سند همکاری تهران و کابل آبی بر آتش بدخواهان

به گزارش  خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، فاطمه زهرا نصراللهی، معاون وزیر خاجه کشورمان عصر روز چهارشنبه (۲۵ تیر ماه) به افغانستان سفر کرد. این سفر در راس هیئتی بلند پایه با هدف پیگیری توافقات انجام شده در جریان سفر اخیر حنیف اتمر، سرپرست وزارت امور خارجه کابل به تهران و  به ویژه در مورد نقشه راه و تعیین جدول زمانی برای نهایی سازی متن سند جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور ایران و  افغانستان  و شرکت عراقچی در نشست «چشم‌انداز روابط ایران و افغانستان، چالش‌ها و فرصت‌ها» انجام شده است.

چندی پیش سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان به تهران سفر کرد، گفته می‌شود در این سفر بین دو طرف ایران و افغانستان  در مورد ماجرای ادعایی غرق‌شدن برخی مهاجران افغان در رود مرزی هریرود یا اصابت گلوله نیروی انتظامی یزد به خودروی حامل گروهی از مهاجران افغانستانی رایزنی‌هایی مطرح شد. این موضوع اختلاف به وجود آمده که از برخی سوءتفاهم‌ها و ادعا‌های واهی نشأت گرفته بود، در حال حل شدن بود که رسانه‌های معاند خطی خبری با محوریت بر هم زدن روابط میان تهران و کابل را در دستور کار خود قرار دادند.

رایزنی‌های عراقچی در کابل

عراقچی پس از سفر به کابل با حنیف اتمر سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان دیدار و گفت‌وگو کرد؛ در این ملاقات دو طرف بر مناسبات دو جانبه، روند صلح در افغانستان، مسائل و مشکلات منطقه‌ای و بین الملل همچون  مسائل ایجاد شده در اثر ویروس کرونا و همکاری‌های اقتصادی دو و چند جانبه از جمله همکاری‌ها در مورد چابهار و مسیر‌های ترانزیتی آسیای میانه بحث و بررسی کردند.

در این دیدار معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان  بار دیگر با اعلام حمایت جمهوری اسلامی ایران از روند صلح با مالکیت و هدایت دولت افغانستان، ابراز امیدواری کرد که رایزنی‌های بین الافغانی با مشارکت همه گروه‌های سیاسی آن کشور هر چه زودتر آغاز شود.

عراقچی حفظ دستاورد‌های مردم افغانستان بعد از چهار دهه جنگ، به ویژه قانون اساسی و ساختار‌های مردم سالارانه ایجاد شده در آن کشور را در جریان گفت‌وگو‌های صلح واجد اهمیت دانست و با توجه به نگرانی‌ها و منافع مشترک با افغانستان و نقش تسهیل کنندگی کشور‌های همسایه در این رابطه، آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای کمک به دولت افغانستان جهت پیشبرد روند صلح را مورد تاکید قرار داد.

عراقچی همچنین پنجشنبه در جریان سفر خود به افغانستان (۲۶ تیرماه) با «عبدالهادی ارغندیوال» سرپرست وزارت دارایی افغانستان دیدار کرد و در این ملاقات بر تسهیلات در همکاری‌های اقتصادی تهران و کابل، برنامه ریزی‌های مشترک و توسعه همکاری‌ها تاکید کرد، علاوه بر این‌ها بعداز ظهر پنجشنبه با عبدالله عبدالله ‎رئیس شورای عالی مصالحه ملی این کشور هم دیدار کرد.

معاون سیاسی وزیر خارجه عصر روز پنچ شنبه  در نشست «چشم‌انداز روابط ایران و افغانستان، چالش‌ها و فرصت‌ها» که از سوی انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان در کابل برگزار شد، گفت که  روند مذاکرات صلح در افغانستان باید مسیری را طی کند که در آن شاهد مشارکت فراگیر گروه‌های مختلف موجود در افغانستان از جمله طالبان باشیم. او طالبان را  یک واقعیت در افغانستان داست و تاکید کرد که روند مذاکرات صلح در افغانستان باید به سمتی برود که این گروه نیز به سهم و تناسب خود در قدرت سهم داشته باشد و در چارچوب قانون اساسی افغانستان و دولت افغانستان و در فضایی همراه با آرامش و صلح حرکت کند.

عراقچی با بیان اینکه داعش تهدید کننده امنیت منطقه و جهان است، گفت که گروه فاطمیون گروهی داوطلب است که برای مبارزه با داعش و پدیده نفرت‌انگیز تروریسم ایثار و فداکاری کرد.

معاون سیاسی وزیر امورخارجه در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این نشست که با حضور «جاوید لودین» معاون سیاسی پیشین وزارت امور خارجه افغانستان برگزار شده بود گفت که  امنیت در منطقه ما یک مفهوم یکپارچه است و بدون اغراق می‌توان گفت صلح و ثبات در افغانستان متضمن صلح و ثبات در ایران است و و صلح و ثبات در ایران متضمن صلح و ثبات در افغانستان است و این مسئله نه تنها شامل صلح و امنیت بلکه رفاه و پیشرفت در دو کشور هم می‌شود.

عراقچی با تأکید بر اینکه نگاه دو کشور به موضوع امنیت باید نگاهی یکپارچه باشد تا با رویکردی مشترک با تهدیدات امنیتی مقابله کنیم، تصریح کرد که در روابط ایران و افغانستان هیچ مشکل اساسی و جدی وجود ندارد، البته مشکلات مقطعی وجود دارد، ولی هیچ مشکل اساسی مثل اختلاف مرزی وجود ندارد. عراقچی تاکید کرد که در مورد مشکلات مقطعی که گاهی بین تهران و کابل پیش می‌آید باید گفت‌وگو رایزنی کنیم تا آن‌ها را حل کنیم.

معاون سیاسی وزیر خارجه با بیان اینکه بخشی از توسعه اقتصادی ایران به خصوص بعد از جنگ تحمیلی مرهون نیروی کار افغانستانی در ایران است، گفت که ما حتی در دوران جنگ تحمیلی شاهد این بودیم که تعدادی از برادران افغانستان مان به شهادت رسیدند.

عراقچی با تاکید بر اینکه ایران در طول چهل سال گذشته در کنار افغانستان بوده و کابل نیز در کنار ما بوده است و اکنون دو کشور به دنبال این هستند که سند جامع همکاری با یکدیگر امضا کنند.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه با بیان اینکه پیدا کردن زمینه‌های همکاری و کار مشترک میان دو کشور در تمام حوزه‌ها هدف اساسی ایران در این سند جامع است، گفت که در حوزه آب نیز باید تلاش کنیم تا موضوع آب از مناقشه تبدیل به موضوعی برای همکاری میان دو کشور شود، مسئله آب یک امر انسانی است و افرادی که در دو طرف مرز دو کشور به آب نیاز دارند هیچ فرقی با یکدیگر ندارند. عراقچی اظهار امیدواری کرد که  دو کشور درباره مسائل اختلافی به خصوص آب به یک تفاهم جامع برسند و موارد اختلافی به همکاری تبدیل شود.

بیشتر بخوانید

• دیدار عراقچی با سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان 
• گروه‌های مختلف افغانستان در روند صلح مشارکت کنند

چرایی اهمیت روابط ایران و افغانستان

به گفته جعفر قنادباشی کارشناس مسائل غرب آسیا روابط ایران و افغانستان با روابط دیگر کشور‌ها بسیار متفاوت است، چراکه تهران و کابل زبان، فرهنگ و تاریخ مشترک دارند و حتی  در برهه‌هایی از تاریخ یک ملت محسوب می‌شدند، لذا هنگامی که ایران و افغانستان وارد امضای قراردادی راهبردی و دراز مدت می‌شوند قاعدتا این روابط از ابعادی برخوردار است که در دیگر جا‌های دنیا کمتر نظیر آن وجود دارد.

قنادباشی معتقد است که بعد از ورود برخی از اتباع افغانستانی‌ به ایران در هم آمیختگی اجتماعی و فرهنگی جدیدی بین تهران و کابل ایجاد شد، لذا توافقات این دو کشور بر ارکان بسیار پایداری متکی است و به دولت‌ها وابستگی ندارد، هر دولتی در افغانستان یا ایران سرکار بیاید این رُکن‌های مناسبات و پیوند‌های میان تهران و کابل از بین نمی‌رود، حتی حکومت‌های افراطی در کابل به رغم کوشش‌های وهابیون هم نتوانستند روابط تهران و کابل را خدشه دار کنند.

کارشناس مسائل غرب آسیا می‌گوید که افغانستان با کشور ما روابط اقتصادی و به طور مشترک در عرصه‌های مختلف همکاری داشته و دارد و آنچه تحت عنوان توافق روی کاغذ نوشته می شود، نهادینه کردن و رسمیت بخشیدن به چیزی است که وجود داشته و وجود خواهد داشت.

 ایران و افغانستان همانطور که گفته شد روابطی دیرینه داشته اند، ولی به گفته کارشناسان هیچگاه یک سند دراز مدت بین این دو کشور امضا نشده است، چراکه افغانستان از همان سال ۵۸ تا امروز هیچ دولت ثابتی ندشته و عموما دولت‌ها آمدند و رفتند، لذا هیچگاه روابط تهران و کابل نهادینه نشده و وارد عرصه همکاری‌های دوجانبه نشده است. گفته می شود که از مدت‌ها قبل قرار بود که چنین سندی میان ایران و افغانستان امضا شود، اما به دلیل اینکه دولت‌ها در کابل ثابت نبوده و تحت تاثیر اشغال آمریکایی‌ها بودند، نتوانستند چنین سندی امضا کنند، اما اکنون قرار است که با سفر معاون سیاسی وزیر اموز خارجه  به کابل یک کار روی زمین مانده اجرایی شود.

نگاهی به سند راهبردی همکاری تهران و کابل

معاون سیاسی وزیر خارجه در رابطه با سند جامع همکاری ایران و افغانستان که مقامات دو کشور در حال رایزنی در ارتباط با آن هستند، گفت که برای تهیه این سند پنج کمیته تشکیل شده است که شامل کمیته‌های اقتصادی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی اتباع و آب است. کار در سه کمیته فرهنگی، آب و اتباع پایان یافته است و در دو کمیته دیگر رایزنی‌ها ادامه دارد.

عراقچی با ارائه توضیحاتی در ارتباط با سند دفاعی و امنیتی که بین دو کشور به امضا خواهد رسید، توضیح داد که بنای این سند چنین است که صلح بین دو کشور را به یک امر دائم تبدیل کند و اینکه دو کشور در هیچ گونه ائتلاف، اتحاد و پیمانی با کشوری ثالث علیه کشور طرف مقابل شرکت نکنند.

او همچنین تاکید کرد که در این سند بر موضوع مقابله با تروریسم و همکاری دو کشور در زمینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر تاکید شده است.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه ارزش این همکاری بین دو کشور را فراتر از ارزش یک سند خواند و گفت که امضای این سند به معنای حمایت ایران از دولت افغانستان و مذاکراتی که به رهبری و مالکیت دولت افغانستان برای تحقق صلح در این کشور برگزار می‌شود، ما فقط دولت موجود در افغانستان را مشروع می‌دانیم.

عراقچی با بیان اینکه ما در حال رایزنی و تلاش برای تهیه سند همکاری بین تهران و کابل هستیم، تلاش داریم که یک سند و نقشه راهی در ارتباط با همکاری‌های با چین نیز تدوین کنیم. این سند هنوز نهایی نشده است و جای هیچ نگرانی برای افراد و طرف‌های ثالث به خصوص کشور‌های منطقه از جمله افغانستان ندارد و ما حتی می‌توانیم پس از طی مراحلی به سمت همکاری سه جانبه ایران افغانستان و چین حرکت کنیم.

قنادباشی کارشناس مسائل غرب آسیا در همین باره گفت که زمانی می‌توان به اهمیت قرارداد میان ایران و افغانستان پی برد که به تبلیغات اخیر دشمنان در راستای اختلاف افکنی میان دو ملت تهران و کابل  نگاهی بیاندازیم. در حقیقت این حجم عجیب از تبلیغات برای ایجاد تفرقه میان ایران و افغانستان نشان دهنده نگرانی غربی ها، دشمنان ایران و ارتجاع عرب بود که از  نزدیکی تهران و کابل می ترسند. 

کارشناس مسائل غرب آسیا همچنین می‌گوید که یکی از اهداف دشمنان برای برهم زدن روابط ایران و افغانستان همین جلوگیری از امضای چنین قراردادی بود، اما در نتیجه متوجه می‌شدند که تبلیغات آنها اثر نکرده است و  میان تهران و کابل پیوند عمیقی ایجاد شده که گرایشات افغانستانی ها حتی از نظر عقیدتی درحال نزدیک شدن به  ایران است.

حسن هانی زاده کارشناس  مسائل بین الملل، سند همکاری ایران و افغانستان را دارای سه بُعد مهم و راهبردی دانست؛ بُعد اول در حوزه سیاسی است، با توجه به اهمیت مناسبات دو کشور تهران و کابل، این روابط باید خارج از تاثیر پذیری قدرت‌های خارجی تعریف شود.

هانی زاده می گوید سفر‌های متعددی که وزیر خارجه ایران به افغانستان داشته و متقابلا سفر مقامات افغانستانی به تهران موجب شده که مقدمات اولیه‌ای برای تهیه سند همکاری‌های ایران و افغانستان تهیه شود، همچنین بُعد دیگر این سند مربوط به همکاری های امنیتی دو کشور است؛ با توجه به اینکه یک سند کلی در گذشته وجود داشته و در طول ۱۰ سال اخیر سندی مبنی بر همکاری مشترک سه کشور هم مرز ایران، پاکستان و افغانستان برای جلوگیری از نفوذ تروریست‌ها به سه کشور تهیه و امضا شده است، لذا این سند خیلی نتوانسته  تاثیر خود را در حوزه امنیتی باقی بگذارد، بعد از آن بود که مسئله تهیه سند همکاری افغانستان و ایران به صورت دوجانبه تهیه شد.

کارشناس مسائل بین الملل همچنین گفت که در بُعد دیگر هم مسئله نظامی است؛ با توجه به حضور نیرو‌های آمریکایی در افغانستان موجب تشدید نا امنی‌ها در کابل شده و باید یک راهکار همکاری متقابلی بین ایران افغانستان برای کاهش تاثیر گذاری حضور نیرو‌های آمریکایی در افغانستان تهیه شود، لذا سفر معاون وزیر خارجه کشورمان به این کشور می‌تواند در نهایی کردن این سند راهبردی بین تهران و کابل موثر باشد و در آینده در حوزه‌های سیاسی، امنیتی و نظامی تاثیر این سند بر دو کشور و همکاری‌ها باقی خواهد ماند.

انتهای پیام/