سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

يادداشت حقوقي/

همه چيز درباره قوانين " ازدواج موقت"

به تصريح ماده‌ی ۱۱۱۳ قانون مدني٬ «در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر اينکه شرط شده باشد يا آنکه عقد مبني بر آن جاري شده باشد.» اما حتي در صورت شرط نفقه٬ ترک انفاق شوهر عمل مجرمانه نيست و زن تنها مي‌تواند از دادگاه الزام شوهر به دادن نفقه را درخواست کند.

به گزارش خبرنگار حقوقي قضايي باشگاه خبرنگاران، نهاد ازدواج موقت از بدو تاسيس (صدر اسلام) تا کنون هميشه از مسائل شبهه‌برانگيز و مبهم بوده‌است. پس از انقلاب و به‌ويژه در دهه‌ی اخير٬ با توجه به ميزان بالاي جمعيت جوان کشور و دشواري شرايط ازدواج٬ و عوامل ديگر٬ ازدواج موقت بدل به يکي از مسائل مطرح جامعه شد.

 
در ماده‌ی ۱۰۷۵ قانون مدني٬ ازدواج موقت در قوانين ايران به رسميت شناخته‌ شده‌است. شرايط و ارکان اساسي نکاح منقطع (ازدواج موقت) عبارت‌اند از شرايط صحت نکاح دائم به اضافه‌ي تعيين مدت مشخص و تعيين مهر معين براي زن. موانع ازدواج موقت نيز همان موانع نکاح دائم هستند.
 
در نکاح دائم عدم وجود مهر يا ذکر نشدن مهر جايز است٬ اما در نکاح منقطع٬ عدم وجود مهر موجب بطلان عقد مي‌شود. قانون بر وجود و مشخص بودن مهريه‌ي زن در ازدواج موقت تاکيد فراوان کرده و مطابق مواد ۱۰۹۵ تا ۱۰۹۸ قانون مدني ترتيباتي داده که مهريه‌ي زن در ازدواج موقت به هر ترتيب به وي تسليم شود. زن پس از جاري شدن عقد مالک مهر مي‌شود و اتفاقاتي چون فوت زن در زمان ازدواج٬ عدم نزديکي شوهر با وي تا اتمام مدت عقد و بخشيدن زمان عقد از طرف شوهر مهر را ساقط نمي‌کند.

در صورت عدم نزديکي در زمان ازدواج٬ شوهر موظف به پرداخت نصف مهر است. اما در صورت امتناع همسر از پرداخت مهر، درخواست الزام وی از دادگاه مشروط بر اثبات وجود نکاح منقطع خواهد بود. در مواردی که زوجین خود یا توسط عاقدین فاقد دفتر صیغه را جاری می‌کنند و مدرک کتبی معتبر بر آن نزد زوجه موجود نیست، این اثبات کاری دشوار است.
 
مطابق قانون در نکاح دختر باکره اعم از منقطع و دائم٬ اجازه‌ی پدر يا جد پدري لازم است. در صورت امتناع غيرموجه پدر از دادن اجازه٬ عدم حضور پدر در محل و غيرممکن بودن استيذان٬ دختر مي‌تواند با معرفي مرد مورد نظر و شرايط نکاح از دادگاه مدني خاص درخواست اجازه‌ي ازدواج کند. (مواد ۱۰۴۳ و ۱۰۴۴) سن نکاح براي دختر نيز همانند ازدواج دائم ۱۳ سال است. در حال حاضر بسیاری از دفاتر و روحانیون و عاقدان، به دستاویز فتاوی برخی مراجع تقلید، صیغه‌ی ازدواج موقت دختر بالغ را بدون اجازه‌ی پدر نیز جاری می‌کنند.
 
به تصريح ماده‌ی ۱۱۱۳ قانون مدني٬ «در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر اينکه شرط شده باشد يا آنکه عقد مبني بر آن جاري شده باشد.» اما حتي در صورت شرط نفقه٬ ترک انفاق شوهر عمل مجرمانه نيست و زن تنها مي‌تواند از دادگاه الزام شوهر به دادن نفقه را درخواست کند.

مطابق ماده ۹۴۰ قانون مدني «زوجین‌ که‌ زوجیت‌ آن‌ها دائمی‌ بوده‌ و ممنوع‌ از ارث‌ نباشند از یکدیگر ارث‌ می‌برند.» لذا مفهوم ماده آن است که در نکاح منقطع٬ زوجين از هم ارث نمي‌برند.
 
فرزندان حاصل از ازدواج موقت٬‌ مشروط بر ثبت شدن قانوني و محضري ازدواج٬ حقوقي درست همانند فرزندان حاصل از ازدواج دائم دارند٬ يعني فرزندان مشروع پدر شناخته مي‌شوند٬ پدر موطف به دادن نفقه و نگه‌داري آنان است و از پدر ارث مي‌برند. اما مساله این‌جاست که با توجه به عدم ثبت محضری ازدواج موقت در اکثر موارد، جاری شدن صیغه‌ی آن توسط زوجین یا عاقدان گم‌نام و فاقد دفتر، اثبات نسب برای فرزند حاصل از ازدواج موقت بسیار مشکل و اکثرا غیرممکن خواهد بود. در حال حاضر به وفور شاهد بی‌شناسنامه ماندن این فرزندان یا تضییع حقوق آنان مانند ارث هستیم.
 
طلاق مخصوص نکاح دائم است و در ازدواج موقت وجود ندارد. (ماده ۱۱۳۹)

ازدواج موقت به فوت یکی از طرفین، فسخ نکاح٬ بذل مدت از طرف شوهر و انقضاي مدت معين‌شده منحل مي‌شود. فسخ نکاح مي‌تواند بر مبناي وجود عيوبي مشخص در زن يا مرد٬ يا عدم وجود صفتي که ضمن عقد شرط شده يا عقد بر آن واقع شده انجام گيرد. عيوبي نظير جنون٬ خصاء٬ عنن و عدم توانايي بر انجام عمل جنسي در مرد موجب حق فسخ براي زن خواهد بود. عيوب موجود در زن که حق فسخ براي مرد ايجاد مي‌کنند (چنان‌چه عيوب مزبور در حال عقد موجود بوده‌ و پس از عقد ظاهر نشده‌باشند) نيز عبارت‌اند از قرن٬ برص٬ جذام٬ افضاء٬ زمين‌گيري٬ نابينايي از هردو چشم. چنان‌چه هريک از طرفين پيش از عقد به وجود عيب مزبور در طرف ديگر عالم باشد٬ حق فسخ نخواهد داشت.
 
شوهر مي‌تواند در هر زماني از ازدواج موقت٬ مدت باقي‌مانده را به زن ببخشد و عقد را منحل کند٬ چه زن به اين امر راضي باشد چه نباشد. هم‌چنين با انقضاي مدت تعيين‌شده‌ی ازدواج موقت عقد منحل مي‌شود. تنها راهي که به زن اختيار انحلال ازدواج موقت را مي‌دهد٬ شرط ضمن عقد يا وکالت‌نامه مبني بر داشتن حق بذل مدت از سوي شوهر است. این وضع، در کنار موقتی بودن ازدواج و عدم دقت و بررسی وضع و اخلاق و شهرت همسر (حداقل به اندازه‌ی نکاح دائم) زنان را در شرایط ناامنی قرار می‌دهد. چه بسا ممکن است زن پس از نکاح منقطع با سوءرفتار و آزار همسر مواجه شود، که در این صورت حتی نزد قانون نیز راه نجاتی ندارد.
 
وضعيت عده در ازدواج موقت با ازدواج دائم متفاوت است. مطابق ماده‌ی ۱۱۵۲ عده‌‌ي فسخ‌ نکاح‌ و بذل‌ مدت‌ و انقضاء آن‌ در مورد نکاح‌ منقطع‌ در زن غير باردار‌ دو طهر (دو عادت ماهانه) است‌ مگر اینکه‌ زن‌ با اقتضای‌ سن‌، عادت‌ زنانگی ‌نبیند که‌ در این‌ صورت‌ ۴۵ روز است‌. عده‌ طلاق‌ و فسخ‌ نکاح‌ و بذل‌ مدت‌ و انقضاء آن‌ در مورد زن‌ حامله٬‌ تا زمان وضع‌ حمل‌ است‌. زن يائسه و زني که با همسر خود نزديکي نداشته نيازي به نگاه‌داشتن عده‌ی انقضا يا بذل مدت و فسخ نکاح ندارد اما عده‌ی وفات٬ در همه‌ی موارد بايد رعايت شود.

مطابق ماده‌ی ۱۱۵۴ «عده‌ وفات‌ چه‌ در دائم‌ و چه‌ در منقطع‌٬ در هر حال‌ چهار ماه‌ و ده‌ روز است‌ مگر اینکه‌ زن‌ حامل‌ باشد که‌ در این‌ صورت‌ عده‌ وفات‌ تا موقع‌ وضع‌ حمل‌ است‌مشروط بر اینکه‌ فاصله‌ بین‌ فوت‌ شوهر و وضع‌ حمل‌ از چهار ماه‌ و ده‌ روز بیشتر باشد و الا مدت‌ عده‌ همان‌ چهار ماه‌ و ده‌ روز خواهد بود.

انتهاي پيام/
برچسب ها: دانشنامه ، حقوقی ، ازدواج
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۴۰
در انتظار بررسی: ۰
اکبری
۲۰:۱۸ ۳۱ شهريور ۱۳۹۸
سلام دو نفر که قصد ازدواج باهم دارن میتونن تا ازدواج خودشون صیغه محرمیت بخونن که گناه نباشه
مهری
۱۲:۳۶ ۰۱ تير ۱۳۹۸
سلام.ببخشید من دوساله با پسری اشنا شدم و قرلر ازدواج گذاشتیم.ولی خانواده پسره ب هیچ عنوان راضی نمیشن.حالا پسر بهم میگه بیا صیغه کنیم تا خانوادم مجبور بشن ب عقدمون.منم خانوادم به صیغه راضی نیستن.جرات ندارم بگم.ب نظر شما باید چیکار کنم؟؟؟ایا تو عقد موقت مرد میتوته هر زمان ک بخواد عقدو فسخ کنه و زن رو ول کنه؟؟؟
kiarash
۲۲:۵۷ ۰۳ مهر ۱۳۹۸
ب نظر من کلا بیخیال شو و همسری ک خونواده خودت و خونواده طرف راضی هستن انتخاب کن...وگرنه یا پسررو مثل من بدبخت میکنی یا خودتو...منم خونوادم راضی نبودن ولی صیغه کردم سرم کلاه گذاشت خداد تومن مهریه موندم توش
ناشناس
۰۶:۲۷ ۱۵ خرداد ۱۳۹۸
سلام ببخشید میخواستم بدونم که وقتی از طرف زن سیغه فسخ شود و مرد رجوع کند رجوعش مثل رجوع عقد دائم یعنی باز به هم مهرم میشن دیگه نیاز به خوندن خطبه نیست؟؟؟
م پ
۱۱:۲۱ ۰۱ فروردين ۱۳۹۸
سلام با خانمی آ شنا شدم ودو نفری بدون شاهد وبدون اثر انگشت فرم صیغه رو ده ساله با مهر مشخص که 6 میلیونش پرداخت کردم وعاقد تلفنی محرمیت وخوند بستیم آ یا با این اوصاف میتونه مابقی مهرش اجرا بزار لطف کنید راهنماییم کنید
فریبا
۱۸:۱۲ ۱۶ آبان ۱۳۹۷
باعرض سلام اگر توی قبل از عقد موقت مهریه تعیین نشه و بعد عقد مهریه تعیین شه ایرادی داره؟من توی سایت خوندم که عقد باطله این درسته؟
Arash.
۰۳:۳۹ ۱۰ مرداد ۱۳۹۷
صیغه دادگاهی هم داره؟؟؟
ناشناس
۲۲:۴۷ ۱۱ خرداد ۱۳۹۷
سلام ما عروسی گرفتیم با صیغه به دلایلی اقا برداری کرد خرج عروسیو من دادم کادو هم برداشت قرار بود عقد کنیم من میتونم کاری کنم
بهبود
۲۱:۱۸ ۰۸ ارديبهشت ۱۳۹۷
سلام
من سه سال هس ازدواج‌کردم بچه هم نداریم خانمم هشت ماه هس جهیزیشو ورداشته رفته و نفقشو میگیره هر ماه و منم شکایت کردم عدم تمکینشو بگیرم بعدش اگه نیاد روش زن بگیرم الان با یه دختری آشنا شدم که میگه منو صیغه کن دو سال بعد اینکه از دادگاه جواب گرفتی اونموقع عقد دایم میشیم اگه‌خانم‌قبلیم بگه من میخوام‌بیام سر زندگیم اونموقع چیکا باید بکنم حق اینیکی ضایع نشه واقعا این
دختره که میخواد صیغم بشه همه جوره دوسم داره حتی بدون هیچ مهریه ای ومهریه خانم قبلیم ۱۴سکه هس میشه تا حدودی راهنماییم کنید
...
۲۳:۵۴ ۰۹ فروردين ۱۳۹۷
سلام من خانمی هستم 25سالهچندماه از اتمام صیغه موقتم مونده ایامیتونم تموم کنم همه چیو یانه لطف کنید جوابمو بدید خسته شدم!!!!!
ناشناس
۰۲:۲۰ ۰۵ بهمن ۱۳۹۶
اگر مشکل بیکاری رفع شه خیلی از جوانان دوست دارند تشکیل زندگی دهند
ناشناس
۰۲:۲۰ ۰۵ بهمن ۱۳۹۶
اگر مشکل بیکاری رفع شه خیلی از جوانان دوست دارند تشکیل زندگی دهند
ناشناس
۰۲:۲۰ ۰۵ بهمن ۱۳۹۶
خدا کمک کنه تا همه ی جوانان سر و سامان بگیرند
ناشناس
۰۲:۲۰ ۰۵ بهمن ۱۳۹۶
متاسفانه سطح توقعات برخی از جوانان نیز زیاد شده باید آسان بگیرند تا زندگی خوبی داشته باشند
ناشناس
۰۲:۲۰ ۰۵ بهمن ۱۳۹۶
اگر هم فردی ازدواج کنه به دلیل نداشتن قدرت و توانایی تامین هزینه ها منجر به طلاق میشه
ناشناس
۰۲:۲۰ ۰۵ بهمن ۱۳۹۶
به دلیل بیکاری و فقر آمار ازدواج کاهش پیدا کرده
ناشناس
۰۲:۲۰ ۰۵ بهمن ۱۳۹۶
مشکل بیکاری و فقر و ازدواج کی رفع میشه
ناشناس
۰۲:۱۹ ۰۵ بهمن ۱۳۹۶
خدا همه جوانان را خوشبخت کنه
هیچکس
۰۲:۱۹ ۰۵ بهمن ۱۳۹۶
من کارشناسی حقوق دارم اگه کسی خواست میتونم بصورت رایگان کمک کنم برای کسب تجربه خودم
هیچکس
۰۲:۱۹ ۰۵ بهمن ۱۳۹۶
من کارشناسی حقوق دارم اگه کسی خواست میتونم بصورت رایگان کمک کنم برای کسب تجربه خودم
متینفر
۰۱:۲۹ ۲۸ آبان ۱۳۹۷
میشه شماره تلفن بنویسی
سلام
۱۶:۴۴ ۱۱ شهريور ۱۳۹۶
سلام برادرم با یهدختر اخلاق برادرم با دختر کنار نمیاد تاریخ صیغه تمام شده آیا مهر ی که در صیغه تامین شده. باید پرداخت بشه یا مهری که در دفتر صورت نامه نوشته شد یه راهنمایی کنید لطفاً
متین
۰۱:۳۳ ۲۸ آبان ۱۳۹۷
سلام چجوری میتونم با شما تماس تلفنی داشته باشم
ناشناس
۱۳:۰۱ ۱۲ مرداد ۱۳۹۶
سلام من دختری هستم سیو هفت ساله خودمو مردی بهم علاقه مندیم ولی شرایط ازدواجدداعم وجود ندارد ایا میتوانیم صیغه محرمیت بخوانیم که گناه نکنیم
ناشناس
۱۳:۰۱ ۱۲ مرداد ۱۳۹۶
سلام من دختری هستم سیو هفت ساله خودمو مردی بهم علاقه مندیم ولی شرایط ازدواجدداعم وجود ندارد ایا میتوانیم صیغه محرمیت بخوانیم که گناه نکنیم
سید
۰۹:۱۵ ۰۳ مرداد ۱۳۹۶
باسلام
از ازدواج موقت فرزندی حاصل شده مادزش حاضربه دادن مدارک جهت اخذشناسنامه نوزاذنیست راهنمایی گنید
ناشناس
۲۱:۵۲ ۰۸ تير ۱۳۹۶
ایا در عقد موقت زن میتواند برود و با تماس تلفنی بگوید من طلاق گرفته ام با باید به دادگاه مدرک ارایه کند
ناشناس
۱۵:۵۱ ۰۶ تير ۱۳۹۶
ببخشید یه سوال :
اگر یک دختر رو بزور وادار کنن با کسی که دوست نداره نامزد بشه و وادار به شش ماه نکاه موقت بشه ، اما هیچ همخوابی با هم نداشته باشن با مهریه پنج صد سکه
وحالا دو سال از نکاه موقت گذشته ، اما خانواده پسر میخوان بزور دختر رو وادار به ازدواج دائمی کنند .
خانواده پسر ب خانواده دختر میگن اگر این ازدواج رو قبول نکنین ، باید تمام مصارفی که در محفل نامزدی کردیم رو پس بدین و خانواده دختر قادر به پرداخت این پول نیسن.
اون ها حتی قبول نمیکنن مهریه دختر رو بدن .
از لحاظ قانونی اون دختر باید چی کار کنه لطفا کمک کنین اون دختر خوده منم ):
ناشناس
۱۵:۰۰ ۰۹ ارديبهشت ۱۳۹۹
به نظرم ازدواج کن شوهر کمه
مریم
۰۱:۰۲ ۰۱ تير ۱۳۹۶
سلام اگه صیغه بین دوطرف خونده بشه وبعدازیک هفته زن به مردش خیانت کنه بهم مرحم نیستیم ایامیشه باز میشه صیغه خوند البته بعدچندروز میشه راهنمای کنی ممنونم
فاطمه
۱۸:۲۸ ۰۳ فروردين ۱۳۹۶
سلام دونفر که تلفنی وتصویری باهم ارتباط دارن ایا میتونن تلفنی هم صیغه محرمیت بین خودشون بخونن وبه هم محرم شوند یا باید حضوری این کار انجام شود ممنونم از پاسخگویی وراهنمایی شما
علي
۲۳:۰۱ ۰۲ فروردين ۱۳۹۶
براي فسخ عقد موقت ، شاهد لازمه؟
ناشناس
۲۰:۴۷ ۳۱ شهريور ۱۳۹۵
با سلام.
ببخشید درصورتی ک با دختری ک هنوز بکارت دارد بدون اذن پدر ایشان صیغه محرمیت توسط خودشون خوانده بشه اون صیغه هم حکم ازدواج موقت رو داره یا باطل هست؟؟
ناشناس
۱۱:۲۶ ۱۱ تير ۱۳۹۵
با سلام
من در ایران مدتی مشخص عقد موقت کردم و تنهایی سفر کردم به خارج از کشور و هم اینک مدت عقد در حال اتمام می باشد آیا تلفنی با زوجه می توان مدت عقد را تمدید کرد و آیا نیازی به نگه داشتن عده نمی باشد و دوباره صیغه عقد جاری شود؟؟
ناشناس
۰۱:۵۳ ۰۵ دی ۱۳۹۴
سلام، اگر بذل مدت صیغه از طریق پیامک مرد به زن صورت بگیره، آیا ابطال عقد واقع شده یا حتما باید بر زبان جاری شده بشه؟؟
ناشناس
۲۰:۵۲ ۲۹ آذر ۱۳۹۴
سلام من در زمان قبل صیغه و در زمان صیغه پول زیادی به عنوان قرض به زوجه دادم الان میتونم پولمو پس بگیرم یا دیگر برگشت ندارد البته بابت خرجی پولی هر ماه میدادم ان مبلغ قرض خارج از خرجی بوده .ممنون
ناشناس
۲۰:۵۲ ۲۹ آذر ۱۳۹۴
سلام من در زمان قبل صیغه و در زمان صیغه پول زیادی به عنوان قرض به زوجه دادم الان میتونم پولمو پس بگیرم یا دیگر برگشت ندارد البته بابت خرجی پولی هر ماه میدادم ان مبلغ قرض خارج از خرجی بوده .ممنون
ناشناس
۱۳:۲۲ ۰۶ خرداد ۱۳۹۴
ممنون چقدر جالب است که تمامی جواب ئوالات را میتوان از این طریق دریافت کرد. واقعاً عالیه و باز هم تشکر
daftar245
۱۹:۲۴ ۳۱ ارديبهشت ۱۳۹۳
ممنون از بزرگواری شما زیرابرای رشد اگاهی مردم ,بیان این مسائل خیلی خوب است
حقوقدان جوان
۱۹:۱۶ ۰۸ فروردين ۱۳۹۳
ممنون ب جواب سوالم رسیدم