امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 14 فروردین 1392 خورشیدی برابر با 22 جمادی الاول 1434 هجری و 3 آوریل 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است: رحلت آیت الله شیخ محمدتقی بهجت، خاتمالعرفا والمجتهدین (1430 ق)
حضرت
آیتالله العظمی شیخ محمدتقی بهجت فومنی در اواخر سال ۱۳۳۴ق در شهر فومن
در استان گیلان چشم به جهان گشود. در شانزده ماهگی مادرش را از دست داد.
تحصیلات ابتدایی را در مکتبخانه فومن به پایان برد و پس از آن در همان شهر
به تحصیل علوم دینی پرداخت. به هر حال روح کمالجو و جان تشنه او تاب
نیاورد و پس از طی دوران مقدماتی تحصیلات دینی در شهر فومن، به سال ۱۳۴۸ق
هنگامی که تقریباً ۱۴ سال از عمر شریفش میگذشت، به عراق مشرف شد و در
کربلای معلی اقامت گزید و چهار سال در کربلای معلی میماند. در سال ۱۳۵۲ق
برای ادامه تحصیل به نجف اشرف مشرف میگردد. ایشان بعد از تکمیل دروس، در
سال ۱۳۶۳ق (موافق با ۱۳۲۴ش) به ایران مراجعت کرده و چند ماهی در موطن خود
فومن اقامت گزید و بعداً درحالیکه آماده بازگشت به حوزه علمیه نجف اشرف
بود، قصد زیارت حرم مطهر حضرت معصومه علیهاالسلام و به قم رفت.
برخی
تألیفات معظمله عبارتاند از: یک دوره کامل اصول، حاشیه بر مکاسب شیخ
انصاری و تکمیل آن تا آخر مباحث مربوط به مکاسب و متاجر، دوره کامل طهارت،
دوره کامل کتاب صلاة، دوره کامل کتاب زکات، دوره کامل کتاب خمس و حج، حاشیه
بر کتاب ذخیرةالعباد مرحوم شیخ محمدحسین غروی، تقریباً یک دوره فقه فارسی،
حاشیه بر مناسک شیخ انصاری و... با اینکه ایشان فقیهی شناخته شده بود،
ولی هماره از پذیرش مرجعیت سرباز زد. تا اینکه بعد از فوت سیداحمد
خوانساری، جلد اول و دوم کتاب «ذخیرةالعباد» (جامعالمسائل کنونی) را به
قلم خود تصحیح و در اختیار خواص گذاشت و پیش از فوت مرجع عالیقدر حضرت
آیتالله العظمی اراکی، اجازه نشر رساله عملیه خویش را داد. سرانجام وقتی
جامعه مدرسین با انتشار اطلاعیهای هفت نفر از جمله حضرت آیتالله العظمی
بهجت را بهعنوان مرجع تقلید معرفی کرد و عدهای از علمای دیگر از جمله
آیتالله مشکینی، آیتالله جوادی آملی و... مرجعیت ایشان را اعلام کردند.
مرجع عالیقدر جهان تشیع، حضرت آیتالله العظمی شیخ محمدتقی بهجت فومنی
سرانجام در ساعت ۱۵:۳۰ روز یکشنبه بیست و دوم جمادیالاولی سال ۱۴۳۰ هجری
قمری (برابر با بیست و هفتم اردیبهشتماه ۱۳۸۸ش) چشم از جهان فروبست.
مرگ «رضاقلی خان نظام السلطنه مافی» از رجال دوره مشروطه (1303 ش)
رضاقلی
نظام مافی ملقب به سالار معظّم و نظام السلطنه و سردار مکرّم در سال 1246 ش
در تهران به دنیا آمد. وی پس از فراگیری دروس و فنون نظامی به دستگاه
عمومی خود که از رجال با نفوذ قاجار بود، وارد شد و به مقاماتی دست یافت.
رضاقلی در بحبوبه جنگ بین المللی اول به همراه عدهای از رجال و روحانیون
برای مبارزه با قوای روس و انگلستان، دولت موقتی به حمایت آلمان و عثمانی
تشکیل داد ولی این عمل باعث واکنش دولت مرکزی شد و آنان تمام اموال و
نشانهای او را مصادره کردند.
تا این که با اهدای اشیاء نفیسی به
احمدشاه، توانست رضایت وی را برای ورود به ایران جلب کند. وقتی قیام کلنل
محمدتقی خان پسیان در خراسان شکسته شد، وی از طرف قوام السلطنه، والی
خراسان گردید. تا سرانجام در فروردین 1303 ش در 57 سالگی درگذشت و در
امامزاده عبداللَّه تهران به خاک سپرده شد. نظام السلطنه از رجال مؤثر
ایران بود و پس از مرگش املاک زیادی شامل قسمت اعظم زمینهای غرب تهران، از
او به ارث رسید.
درگذشت «عبداللَّه بن علی اندلسی لَخْمی» مورخ و محدث مشهور قرن ششم (542 ق)
عبداللَّه
بن علی بن عبداللَّه بن خَلَف لَخمی معروف به رشاطی در سال 465 ق در اندلس
واقع در اسپانیای امروزی به دنیا آمد. وی در علم حدیث و تاریخِ استاد بود و
دارای تألیفاتی میباشد. الاَعلامُ به ما فی المؤتَلِفِ و المُختَلِفِ
الدّلر قُطنی مِن الابهام از جحمله آثار اوست. عبداللَّه رشاطی در سال 542 ق
در 77 سالگی درگذشت. بعضی، مرگ او را به دست دشمنانش نوشتهاند.
نبرد توابین در عینالورده با سپاهیان عبیدالله بن زیاد
واقعه
عینالورده، نبرد خونین و بزرگی میان شیعیان عراق و سپاهیان شام بود. پس
از قیام مقدس اباعبداللهالحسین (ع) و شهادت جانسوز وی و یارانش به دست
سپاهیان یزیدبنمعاویه در سرزمین کربلا و افشاگری اسیران واقعه کربلا در
ایام اسارت و روشنگری آنان علیه خلافت یزیدبنمعاویه، یک حالت ندامت و
پشیمانی در شیعیان و محبان اهلبیت (ع) به ویژه اهالی عراق و شهرهای بصره و
کوفه به وجود آمد و بهتدریج در طول 4 سال و اندی، به یک قیام بزرگ تبدیل
شد. رهبری این قیام را سلیمانبنصردخزاعی بر عهده داشت که با حرکت از
کوفه، مخالفت خویش را با دستگاه جبار اموی آشکار کرد. شامیان که از خروج
توابین با خبر شده بودند، سپاهی عظیم به فرماندهی عبیداللهبنزیاد برای
نبرد با توابین به سوی عراق اعزام کردند و 2 سپاه در سرزمین عین الورده با
هم روبهرو شده و در 22 جمادیالاولی، سال 65 قمری نبرد خونینی میان آنان
واقع شد.
پایان جنگهای چهل ساله فرانسه و اسپانیا در قرن شانزدهم میلادی (1559 م)
اختلافات
و تنازعات میان فرانسه و اسپانیا از اواخر قرن پانزدهم آغاز گردید. در سال
1494 م شارل هشتم پادشاه فرانسه به قصد تسخیر ناپْلْ به ایتالیا حمله نمود
که با مخالفت اسپانیا و ایتالیا و مقاومت ارتش آنها مواجه گردید. در طی
سالهای بعد این نبرد ادامه پیدا کرد و بر سر اداره مناطق به تصرف آمده،
بین اسپانیا و فرانسه اختلافاتی روی داد. این جنگها سرانجام با امضای
قرارداد «صلح نوایون» در سال 1515 م خاتمه یافت؛ اما آتش جنگ میان دو کشور،
شش سال بعد در سال 1521 بار دیگر شعلهور گردید و حدود چهل سال به طول
انجامید. در اولین مرحله این جنگها پادشاه فرانسه به اسارت درآمد و با
امضای قرارداد مادرید 1526 م آزادی خود را خرید و از تمام ادعاهای خود در
ایتالیا صرف نظر نمود و حتی منطقه بورگونی را به اسپانیا واگذار کرد.
اما
یک سال بعد پادشاه فرانسه ضمن اتحاد با چند کشور و نقض قرارداد مادرید،
دومین مرحله از جنگهای 40 ساله را آغاز نمود که با قرارداد کامبره خاتمه
یافت و در نتیجه منطقه بورگونی به فرانسه بازگشت. در سال 1536 م مرحلهای
دیگر از جنگها آغاز شد و بدون هیچ نتیجهای خاتمه یافت و پیمان صلح ده
ساله نیز تنها 4 سال دوام یافت. در سال 1542 م چهارمین دوره این جنگها
آغاز گردید و سرانجام در سوم آوریل 1559 م این جنگها که بر سر تصاحب
سرزمینها آغاز شده بود با امضای معاهدهای با حضور نمایندگان فرانسه،
اسپانیا، انگلیس و آلمان خاتمه یافت.
درگذشت استاد «عباس سحاب» جغرافیدانِ شهیر و پدر علم نقشهکشی ایران (1379 ش)
استاد
عباس سحاب فرزند ابوالقاسم در سوم دی ماه سال 1300 ش در یکی از روستاهای
اطراف تفرش در استان مرکزی به دنیا آمد. وی فراگیری علم را از چهار سالگی
آغاز کرد و در ده سالگی به همراه پدر راهی تهران گردید. در تهران بود که
برای نخستین بار، استعداد و علاقه او به جغرافیا نمایان شد و در او رشد کرد
به طوری که در پانزده سالگی اولین نقشه تهران را تهیه نمود. این نقشه و
نقشههای بعد از تهران و شهرهای دیگر، شالوده و اساس یک مؤسسه جغرافیایی را
در سال 1324 ش به وجود آورد و عباس را به شهرت رساند. وی در این مؤسسه،
بعدها یکی از غنیترین کتابخانههای جغرافیایی ایران و خاورمیانه را با 18
هزار کتاب، 15 هزار جلد مجلات جغرافیایی و صدها کره و اطلس بزرگ و کوچک به
زبانهای مختلف پدید آورد.
استاد سحاب نخستین نمایشگاه نقشه خود را در
سال 1339 ش در دانشسرای تهران بر پا کرد و از آن تاریخ به بعد، در
نمایشگاههای داخلی و خارجی بسیاری حضور داشت. سرانجام استاد عباس سحاب به
عنوان پدر علم کارتوگرافی یا نقشه کشی ایران، بنیانگذار چاپ نقشه در بخش
خصوصی کشور، نخستین تولیدکننده کره جغرافیایی به زبان فارسی، مؤلف دهها
اطلس جغرافیایی، آخرین بازمانده نسل نقشهکشانِ صاحب سبک جهان و بانی مؤسسه
جغرافیایی و نقشهکشی سحاب، در چهاردهم فروردین 1379 ش در 79 سالگی
درگذشت.
پیروزی کودتای نظامی «رشید عالی گیلانی» در عراق (1941 م)
کشور
عراق در جریان جنگ جهانی دوم از یک طرف دچار اختلافات داخلی و تضاد میان
طرفداران آلمان و انگلستان بود و از سوی دیگر با مرگ ملک غازی پادشاه این
کشور در سال 1939 م و جانشینی فرزند 4 ساله او، در وضعیت نابسامانی به سر
میبُرد. با این حال، پیشروی ابتدایی آلمانها و شکست نظامی انگلستان در
جریان جنگ جهانی دوم، باعث شده بود تا بسیاری از سیاستمداران، آینده را از
آنِ آلمان بدانند. در این اوضاع و احوال، رشید عالی گیلانی، یکی از
فرماندهان ارتش عراق، با استفاده از فضای به دست آمده و نیز با حمایتهای
دولت آلمان، از اول تا سوم آوریل 1941 م، کودتایی نظامی به راه انداخت که
بر اثر آن، نوری سعید، نخست وزیر مقتدر عراق که مورد حمایت انگلیس بود، به
همراه نایبالسلطنه این کشور، از عراق گریختند.
این کودتا در حالی
انجام شد که بسیاری از یگانهای نیروهای رزمی عراق نیز از رشید عالی حمایت
میکردند. در این زمان، دولت بریتانیا که علاوه بر از دست دادن جای پای خود
در این منطقه مهم، از منابع نفتی نیز محروم شده بود، با اعزام نیروهای
نظامی خود، درصدد حمایت از کارگزاران خود در این کشور برآمد. از این رو، پس
از درگیری نیروهای دو طرف از روز دوم مه 1941 م، حکومت رشید عالی گیلانی
در آخر اکتبر همان سال سرنگون شد و بار دیگر نوری سعید به نخست وزیری دست
یافت.
درگذشت «ذاکر حسین» تنها رئیس جمهور مسلمان هند (1969 م)
ذاکر
حسین رئیس جمهور مسلمان هند، در سال 1897 م متولد شد و تحصیلاتش را در
دانشگاه اسلامی علیگره و دانشگاه برلین آلمان به پایان رساند. وی پس از طی
تحصیلات خود، در طی سالیان طولانی به فعالیتهای علمی و سیاسی پرداخت تا
اینکه در سال 1962 م به معاونت ریاست جمهوری هند رسید. او در انتخابات
عمومی 1967 م از رقیب سرسخت خود خانم ایندیرا گاندی پیشی گرفت و به عنوان
اولین رئیس جمهور هند برگزیده شد. او که از رفتار سلطه طلبانه هندوها علیه
مسلمانان انتقاد میکرد، از جدا شدن قسمت مسلمان نشین هند به نام پاکستان
نیز حمایت نمود و حتی برای استقلال پاکستانیها که به قول وی، پایانی بر
ستم هندوها علیه آنان بود، در هند جشن گرفت. ذاکر حسین با آن که مسلمان بود
ولی در میان هندوها نیز محبوبیت داشت. از او کتابهایی به نام
سرمایهداری، اقتصاد، اخلاق و مملکتداری نیز برجای مانده است. دکتر ذاکر
حسین سرانجام در سوم آوریل 1969 م در 72 سالگی درگذشت. وی در میان نسل
امروزی هندوها و مسلمانان هند احترام ویژهای دارد.
کشته شدن «ملک غازی» پادشاه پیشین عراق در سانحه رانندگی (1939 م)
غازی
فرزند ملک فیصل اول، پادشاه پیشین عراق در سال 1912 م به دنیا آمد و پس از
مرگ پدرش در هفتم سپتامبر 1933، زمام امور عراق را در 21 سالگی به دست
گرفت. او برعکس پدرش که از انگلستان طرفداری میکرد، طرفدار انگلستان بود،
از یک سو میل به رهانیدن عراق از یوغ شیفته نازیسم بود و از هیتلر تمجید
میکرد. ملک غازی که آشکارا نفرت خود را از سلطه انگلیس و فرانسه بر
کشورهای عربی و خاورمیانهای ابراز میکرد، از ملیگرایان و شورشیان سوریه
برای مقابله با قیمومیت کشورشان در دهه 1930 حمایت نمود و حتی آنان را به
سلاح نیز تجهیز نمود.
او به شدت با کمونیستها هم دشمنی میکرد. ملک
غازی سرانجام در سوم آوریل 1939 م در 27 سالگی بر اثر برخورد شدید اتومبیلش
با تیر چراغ برق کشته شد. در آن زمان، مردم، قتل غازی را یک حرکت سازمان
یافته توسط انگلیسیها و عواملشان در عراق تلقی کردند و تظاهراتی علیه دولت
انگلیس به راه انداختند. پس از مرگ غازی، فرزند چهار ساله او به نام
شاهزاده فیصل دوم به سلطنت عراق رسید.
برخی از رخدادهای امروز
1453:
شهر قسطنطنیه پایتخت روم شرقی به محاصره نیروهای محمد دوم (محمد فاتح)
سلطان عثمانیها درآمد که تا 29 ماه مه این سال ادامه یافت. پس از سقوط این
شهر و تبدیل نام آن به اسلامبول بود که مورخان آغاز دوره تاریخی تازه ای
تحت عنوان «قرون جدید» را اعلام کردند. دولت اتاتورک در آغاز دهه 1930 نام
اسلامبول (شهر اسلام) را به استانبول تغییر داد.
1865: در جریان
جنگ داخلی آمریکا، در این روز شهر ریچموند ویرجینیا پایتخت کنفدراسیون
آمریکا به تصرف نیروهای فدراسیون (شمالیها) درآمد و دیری نپایید که ایالات
جنوبی اسلحه بر زمین گذارده و تسلیم شدند و جنگ داخلی بسیار خونین آمریکای
شمالی پایان یافت.
1885: مهندس آلمانی، گوتلیب دایملر Gottlieb Daimler طرح انجین (موتور انفجاری) را به ثبت داد.
1917:
لنین در چنین روزی به روسیه بازگشت و رهبری جنبش برای انقلاب را که در
اکتبر همین سال (هفت ماه بعد) به پیروزی رسید به دست گرفت. وی که قبلا در
سویس بود با کمک دولت آلمان به روسیه بازگشته بود. آلمان در حال جنگ با
روسیه بود.
1922: استالین دبیر اول حزب کمونیست روسیه شوروی شد.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید