به گزارش خبرنگار اقتصادي باشگاه خبرنگاران نظام بودجه ريزي عملياتي يا مبتني بر عملکرد به عنوان يک نظام مديريتي براي ارتقاي کالايي اثربخشي مصرف منابع سازماني مورد توجه جدي دولتها بوده است در اين نظام اعتبارات بودجه اي برمبناي عملکرد واحدهاي سازماني در راستاي توليد خدمات و يا دستيابي به پيامدها تخصيص مي يابد و بدين ترتيب سازمان ها به سمت افزايش شفافيت درنحوه مصرف منابع براي انجام فعاليتها، توليد خروجي ها و دستيابي به اهداف و استراتژي ها و نيز پاسخ گويي بيشتر سوق مي يابد.
در بودجه ريزي مبتني بر عملکرد طبقه بندي عمليات به نحوي است که هدفها شفاف تر بيان مي شوند، ارزيابي بودجه آسانتر بوده و در روش هزينه يابي ان ارتباط بين داده و ستاده مورد توجه قرار مي گيرد که مهمترين هدف نظام بودجه ريزي مبتني بر عملکرد اصلاح نظام مديريت بخش عمومي و افزايش اثر بخشي مخارج اين بخش است.
براساس تعريف بودجه ريزي مبتني بر عملکرد عبارت است از روش ها و سازوکارهايي که ارتباط بين اعتبارات تخصيص يافته به دستگاه هاي اجرايي را با خروجي ها و پيامدهاي آنها از طريق به کار گيري اطلاعات عملکردي در تخصيص منابع تقويت مي سازد بنابراين سه موضوع اساسي در يک نظام بودجه ريزي عملياتي مشاهده ميشود.
***عناصر اصلي يک نظام بودجه ريزي مبتني بر عملکرد
اولين عنصر در يک نظام بودجه ريزي عملياتي عملکرد سازماني است بدين معنا که اعتبارات بودجه اي در قبال ارزيابي هاي به عمل آمده از عملکرد سازماني تخصيص مي يابد.
بديهي است همواره ارزيابي عملکرد بر مبناي يک هدف از پيش تعيين شده انجام مي شود بنابراين برنامه ريزي براي تعيين اهداف کمي سالانه و چندساله و ارزيابي عملکرد بر مبناي هدفها در نظام بودجه ريزي مبتني بر عملکرد ضروري است.
ارزيابي عملکرد در سطح خروجي ها، فعاليتها و پيامدها داراي کاربرد است. در سطح خروجي ها موضوع کارايي، در سطح پيامدها موضوع اثر بخشي و در سطح فعاليتها ارتباط مولد يا غير مولد آنها در توليد خروجي ها و نيز داراي ارزش افزوده بودن يا نبودن مورد بررسي و ارزيابي قرار مي گيرد.
دومين عنصر اصلي يک نظام بودجه ريزي عملياتي بعد از ارزيابي عملکرد سازمان در قبال تحقق اهداف سالانه، موضوع ميزان منابع قابل تخصيص بر مبناي عملکرد بدست آمده مي باشد. عامل اصلي و محوري در اين مرحله محاسبه بهاي تمام شده ي هر يک واحد کالا يا خدمت است.
سومين رکن مهم در نظام مذکور توليد محصولات و خدمات بيشتر و با کيفيت بالاتر با بودجه کمتر نسبت به گذشته مي باشد که اين به معناي افزايش کارايي سازمان در نحوه ي مصرف منابع براي توليد خروجي ها و به عبارت ديگر مديريت بهاي تمام شده است.
در اين راستا درجه تحقق اهداف ناشي از توليد خروجي هاي مرتبط و ميزان همبستگي آنها مورد بررسي و در خصوص ادامه يا افزايش و کاهش سطح توليد خروجي هاي تصميم کيري مي شود.
بنابراين با توجه به نکات ذکر شده سه عنصر اصلي در نظام بودجه ريزي عملياتي قابل توجه است که عبارتند از برنامه ريزي، محاسبه بهاي تمام شده و ارزيابي عملکرد.
نظام انگيزشي و انعطاف مديريتي، نظام پاسخگويي و مديريت تغيير علاوه بر سه عنصر فوق سه عنصر ديگر که به عناصر توانمند ساز معروف هستند به منظور کار کرد هر چه بهتر سه عنصر اوليه به آنها اضافه ميشوند.
***اهداف بودجه ريزي مبتني بر عملکرد
براساس اين گزارش اهداف نهايي از اجراي بودجه ريزي عملياتي به شرح زير مي باشد:
تغيير رويکرد از ورودي محوري و تاکيد بر ورودي ها و منابع به خروجي
محوري و نتايج برقراري ارتباط شفاف ميان منابع ثبت شده و خروجي ها
تبديل اسناد بودجه به ابزاري براي برنامه ريز اقتصادي و مديريت عملکرد سازماني
اختصاص اعتبارات بودجه اي در ازاي ارائه ي خدمات مطلوب تر به جاي صرف منابع بيشتر
افزايش انگيزه مديران و کارکنان براي ارائه خدمات با هزينه کمتر، کميت و کيفيت بالاتر
متناسب سازي اختيارات و مسئوليت هاي مديران
استاندارد سازي خدمات از طريق شناسايي شيوه ها ي برتر ارائه خدمات و ترويج وتامين آنها
گفتني است استقرار بودجه ريزي مبتني بر عملکرد در سه گام عمده که در هر گام يک هدف اساسي دنبال مي شود، صورت مي گيرد. شفاف سازي، افزايش کارايي و افزايش اثر بخشي سه گام عمده ي بودجه ريزي عملياتي مي باشد.
در اين فرايند همبستگي و پيوستگي بين نتايج حاصل از ارائه خدمات و اهداف مورد انتظار از تدوين برنامه بودجه بررسي گرديده و در صورت لزوم تغييراتي در تعداد و نوع خدمات متناسب با اهداف داده خواهد شد.
گزارشي از زينب عبدي
انتهاي پيام/