعیت وی چگونه است؟
*اسماعیلی: شهرام جزایری نیز یکی از زندانیان ماست و مانند دیگر زندانیان و بدون شرایط ویژه در زندان به سر می‌برد و هیچ زندانی در زندان‌های ما دارای شرایط ویژه نیست.
**باشگاه خبرنگاران: به طور مثال همین آقای "ب.ز" نیز وضعیتش مانند سایرین است؟ *اسماعیلی: "ب.ز" بنا به دستور مقام قضایی به لحاظ آنکه پرونده‌اش در حال تحقیقات است در انفرادی نگهداری می‌شود و اگر بخواهیم به طور طبیعی مقایسه کنیم این فرد از دیگران در تنگنای بیشتری قرار دارد و در حال حاضر چون پرونده تحقیقاتی ب.ز در حال انجام است تا زمانی که قاضی شعبه دستور دهد ما باید این شخص را جدا از سایر افراد نگه داریم.
**باشگاه خبرنگاران: بسیاری از محکومان امنیتی ما در زندان ارتباطی با بیرون برقرار کرده و در این راستا مصاحبه‌هایی نیز انجام می‌دهند که این امر تشویش اذهان عمومی را به همراه دارد و حتی گاه شاهد آن هستیم که کار به جایی می‌رسد که علیه برخی مسئولین نظام فحاشی می‌کنند این ارتباط چگونه برقرار می‌شود و این افراد چه امکاناتی در اختیار دارند که می‌توانند به این نحو رفتار کنند؟
*اسماعیلی: در ارتباط با زندانیان امنیتی باید به یک نکته اشاره کنم و آن این است که آنچه که در فضای مجازی و رسانه‌های معاند نظام و انقلاب مطرح شده اغلب مطالبی است که به این افراد نسبت داده شده و به این مفهوم نیست که این افراد یک مصاحبه با صدای خود آنها پخش شده و تمامی اینها کار دشمنان است که به دنبال شایعه‌پراکنی و ایجاد جو کاذب علیه نظام جمهوری اسلامی ایران هستند.
آنچه که اغلب در فضای مجازی و در رسانه‌های بیگانه از قول این افراد تحت عنوان نامه، بیانیه، مطالب و اظهارنظر مطرح می‌شود اغلب مواردی است که دیگران در فضای بیرون از زندان تهیه می‌کنندو متناسب با گرایشات فکری و تمایلات سیاسی، حزبی و جناحی به خورد افکار عمومی جامعه می‌دهند.
بیانیه‌های انتصاب داده شده به برخی زندانیان امنیتی تهیه شده در پشت دیوارهای زندان است
**باشگاه خبرنگاران: آیا مواردی وجود داشته که این افراد خود از زندان این مطالب را تکذیب کنند؟ *اسماعیلی: ما موارد متعددی را داشتیم که این افراد گفتند این مطلب به ما ارتباطی ندارد، از آنجا که بخش امنیتی زندان‌های ما گروهی است و این افراد به صورت جمعی نگهداری می‌شوند معمولا نکاتی را در ملاقات‌های خود به خانواده‌ها و یارانشان بازگو می‌کنند و این افراد از قول آنها این مطالب را منتشر می‌کنند.
همانطور که گفتم نحوه نگهداری این افراد به صورت گروهی است و ما هر روز ورودی و خروجی‌های جدیدی به مجموع زندان‌های امنیتی خود داریم چه در قالب مرخصی که به آنها داده می‌شود و چه کسانی که دوران محکومیتشان تمام شده و آزاد می‌شوند و همچنین کسانی نیز وجود دارند که مورد عفو نظام قرار می‌گیرند و از مجموعه بیرون آمده عده دیگر نیز برای مسائل درمانی و بهداشتی به بیمارستان‌های سطح شهر اعزام می‌شوند و افرادی که از مجموعه بیرون می‌آیند آزاد هستند که از قول کسانی که در داخل زندانند مطالبی را منتشر کنند.
البته ممکن است در برخی موارد تخلفاتی نیز صورت گیرد و ما هیچ گاه بنا ندرایم که بگوییم در این مجموعه هیچ خطا و شکستی وجود ندارد اما آنچه که در زندان‌های ما انجام می‌شود یک مجموعه کاملا تعریف شده است و مطالبی که به آنها انتصاب داده می‌شود اغلب تهیه شده در پشت دیوارهای زندان است نه در داخل زندان.
**باشگاه خبرنگاران: با توجه به اقداماتی که شما در سازمان زندان‌ها انجام می‌دهید و با وجود دوربین‌های فراوان ما متاسفانه شاهد ورود مواد مخدر به زندان‌ها هستیم این منافذ از کجاست؟ *اسماعیلی: ما امروز مدعی هستیم که ورود مواد مخدر به زندان‌ها فوق‌العاده ناچیز است اما با این حال تلاش‌های بسیاری برای مقابله با ورود موادمخدر به زندان‌ها صورت گرفته است که ما برای این امر در ابتدا سعی کردیم که تقاضای مصرف مواد مخدر در زندان‌ها را از بین ببریم که در این راستا اقداماتی همچون سم‌زدایی، درمان اعتیاد، ترک اعتیاد و در نهایت مصرف جایگزین متادون به عنوان موادمخدر در ارتباط با آن دسته از زندانیانی که از لحاظ نوع مواد مصرفی و شیوه مصرف و همچنین وضعیت سن و سال امکان ترک برای آنها وجود ندارد، درنظر گرفتیم.
با توجه به کارهای مذکور در راستای کاهش مصرف مواد مخدر در زندان‌ها می‌توان این نتیجه را گرفت که در ابتدا تقاضا از بین می‌رود و علاوه برآن ما زندان‌های خود را به دوربین‌های مداربسته مجهز کرده‌ایم و تمام تحرکات زندانیان در داخل زندان‌ها را ررصد کرده و در نتیجه محیط برای آنها نا امن شده و ما با مراقبت‌ها و بازرسی‌های شدید در ورودی زندان‌ها سعی کردیم که متخلفینی را که سعی دارند مواد مخدر به زندان‌ها حمل کنند ناکام بگذاریم که در این راستا دستور جدیدی در یک سال اخیر اجرایی کردیم و آن این است که تمامی پرسنل ما در زمان ورود به زندان مورد بازرسی قرار می‌گیرند.
اخیرا اقدام جدیدی توسط سازمان زندان‌ها صورت گرفته چراکه شیوه اصلی ورود مواد مخدر که تشخیص آن نیز سخت است جاسازی مواد مخدر در داخل بدن است که این کار به صورت بلغ توسط زندانیان انجام شده برای این امر در همه زندان‌ها واحدهای قرنطینه، پذیرش و تشخیص را قرار دادیم.
زندانی که وارد زندان می‌شود به تناسب بین یک تا 48 ساعت نگهداری شده تا چنانچه موادی را بلعیده باشد از وی دفع شود و بعد وارد فضای زندان شود و علاوه بر آن 7 عدد از زندان‌ها را به دستگاه بادی‌اسکنر مجهز کردیم و مواردی را که بسیار مشکوک هستیم از این دستگاهها عبور داده که چنانچه مواد داخل انها و اشهای آنها باشند نشان داده شده و برنامه این است که اگر اعتبار لازم برای ما فراهم شود دیگر زندان‌ها را نیز به این دستگاهها مجهز کنیم.
**باشگاه خبرنگاران: چند درصد از ورودی زندانیان‌مان معتاد و بیمار هستند؟ *اسماعیلی: متاسفانه ارتکاب جرم اغلب در بین اقشار ضعیف و سطح پایین جامعه رخ می‌دهد همچنین ارتکاب جرم در بین معتادان بیش از سایر افراد کم توان جامعه است و آنچه که ما در مداخل ورودی زندان‌ها و مقاطع مختلف بررسی کردیم میانگین حدود 55 درصد از زندانیان ما قبل از آنکه وارد زندان شوند مبتلا به اعتیاد و سو مصرف مواد مخدرند.
این گروه از زندانیان با عنوان زندانیان جرائم مواد مخدر و یا در ارتباط با سایر جرائم به زندان می‌آیند به طور مثال ممکن است فرد تحت عنوان سارق به زندان بیاید اما سارقی باشد که مبتلا به اعتیاد است، ارتکاب جرم در بین اقشار ضعیف جامعه بیش از دیگران است و اقشار ضعیف جامعه بعضا به لحاظ عدم تمکن مالی و عدم دسترسی به مراکز بهداشتی و درمانی و یا اینکه خود آنها آدم‌های بی‌قید و بی‌توجهی به مسائل مربوط به سلامت‌اند بیشتر دیده می‌شود.
در اکثر مواقع ما شاهد آنیم این افراد هنگام ورود به زندان از انواع و اقسام بیماری‌ها رنج برده چه بیماری‌های عمومی که در بین شهروندان شایع‌اند و چه بیماری‌های خاصی همچون سل، HIV، هپاتیت B و C.
به لحاظ نوع زندگی ما با یک دستته مجرم و متهم مواجهیم که علاوه بر رفتار مجرمانه از بیماری‌های مختلف نیز رنج برده و با انواع بیماری‌ها وارد زندان‌ها می‌شود که در مجموع حدود 70 درصد از زندانیان زمان ورود به زندان هرکدام با یک یا چند بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند.
**باشگاه خبرنگاران: کارهای انجام شده توسط سازمان زندان‌های کشور در خصوص بهداشت زندانیان چیست؟ *اسماعیلی: ما در حوزه زندانبانی یکی از اولویت‌های بسیار مهم‌مان اقدامات بهداشتی و درمانی برای زندانیان است اگر ما اهتمام جدی را در این حوزه نداشته باشیم از آنجا که زندان محل زندگی گروهی و جمعی است و اغلب بیماری‌ها قابل سرایت و انتقال‌اند دیگر زندانیانی که هنگام ورود به زندان بیمار نبوده‌اند در اثر معاشرت با این زندانیان دچار بیماری می‌شوند.
یکی از اولویت‌های سازمان زندان‌ها مسائل بهداشتی و درمانی زندانیان است که بهداشت محیطی و چه مسائل بهداشت فردی درمانی، ما برای بهداشت محیط سعی کردیم علاوه بر تمیز نگه داشتن فضای زندان‌ها هم از لحاظ نوع آب خوردن و هم در ارتباط با دفع فاضلات و زباله‌های تولید شده در زندان که منشا تولید بیماری است عموم زندان‌ها دارای تصویه فاضلاب‌اند و یا به سیستم فاضلاب شهری متصل‌اند و مشکلی از این جهت در فضای محیطی نداریم.
در ارتباط با بهداشت فردی باید بگویم هر زندانی که وارد زندان می‌شود یک بسته بهداشتی دریافت کرده که شامل لباس زیر، پودر شوینده، صابون، مسواک، خمیردندان، دمپایی و حوله است که در بدو ورود به فرد تحویل می‌دهیم.
رئیس سازمان زندان‌ها در ادامه تصریح کرد: بسیاری از زندانیان برای اولین بار معقوله مسواک زدن را تجربه می‌کنند ما همچنین سعی کردیم در درون زندان‌ها وسایل لازم برای استحمام زندانیان را فراهم کنیم که در این راستا زندانیان در بدو ورود خود یک استحمام اجباری دارند.
زندانی هنگام ورود به حوزه اقامتی از معبری عبور می‌کند که در این مسیر از وی انگشت‌نگاری شده و مشخصاتش نیز ثبت می‌شود و همچنین مورد معاینه پزشک قرار گرفته به وی بسته بهداشتی داده شده و همچنین استحمام اجباری نیز دارد که در این راستا سعی می‌کنیم درداخل زندان‌ها به تعداد کافی دوش حمام و وسایل استحمام در اختیار زندانیان قرار دهیم.
موضوع درمان که امروزه در زندان‌های کشور چه به صورت استخدامی و قراردادی (روزمزد و ساعتی) بالغ بر 800 نفر کادر درمانی با زندان‌های ما همکاری کرده و پزشکان عمومی، متخصص، پرستاران، بهیاران، متخصصین علوم آزمایشگاهی، رادیولوژی، دندانپزشک نیز در مجموعه فعالیت می‌کند.
اگر اقدامات ما در زندان‌ها نبود امروز عموم زندانیان به انواع بیماری‌ها مبتلا شده اما ما امروزه با افتخار اعلام می کنیم که عده‌ای بیمار را تحویل گرفته و با یک درمان نسبی به جامعه بازمی‌گردانیم که نه تنها اجازه شیوع را نداده بلکه بسیاری از زندانیان در دوران زندان تحت درمان قرار گرفته و اغلب معتادین در طول مدت حبسشان اعتیاد خود را نیز ترک می‌کنند.
اخیرا برای ارتقای سلامتی تنها به موضوع معتادین بسنده نکرده‌ایم بلکه کلینیک‌های ترک سیگار را در زندان‌ها فعال کردیم و امروز می‌توانیم اعلام کنیم که جمعیت کثیری از افرادی که سالیان متمادی در بیرون زندان سیگار مصرف می‌کردند در زندان‌ها سیگار را ترک کرده‌اند که در این راستا در آخرین سفر خود در بازدید از زندان چهارمحال بختیاری با پیرمردی گفتگو کردم که وی حدود 35 سال سیگار می‌کشید و در حال حاضر این ماده مخدر را ترک کرده بود.
**تامین تغذیه اصولی برای زندانیان ما غذای زندانیان را در زندان تامین می‌کنیم اما هیچ گاه به زندانی سیگار رایگان نمی‌دهیم و این در حالی است که در گذشته فروشگاه‌هایی داشتیم که زندانیان از این فروشگاه سیگار تهیه می‌کردند و رد حال حاضر کمتر فروشگاهی در زندان داریم که مبادرت فروش و عرضه سیگار کنند که اینها بیانگر اهتمام نظام و سازمان زندان‌ها نسبت به حوزه بهداشت و درمان زندانیان است.
انجام این ماموریت مهم مساعدت جدی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه‌های علوم پزشکی استان‌ها را می‌طلبد که تاکنون سازمان‌های مذکور مساعدت‌هایی نسبت به ما داشته به ویژه در برخی از موقعیت‌های خاص همچون آغاز فصل سرما در ارتباط با تامین واکسن آنفولانزا و همچنین تامین برخی اقلام دارویی با ما مساعدت و همکاری داشته‌اند اما اگر واقعا سلامت جامعه به ویژه بیماران را بخواهیم باید بیش از این روی این موضوع اهتمام داشته باشیم.
**زندانیان از پوشش بیمه بی‌بهره‌اند/ ارائه تسهیلات به زندانیان مخصوص زندانیان جرائم غیر عمد است
**باشگاه خبرنگاران: برای بیمه زندانیان تاکنون چه اقداماتی صورت گرفته است؟ *اسماعیلی: ما بسیار پیگیر بودیم اما تاکنون زندانیان تحت پوشش بیمه قرار نگرفتند و علی‌رغم مقررات عمومی (بیمه سلامت ایرانیان) تا امروز زندانیان از این موضوع بی‌بهره بودند که در این راستا پیگیری‌هایی نیز صورت گرفته و در برخی استان‌ها با مساعدت کمیته امداد خمینی در ارتباط با پوشش بیمه‌ای خانواده‌های زندانیان و زندانیان بیمار مساعدتی صورت گرفته اما امروز اکثر زندانیان از پوشش بیمه بی‌بهره‌اند.
در حال حاضر بار پوشش بیمه زندانیان به دوش سازمان زندان‌ها سنگینی کرده که به هر حال ما باید اقدامات درمانی آنها را انجام دهیم و مجبوریم که هزینه‌های زندانیان را متقبل شویم.
**باشگاه خبرنگاران: آیا تاکنون مصوبات مذکور را به مجلس فرستاده‌اید؟ *اسماعیلی: ما هرساله این مصوبات را فرستاده‌ایم که برخی سال‌ها مورد توجه کافی قرار نگرفته و در برخی از سال‌های دیگر در کمیسیون‌ها تصویب و در صحن مجلس و یا در کمیسیون تلفیق رای نیاورده است.
امسال در جلسه‌ای که با کمیسیون بهداشت و درمان داشتیم بازهم موضوع بهداشت زندانیان و استفاده از طرح پزشک خانواده برای زندانیان و پوشش بیمه‌ای را مطرح کردیم که با استقبال نمایندگان در کمیسیون بهداشت و درمان مواجه شدیم که در این راستا مصوبه ای مصوب شد و در حال حاضر جزو پیشنهادات مصوب و چاپ شده‌ای است که در اختیار کمیسیون تلفیق قرار دارد که امیدواریم در این کمیسیون نیز سایر نمایندگان عضو مساعدت کنند که زندانیان از پوشش بیمه‌ای و پزشک خانواده زندانیان برخوردار شوند و سپس این امر در صحن مجلس به تصویب رسد.
در حال حاضر مصوبات مذکور در فرآیند قانون‌گذاری قرار داردو با استقبالی که از پیشنهاد ما در کمیسیون بهداشت و درمان شد امیدواریم که این مشکل در بودجه سال 93 مرتفع شود.
**باشگاه خبرنگاران: مصوبه مذکور چند وقت است که به کمیسیون تلفیق مجلس رفته؟ *اسماعیلی: لایحه بودجه بعد از اینکه از ناحیه دولت به مجلس تقدیم شد به کمیسیون‌های مختلف ارجاع داده می‌شود که در این راستا کمیسیون‌های مختلف بررسی‌های لازم را انجام داده که از دو هفته پیش کار کمیسیون تلفیق شروع شد و در جلسات این کمیسیون فصل‌های درآمدی بودجه مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه آن بخش‌های هزینه‌ای هنوز به این بخش نرسیده‌اند چراکه لوند لایحه بودجه از احکام درآمدی شروع شده و در حال حاضر کمیسیون تلفیق در حال بررسی بندهای مربوط به درآمدهای بودجه سال 93 است.
**باشگاه خبرنگاران: چند درصد زندانیان جرائم عمد افزایش پیدا کرده و برای اینکه زندانیان نیازمند مشکلاتشان حل شود آیا وام زندانیان به مرحله اجرا رسیده است؟ *اسماعیلی: ما در حوزه زندانیان جرائم غیر عمد با عنایت به تدابیری که سال‌های اخیر اتخاذ شده چند تدبیر موثر در ارتباط با مرتکبین جرائم غیر عمد در کشورها رخ داد که همه اینها اقدامات مبارکی بود و برخی اقدامات جدید نیز در دستور کار است که از جمله این اقدامات اصلاح قانون بیمه اجباری شخص ثالث بود.
در ارتباط با رانندگانی که مرتکب تصادفات می‌شوند یک بخش، بخش عدم رعایت نظامات و مقررات دولتی است و بی‌احتیاطی که راننده مرتکب می‌شود که البته باید جنبه عمومی جرم مجازات شود که این امر نیز در قانون جدید مجازات اسلامی نیز آمده است.
اقدام دوم در سنوات اخیر، ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه بود که با استفاده از ظرفیت این قانون که با کمک خیرین، دولت و مجلس این کار به صورت جدی صورت گرفت و جمع زیادی از زندانیان جرائم غیرعمد که در زندان‌ها بودند با حمایت‌های آزاد که این امر باعث کاهش جرم شد.
**تلاش برای کاهش آمار زندانیاناقدام دیگری که در این زمینه اتفاق افتاد اصلاحیه‌ای بود که توسط ریاست قوه قضاییه با دقت نظر علمی اتفاق افتاد که در این راستا آیین‌نامه قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی به تصویب رسیده و ابلاغ شده که این اصلاحیه نیز در ارتباط با کسانی که هنوز به زندان نرفته‌اند از بازداشت آنها جلوگیری کرده و کسانی که توانایی پرداخت دیون خود را ندارند روند پیگیری پرونده آنها سریع‌تر و خارج از نوبت رسیدگی می‌شود که این امر موجب شده که عدد زندانیان جرائم غیر عمد که بیش از 25 هزار نفر در آن واحد در سال‌های گذشته در داخل زندان‌ها بود امروز به حدود 7 هزار نفر زندانی جرائم غیر عمد کاهش یافته است.
قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی در حال حاضر در کمیسیون قضایی مجلس به تصویب رسیده و جزو دستورکار صحن علنی مجلس است.
ضوابطی که در قانون پیش‌بینی شده زمینه ساز کاهش زندانیان جرائم غیر عمد در زندان‌ها خواد بود و به نظر من در سنوات اخیر به ویژه مسئولیت آیت‌الله آملی لاریجانی یکی از اتفاقات بسیار خوبی که رخ داد این بود که زندانیان جرائم غیر عمد و یا محکومین مالی در زندان‌ها کاهش چشم‌گیری داشتند.
وی ادامه داد: متاسفانه در حوزه زندانیان جرائم عمدی ما شاهد افزایش چشم‌گیری بودیم که این امر به خاطر شرایط منطقه‌ای و کشور همسایه‌ای است که معدن تولید مواد مخدر بوده و همچنین کشور ما در مسیر ترانزیت مواد مخدر قرار دارد.
**باشگاه خبرنگاران: در خصوص ارائه وام به زندانیان نیازمند، سقف این وام چه میزان و شامل چه زندانیانی می‌شود؟ *اسماعیلی: در ارائه تسهیلات به زندانیان جرائم غیر عمد باید بگویم که این تسهیلات مخصوص زندانیان جرائم غیر عمد است یعنی کسانی که بابت دیه، مهریه و اجاره مسکن و ... به زندان رفته‌اند، به این قبیل افراد پرداخت شده، ما حداکثر رقمی که به هر نفر از افرادی که واجد شرای طاعطا می‌کنیم (از آنجا که محور اصلی دیات است) و برای کسانی که بابت دیه محکوم شده‌اند معادل یک دیه کامل در ماه حرام یعنی 152 میلیون تومان، امکان پرداخت تسهیلات به زندانیان جرائم غیر عمد فراهم شده و این قبیل افراد به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات بانکی معرفی می‌شوند. البته بانک‌ها در این کار مقداری تعلل می‌کنند و بعضا تضمیناتی را مطالبه می‌کنند که ارائه این تضمینات برای زندانیان بسیار مشکل است برای همین مسئله اخذ وام با مشکل روبرو شده، به طور کلی میزان مصوب مجلس بالغ بر 200 میلیارد تومان است. به زندانیان جرائم عمد (سارقین، کلاهبرداران و ...) هیچ تسهیلاتی ارائه نمی‌شود چراکه ما این افراد را مجرم می‌دانیم که باید با اجرای صحیح قانون در خصوص این افراد امنیت در جامعه حکم‌فرما شود و این قبیل افراد بدانند که این گونه نیست که به مال مردم و جامعه صدمه وارد کرده و انتظار تسهیلات داشته باشند.
**باشگاه خبرنگاران: زمان پرداخت دیه توسط افراد طی یک پروسه طولانی انجام می‌شود که امکان دارد این دیه تا پایان سال نیز پرداخت نشود و به سال آینده و همچنین مصوبه سال بعد موکول شود که در این راستا میزان دیه افزایش پیدا کرده و شرکت بیمه در این زمینه طبق مصوب سال گذشته عمل می‌کند و این در حالی است که شخص مورد نظر باید مابه‌التفاوت را پرداخت کند و چنانچه مبلغ مورد نظر را نداشته باشد باز در زندان بماند، سازمان زندان‌ها در این خصوص چه اقداماتی انجام داده و چه تعداد زندانی در این زمینه در زندان‌ها داریم؟ *اسماعیلی: تعلل اصلی ما شرکت‌های بیمه است درست است که رسیدگی به پرونده فرآیندی دارد اما شرکت بیمه‌ای که در گذشته پول را از راننده گرفته باید براساس زمان پرداخت و بر مبنای نرخ زمان محاسبه شود که این امر دفاع و حمایت از حقوق آسیب‌دیده از جرم است که باید مورد توجه قرار گیرد که موارد مذکور تعلل‌هایی از ناحیه شرکت‌های بیمه است.
در جلسات متعددی که با بیمه مرکزی ایران به عنوان سازمانی که نهاد نظارتی بر سایر شرکت‌های بیمه است برگزار کردیم به تفاهمات خوبی رسیدیم که انشالله برای آینده با این گونه موارد مواجه نشویم.
**باشگاه خبرنگاران: با توجه به صدور بخش‌نامه رئیس دستگاه قضا مبنی بر حبس‌زدایی چه رایزنی‌هایی با مجلس شورای اسلامی برای تبدیل شدن این بخش‌نامه به قانون مصوب کشور صورت گرفته است. *اسماعیلی: آنچه که در حال حاضر به صورت بخش‌نامه در حال اجراست به این صورت است که بخشی از مفاد این بخش‌نامه در ضمن لوایح قضایی در حال حاضر در مجلس است که ما لوایح قضایی متعددی را به مجلس فرستاده‌ایم و بخشی از الزامات در لوایح قانونی آمده است.
ما لایحه حبس‌زدایی، کاهش عناوین مجرمانه را در مجلس داریم بخشی از این پیشنهادات نیازمند قانون‌گذاری است بخش دیگر در ضمن لایحه مجازات اسلامی قرار گرفته و بخشی نیز در سایر لوایح و بخش‌های دیگر در حال حاضر دردستور کار مجلس قرار گرفته و در حال پیگیری است.
**باشگاه خبرنگاران: نحوه تفکیک زندانیان براساس جرائم آنها در زندان‌ها به چه صورت است؟ *اسماعیلی: تاکنون در زندان‌ها تفکیک‌های متعددی داریم به طور مثال یک تفکیک سنی داریم که اشخاص زیر 18 سال جدا از اشخاص بالای 18 سال در اماکن بیرون زندان و در کانون‌های اصلاح و تربیت نگهداری می‌شوند.
تفکیک سنی دیگر در درون زندان‌ها شامل اشخاص بین 18 تا 25 سال است که اصطلاحا به آنها نوجوان گفته شده و این افراد از بزرگسالان جداگانه نگهداری می‌شوند.
تفکیک دیگری در زندان‌ها تحت عنوان جداسازی متهم (کسانی که با قرار بازداشت‌اند و هنوز معلوم نیست که مجرم هستند یا خیر) از محکومین جداگانه نگهداری می‌شوند، البته تفکیک دیگری که در زندان‌ها وجود دارد براساس نوع جرم ارتکابی است که ما معمولا زندانیان را در وهله اول به دو گروه تقسیم کرده، زندانیان جرائم موادمخدر را از زندانیان جرائم عمومی جدا می‌کنیم و باز در بین هرکدام از اینها در بین گروه مواد مخدر جرائم سبک و سنگین را مجزا می‌کنیم که در جرائم عمومی سارقین را نیز از کلاهبرداران جداگانه نگه می‌داریم.
همچنین محکومان مالی و تصادفات را از سایر اشخاص در بخش‌های مجزایی نگهداری می‌کنیم که عمده اینها دایرمدار قضایی است که ما در زندان در اختیار داریم و در جایی همچون تهران که زندان‌ها بزرگ و متعدد است این موضوع به زندان‌ها نیز سرایت کرده یعنی به طور مثال این زندان فقط مخصوص مواد مخدری‌ها و زندانی دیگر فقط مخصوص سارقین است.
ما در زندان‌های بزرگ، واحدهایی تحت عنوان اندرزگاه و یا همان بند داریم که هرکدام از این اندرزگاه‌ها به صورت سالن‌هایی مجزاست که هرکدام به گروه‌هایی که اشاره کردم اختصاص دارد و در جایی که فضای زندان محدود باشد این تفکیک در حد جداسازی در اتاق‌های مختلف انجام می‌گیرد.
گفتگو: فائزه محسنیانتهای پیام/