امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 19 شهریور 1392 خورشیدی برابر با 4 ذی القعده 1434 هجری و 10 سپتامبر 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است: درگذشت عالم مجاهد مبارز آیت‌اللَّه "سید محمود طالقانی" اولین امام جمعه تهران (1358 ش)
آیت‌اللَّه سیدمحمود طالقانی در سال 1289 شمسی در طالقان دیده به جهان گشود. در سال 1318، برای اولین بار، خشم خویش به رژیم را با صدور یک اطلاعیه در رابطه با کشف حجاب ابراز کرد و در پی آن دستگیر و زندانی شد. پس از شهریور 1320، مبارزه را به طور رسمی آغاز کرد و پس از وقفه‌ای در این میان، به جرم پنهان کردن شهید نواب صفوی راهی زندان گردید. وی در سال‌های 1330 و 1331 بنا به پیشنهاد آیت‌اللَّه بروجردی برای شرکت در تشریک مساعی بین مسلمین، به کشورهای مصر و اردن سفر کرد. آیت‌اللَّه طالقانی با پیروی از امام خمینی(ره) در سال 1342 وارد مبارزه با رژیم گردید که در این راه چندین بار محکوم به زندان شد. این عالم مجاهد، پس از آزادی از زندان در سال 1357، نقش مهمی در برپایی راهپیمایی عظیم و پرشور تاسوعا و عاشورای آن سال داشت.
آیت‌اللَّه طالقانی، پس از پیروزی انقلاب، به ریاست شورای انقلاب برگزیده شد و در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی، به نمایندگی مردم تهران انتخاب گردید. این مبارز نستوه، در اوایل مرداد 1358، از سوی امام خمینی، به امامت جمعه مردم تهران منصوب شد و آخرین نماز جمعه ایشان در سالگرد کشتار خونین 17 شهریور، در بهشت زهرا برگزار گردید. آیت‌اللَّه طالقانی در کنار سال‌های متمادی مبارزه، از فعالیت‌های علمی غافل نگردید و آثار متعددی را به وجود آورد که تفسیر پرتوی از قرآن در 6 جلد، پرتوی از نهج‌البلاغه، آزادی و استبداد، درسی از قرآن و درس وحدت، از آن جمله‌اند. سرانجام این عالم بزرگ و مبارز انقلابی در 19 شهریور 1358 در 69 سالگی دار فانی را وداع گفت و پس از تشییعی باشکوه در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
انتقال "محمدعلی میرزا" پادشاه مخلوع قاجار به روسیه (1288 ش)
پس از شکست قوای محمدعلی شاه قاجار از مشروطه طلبان و فتح تهران توسط آزادی‌خواهان، محمدعلی شاه قاجار به سفارت روس پناهنده شد. پس از مذاکرات مفصَّل بین محمدعلی شاه قاجار پادشاه مخلوع و هیئت مدیره کمیسیون عالی، متشکل از نمایندگان مجلس و...، قرار بر این شد که شاهِ قاجار به همراه خانواده خود و همراهان، سفارت روس را به مقصد اروپا ترک کنند. از 25 تیرماه 1288 که محمدعلی شاه به سفارت روس پناهنده شد تا این روز در حدود پنجاه و هفت روز طول کشید، سرانجام شاه قاجار به همراه 120 قزاق ایرانی، به خواری از ایران رانده شد. او به روسیه رفت و در بندر اُدِسا در کنار دریای سیاه، مسکن گزید. طبق توافق و پیمان، قرار شد که دولت ایران، سالیانه، یکصد هزار تومان به محمدعلی میرزا و خانواده وی پرداخت کند و در عوض او هم املاکش را به دولت واگذار کرده، جواهرات سلطنتی را پس بدهد. با عزل محمدعلی شاه قاجار، احمد میرزا به پادشاهی قاجار رسید.
استقرار اولین دولت مکتبی در جمهوری اسلامی به ریاست شهید "محمدعلی رجایی" (1359ش)
پس از استعفای دولت موقت به ریاست مهندس بازرگان به دلیل تسخیر لانه جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام در تهران، اولین انتخابات ریاست جمهوری برگزار گردید و بنی‌صدر رییس جمهور شد. بر سر انتخاب نخست‌وزیر و مسؤول انتخاب کابینه تا مدت‌ها بحث و اختلاف وجود داشت تا این که با نظر مثبت حضرت امام و رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی، شهید رجایی به نخست وزیری رسید و مأمور تشکیل کابینه گردید. وزرای کابینه پس از اخذ رأی اعتماد از مجلس، به عنوان اولین دولت مکتبی، کار خود را در نظام اسلامی آغاز کردند. بنی‌صدر در برابر این انتخاب، در ابتدا بنای مخالفت گذاشت ولی وقتی احساس کرد در مقابل مجلس کاری از پیش نخواهد بُرد، به ناچار با این انتخاب موافقت نمود اما در هر فرصت ممکن، از تضعیف شخصیت شهید رجایی در افکار عمومی خودداری نمی‌کرد. در نهایت، کارشکنی‌های بنی‌صدر و اختلاف‌آفرینی‌های او، کار را به جایی رسانید که به بنابه توصیه امام، مجلس شورای اسلامی مسأله عدم کفایت سیاسی او را به بحث گذاشت و با رأی مثبت به آن، بنی‌صدر از ریاست جمهوری عزل گردید. پس از آن، انتخابات دوره دوم ریاست جمهوری برگزار شد که به انتخاب شهید محمدعلی رجایی به این مقام انجامید.
اعلام شهادت خبرنگار و دیپلمات‌های ایرانی در مزار شریف پس از گذشت یک ماه (1377 ش)
پس از تسخیر شهر کابل توسط قوای طالبان و عقب‌نشینی نیروهای دولت اسلامی افغانستان، سفارت ایران از کابل به مزار شریف منتقل شده و کارمندان سفارت ایران در آن شهر به امور دیپلماتیک خود مشغول گردیدند. با حمله نیروهای افراطی گروه طالبان و اشغال مزار شریف، سفارت ایران در این شهر مورد هجوم وحشیانه این گروه قرار گرفت و بدون توجه به مصونیت سیاسی و قوانین بین‌المللی، نُه دیپلمات ایرانی و خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی را به شهادت رساندند. با این حال، گروه طالبان از پخش خبر شهادت این افراد امتناع می‌نمود تا اینکه پس از 33 روز، شهادت دیپلمات‌ها و خبرنگار ایرانی را اعلام کردند.
وفات "مهلبی" کاتب و دانشمند مصری(656 ق)
مهلبی، درنظم و نثر و خط خوش سرآمد دانشمندان عصر خود بود، به طوری که ابن خلکان، مورخ مشهور دربارهٔ او گفته است: "با او ملاقات کردم و بیش از آن چه که شنیده بودم، دیدم". این کاتب و ادیب مسلمان، در سرودن شعر نیز توانا بود و دیوان اشعار ارزنده‌ای از او به جای مانده است. تمامی اشعار او لطیف و ساده است و از آن جا که دیوان اشعارش مورد پسند مردم قرار دارد، بارها درمصر و بیروت به چاپ رسیده است.
آغاز انتشار روزنامه "نسیم شمال" به مدیریت "سیداشرف‌الدین حسینی" در رشت (1286ش)
نه ماه پیش از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه قاجار، روزنامه ادبی و فکاهی کوچکی به نام نسیم شمال در شهر رشت انتشار یافت که مدیر آن سیداشرف‌الدین حسینی قزوینی معروف به گیلانی بود. وی مندرجات نسیم شمال را که غالباً اشعار فکاهی و انتقادی بود، خود می‌نگاشت و اشعار دیگران را در آن چاپ نمی‌کرد. این روزنامه به قدری در میان توده مردم محبوبیت داشت که مدیر آن را نسیم شمال می‌نامیدند و هرگاه که منتشر می‌شد، ولوله‌ای در شهر به وجود می‌آورد.
علاوه بر جوهر و درون مایه اجتماعی و انتقادی اشعار منتشر شده در نسیم شمال و سخن از دل‌برآمده سید اشرف الدین، نکات ظریف دیگری شعر او را دلنشین کرده و بدان رواج و اشتهار بخشیده که در خور توجه است. وی بعدها به عنوان محبوب‌ترین و معروف‌ترین شاعر ملی عهد مشروطه شناخته شد و روزنامه‌اش در تهران انتشار یافت. این روزنامه به مدت بیست سال، هر هفته توزیع می‌گشت و پس از مرگش نیز، انتشار آن تا مدتی ادامه یافت.
درگذشت "عطاملک جوینی" سیاست‌مدار و مورخ شهیر ایرانی(681 ق)
ابوالمظفَّر عطامَلِک علاءالدین بن بهاءالدین محمد بن محمد جُوینی در سال 623 ق در جوین از توابع خراسان متولد شد. در سال 657 ق، هلاکوخان پس از فتح بغداد، حکومت عراق را به عطاملک واگذاشت و او تا سال 680 در این شغل باقی بود. با حضور عطاملک جوینی در دستگاه اداری مغولان، اقدامات بی‌رحمانهٔ آنان علیه مردم تا حدودی کاهش یافت و ازتباه شدن آثار فرهنگی ایران تا اندازه‌ای جلوگیری به عمل آمد. او 24 سال، ادارهٔ عراق را به عهده داشت اما دشمنانش به تدریج، خان مغول را به او بدبین کردند. بدین ترتیب اقتدار عطاملک تدریجاً افول کرد و خان مغول بر او چندان سخت گرفت که در اثر این فشارها وفات یافت. عطاملک جوینی مؤلف تاریخ معروف جهانگشای فارسی است که شامل تاریخ چنگیز خان و هلاکوخان مغول و شرح جنایات آنان می‌باشد. از آثار خیریهٔ جوینی احداث نهر نجف است. او در آن سرزمین مقدس، نهری حفر کرده و با صرف هزینه‌ای فراوان، آبِ رودِ فرات را به حوالی نجف اشرف جاری نمود. وفات جوینی را در سال 681 ق نوشته‌اند.
آغاز نبرد "مازوری" میان آلمان و روسیه در جریان جنگ جهانی اول (1914م)
در پی آغاز جنگ جهانی اول و پیوستن روسیه به متفقین و نیز اعلام جنگ آلمان به این کشور، در 10 سپتامبر 1914م یکی دیگر از صحنه‌های رویارویی و نبرد میان روس و آلمان آغاز گردید. در این جنگ سه روزه که در کنار دریاچه مازوری میان نیروهای دو کشور به وقوع پیوست، آلمانی‌ها با استفاده از تکنیک‌های جدید رزمی و سلاح‌های جدید پیروز شدند. در این نبرد حدود 20 هزار سرباز روسی کشته و 45 هزار نفر اسیر شدند.
امضای پیمان تاریخی "سَن ژِرمَن" میان دولت اتریش و متفقین (1919م)
موضوع اتحاد ملل آلمانی زبان، سابقه‌ای طولانی دارد، ولی این موضوع پس از پایان جنگ جهانی اول و سقوط امپراتوری اتریش - مجارستان در سال 1918م صورت جدیدی به خود گرفت. در این میان، مجلس مؤسسان اتریش، این کشور را جزئی از آلمان اعلام کرد و برخی از کشورها نیز از این امر استقبال کردند. اما متفقین با الحاق اتریش به آلمان به مخالفت پرداخته و اتریش را وادار به امضای پیمان سَنْ ژِرْمَن نمودند. به موجب این پیمان، که در دهم سپتامبر 1919م به امضا رسید، امپراتوری اتریش - مجارستان منحل اعلام شد و سرزمین آن به اندازه کنونی تقلیل یافت. هم‌چنین باقی‌مانده امپراتوری سابق اتریش، به کشورهای نوین لهستان، چکسلواکی، یوگسلاوی، رومانی و ایتالیا اعطا شد. علاوه بر آن، بر اساس این پیمان، اتحاد و یگانگی سیاسی و اقتصادی آلمان و اتریش نیز ممنوع اعلام گردید. با این حال، اقداماتی که از آن پس، توسط آلمان و اتریش برای عملی ساختن این اتحاد به انجام رساندند به ثمر نرسید. اما به قدرت رسیدن هیتلر در آلمان و شعارهای نژادپرستی و تبلیغات دامنه‌دار آلمان نازی در نهایتْ باعث شد که وی در مارس 1938م، نیروهایی به اتریش اعزام کرده و آن‌جا را بدون هیچ مقاومتی ضمیمه آلمان کند. ولی این اتحاد نیز دوام چندانی نیافت و با شکست نازی‌ها در جنگ جهانی دوم، اتریش از آلمان جدا شد.
روز استقلال کشور افریقایی "گینه بیسائو" از استعمار پرتغال (1974م)
زمانی گینه بیسائو به عنوان پادشاهی گابو بخشی از امپراتوری مالی بود. بخش‌هایی از این پادشاهی تا زمان استعمار پرتغالی‌ها در قرن ۱۸ باقی مانده بود. پرتغالی‌ها در قرن ۱۷ آغاز به تجارت برده در این کشور کردند. باوجود این که این کشور از نخستین مستعمرات پرتغال بود، بخش‌های داخلی آن تا قرن ۱۹ مورد اکتشاف قرار نگرفت. این کشور که یکی از مستعمرات پرتغال بود و گینه پرتغال نام داشت، پس از استقلال در ۲۴ سپتامبر ۱۹۷۳ نام پایتخت خود، بیسائو را به نام رسمی خود اضافه کرد تا از اشتباه گرفته شدن با جمهوری گینه جلوگیری کند.
برپایی اولین کنفرانس کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) در بغداد (1960م)
در دهم سپتامبر 1960، یک ماه پس از آخرین کاهش یک جانبه قیمت نفت، توسط کارتل‌های عظیم نفتیِ وابسته به غرب، نمایندگان پنج کشور صادر کننده نفت شامل ایران، عراق، عربستان، کویت و ونزوئلا در بغداد گرد هم آمدند و برای حفظ منافع خود در برابر اقدامات خودسرانه کارتل‌های نفتی، سازمانی با نام سازمان کشورهای صادرکننده نفت موسوم به اوپک را به وجود آوردند.
هماهنگی و یکنواخت ساختن سیاست کشورهای عضو و تعیین بهترین روش به منظور حفظ منافع کشورهای مزبور، تثبیت قیمت‌های نفت خام در بازارهای جهانی و جلوگیری از نوسانات غیرمعقول و زیان‌آور قیمت‌ها و اداره سازمان بر اساس تساوی کشورهای عضو و... از جمله اهداف تشکیل این سازمان بود. با تشکیل دومین کنفرانس اوپک در کاراکاس پایتخت ونزوئلا در نیمه ژانویه 1961م؛ اوپک رسماً مشغول به کار شد و با ورود اعضای جدید، به صورت رقیب قدرت‌مندی در عرصه‌های بین‌المللی بازار نفت وارد گردید.
برخی دیگر از رویدادهای امروز
1914: در نخستین سال جنگ جهانی اول، تشکیل نخستین تیپ مکانیزه اعلام شد. واحدهای این تیپ به جای تیراندازی با مسلسل مستقر بر سطح خاک، از روی خودرو تیراندازی می کردند و مسلسلهایشان بر خودرو سوار بود و این واحدها تحرک بیشتری در جا به جایی داشتند.
1922: غیر ترکهای ساکن شهر «اسمیرنا (ازمیر)» منطقه را ترک کردند و این شهر ضمیمه ترکیه شد.
1923: حزب جمهوریخواه خلق (ترکیه) به رهبری آتاتورک تاسیس شد.
1951: تحریم ایران توسط دولت انگلستان به اجرا در آمد. گناه ایران این بود که نفت خود را ملی کرده بود. این تحریم تا پایان کار حکومت دکتر مصدق ادامه داشت.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید