به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، الهه محبوب رئیس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: مجموعه‌ای از عقدنامه‌ها مربوط به دوره‌های مختلف افشاریه، قاجاریه و پهلوی و اقشار مختلف مردم شامل جوامع شهری و روستایی و طبقات مختلف اجتماعی اعم از علما و روحانیون، درباریان و دیوانیان، تجار، اطبا، کسبه و... از منطقه خراسان، تهران، اصفهان، یزد، شیراز و... در این مرکز نگهداری می‌شود که به سه زبان فارسی، عربی و ترکی است.

او به قدیمی‌ترین عقدنامه مرکز اسناد اشاره کرد و افزود: این عقدنامه مربوط به ازدواج دختر شاهرخ افشار است که یکی از شاهدان آن، شیخ فضل‌الله نوری است، قباله ازدواج امین‌الدوله، فرزند مجدالملک، از شخصیت‌های مهم دوره قاجار که صدراعظم ایران در دوران مظفرالدین‌شاه بوده است، از دیگر عقدنامه‌های مهم این مجموعه است.

رئیس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی درباره شکل و ابعاد این عقدنامه‌ها، ادامه داد: بیشتر عقدنامه‌ها تک‌برگی و برخی دفترچه‌ای و دارای جلد هستند و ابعاد متنوعی دارند. تعداد سطر‌های آن‌ها براساس شکل، سبک نگارش و تنظیم و این‌که مربوط به طبقات پایین جامعه یا بزرگان باشد، متفاوت است.

محبوب بیان کرد: اغلب کاغذ‌های این اسناد فرنگی است و برای نقوش تزیینی آن از رنگ‌های مختلف سرخ، سبز، آبی، زرین، سفید و... استفاده شده و با خط‌های مختلفی نوشته شده است و نام شهود با درج مُهر آن‌ها پایین عقدنامه دیده می‌شود.

او با اشاره به وجوه هنری برخی عقدنامه‌ها با بیان این‌که نظر به طبقه اجتماعی افراد گاه ساده و گاه آراسته به انواع تزئینات هنری است، تصریح کرد: برخی اسناد با سرلوح گنبدی، سرلوح با طرح نیم‌ترنج کتیبه، شمسه و... است که از جمله اسناد نفیس در این زمینه، متعلق به ازدواج دختر مؤتمن الملک «فرزند میرزانصرالله خان نائینی مشیرالدوله» است.

رئیس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی درخصوص تزئینات این عقدنامه با بیان این‌که با سرلوح تاجی‌شکل، با گل ‌و برگ‌های ختایی و نقوش اسلیمی با حاشیه‌ای ساده و شنگرف آراسته شده، تاکید کرد: در ذیل آن، کتیبه‌ای قلمدانی با زمینه زرین و دو نیم‌ترنج با زمینه لاجوردی و گل‌و‌برگ‌های زرین است.

 

محبوب اظهار کرد: حاشیه دو صفحه اول مذهّب به نیم‌ترنج‌های متناوب است که همانند سرلوح دارای گل‌وبرگ‌های ختایی و نقوش اسلیمی در زمینه زرین است. بقیه صفحات دارای نقوش کتیبه قلمدانی در حاشیه است و دو صفحه آخر هم دارای جدول‌های مربعی‌شکل با نقوش ستاره‌ای چندپر است که برای متن نوشته شهود در نظر گرفته شده است و سند با ترکیب زیبایی از خط نسخ و نستعلیق و رنگ‌های سیاه و شنگرف نوشته شده است.

او افزود: با توجه به این‌که در برخی اسناد، عناوین زوجین و پدران آن‌ها، شغل زوجین، محل سکونت، سن و زمان ازدواج، مهریه و چگونگی پرداخت، شرایط ضمن عقد، وکلای زوجین، ظَهر یا پشت‌نویسی عقدنامه‌ها با موضوعات مختلف و... درج شده است، از دل این اسناد به اطلاعات ارزشمندی درباره مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هر دوره می‌توان دست یافت.

 

انتهای پیام//ف.س