ابَرنواخترها تهدیدی برای حیات سیاره زمین

به گزارش خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران؛ همایش سیارات فراخورشیدی و جهان‌های زیست پذیر در روز ۱۷ مهر ماه با حضور استادان، دانشجویان، صاحب نظران و علاقه‌مندان به مباحث نجومی به ویژه سیارات فراخورشیدی و احتمال یافت حیات فرازمینی برگزار شد.

سخنرانان مختلفی از دانشگاه‌های مختلف کشور در این همایش به سخنرانی و بیان ایده‌ها و جدید‌ترین دستاورد‌های علمی جهان در این حوزه پرداختند.

تاریخچه نام گذاری هفته جهانی نجوم در جهان و ایران

نخستین سخنران علی صادقی نائینی، از مدیران سازمان فضایی ایران، تاریخچه نام گذاری هفته نجوم را در سال ۱۹۹۹ میلادی بیان کردند به پاس داشت آغاز عصر فضا در سال ۱۹۵۷ میلادی است که نخستین مدار گرد دست ساخته بشر توسط اتحاد جماهیر شوروی (کشور روسیه کنونی) به فضا با موفقیت پرتاب شد.

وی در ادامه بیان کرد در ۱۸ مهر ماه ۱۳۴۶ معاهده استفاده صلح آمیز از فضای خارج از جو کره زمین تنظیم شده است.

شعار امسال سازمان ملل متحد در هفته جهانی فضا، اکتشاف جهان‌های جدید در فضا است.

براساس آمار‌ها اکنون بیش از ۳۰ هزار سیاره فراخورشیدی شناسایی شده است که با استفاده از تلسکوپ‌های زمینی و فضایی، چون گایا و کپلر شناسایی شده اند.

سیارات فراخورشیدی گونه‌های مختلفی دارند از جمله گازی، خاکی و زمین مانند‌ها و اکنون دانشمندان در تلاش هستند تا نحوه شکل‌گیری سیارات و احتمال وجود حیات در آن‌ها را بررسی کنند.

به دلیل اهمیت دانش فضایی همه ساله ۴ الی ۱۰ اکتبر به نام هفته جهانی فضا نام گذاری شده است.

کشور ایران نیز تلاش‌های گسترده‌ای برای شناسایی و آشنا کردن مردم به ویژه کودکان با دانش فضایی انجام داده است.

به ویژه مسابقه ماهواره مکعب دانشجویی که بیش از ۲۰ دانشگاه داخلی در آن حضور داشته و در نهایت با حمایت سازمان‌های مربوطه طرح برتر انتخاب و ماهواره ساخته می‌شود.

اکنون ماهواره‌های مخابراتی ایرانی که در مدار‌های اطراف کره زمین می‌چرخند کار رصد مواردی، چون بررسی اندازه دریاچه ارومیه و نیز پردازش و شبکه سازی اطلاعات کارت‌های عضو شبکه شتاب و کارت سوخت را در سراسر کشور انجام می‌دهند.

اکنون در رصد خانه ماهدشت پژوهش‌های فضایی بسیار خوب و در سطح بالایی انجام می‌شود و نیز رصد رایگان برای دانشجویان رشته‌های مرتبط نیز انجام می‌شود.

همچنین همکاری‌های بسیار خوبی با دانشگاه کاشان برای راه اندازی رصد خانه ملی ایران و بهره گیری از ظرفیت‌های خوب علمی آن دانشگاه در دست انجام است.

وی ادامه داد: با توجه به هزینه بالای فعالیت‌های نجومی تخصیص بودجه مورد نیاز می‌تواند سبب پیشرفت‌های بیشتر در این حوزه شود.

شبیه سازی رایانه‌ای راه حلی قابل اعتماد و مفید برای محققان در زمینه پژوهش‌های نجومی

سخنران دوم  کبری حاجی زاده استاد فیزیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب در زمینه اختر زیست شناسی و چگونگی شکل گیری حیات توضیحات مفیدی به شرکت کنندگان ارایه دادند.

در مورد چگونگی شکل گیری پروتئین و اینکه آیا پروتئین امکان رشد در سیارات دیگر را نیز دارد هم  صحبت شد.

یکی از حوزه‌های علمی جدید در دانش نجوم که از اواخر قرن ۲۰ میلادی مورد توجه قرار گرفته شده است Astrobiology است که یکی از مهمتربن اهداف آن بررسی وجود امکان حیات در فضایی به جز کره زمین است.

مححقان اعتقاد دارند برای کشف وجود حیات در سیاره‌های فرا زمینی باید عنصرهایی، چون آب، عنصر کربن و نیز یک منبع نوری وجود داشته باشد تا احتمال وجود حیات قوت بگیرد.

مواد شیمیایی چون، کربن، هیدوژن، نیتروژن، اکسیژن، فسفر وگوگرد به اختصار SPONHC عنصر‌های بیوژنیک هستند که می‌توانند نشان دهنده احتمال وجود حیات باشند.

اکنون به دلیل بالا بودن هزینه انجام آزمایش‌های تجربی از شبیه سازی رایانه ای برای اثبات بسیاری از نظریه‌ها و آزمایش‌ها استفاده می‌شود.

رصد خانه ملی ایران در مختصات جغرافیایی منحصر به فردی در دنیا ساخته می‌شود

سخنران سوم  سهراب رهوار استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف در خصوص روش‌های آشکار سازی سیاره‌های فراخورشیدی سخنرانی کردند.

اولین سیاره فراخورشیدی در سال ۱۹۹۵ کشف شد و اکنون دانشمندان با استفاده از تلسکوپ‌های فوق پیشرفته به بررسی سیاره‌های فراخورشیدی می‌پردازند.

برای رصد سیاره‌های فراخورشیدی که در کشور ایران نیز آشکارسازی و رصد آن‌ها انجام می‌شود نیاز به تلسکوپ، ابرکامپیوتر و نیروی کارمناسب برای تحلیل داده‌ها است.

بررسی سیاره‌های فراخورشیدی مزایای فراوان دارد از جمله شناسایی ستاره‌های مادر آن‌ها که می‌تواند برای تحقیق پژوهشگران بسیار مفید باشد.

اکنون طرح ساخت رصد خانه ملی ایران در حال انجام است که در ارتفاع ۳۶۰۰ متری از سطح دریا قراردارد و می‌توان از آن برای بررسی در خصوص سیاره‌های فراخورشیدی استفاده کرد.

درصورت تامین بودجه و اتمام کار، کما اینکه اکنون کار ساخت آینه آن انجام شده است این تلسکوپ می‌تواند مورد استفاده دانشمندان قراربگیرد. زیرا درمکان تلکسوپ در جایی قراردارد که هیچ تلسکوپ بزرگی درآن مختصات جغرافیایی از کره زمین وجود ندارد و به این ترتیب در رصد‌های گروهی تلسکوپ‌های کشور‌های مختلف ایران نیز می‌تواند داده‌های بسیار مهمی دراختیار دانشمندان قراردهد.

دربخشی دیگر از سخنان، راهور در خصوص کمربند حیات در اطراف هر سیاره توضیحاتی ارائه داد.

کمربند حیات شدت نوری است که از ستاره مادر به سیاره‌هایی که به دور آن می‌چرخند می‌رسد و نسبت آن باید برابر با نسبت شدت نور خورشید تا زمین باشد که به این ترتیب کمربند حیات در اطراف سیاره به وجود می‌آید و احتمال یافت حیات در آنجا قوت می‌گیرد.

یکی از خطر‌هایی که حیات را در سیاره زمین تهدید می‌کند انفجار ابرنواختر‌ها است که این انفجار‌ها می‌تواند حیات احتمالی درسایر سیاره‌ها را نیز از بین ببرد.

درصورت برخورد ابرنواختر با زمین بیش از ۳۰۰ سال طول می‌کشد تا لایه ازون دوباره تشکیل شود.

کارشناسان در مناطقی از کهکشان احتمال وجود حیات می‌دهند که مناطقی آرام باشند و دمای مناسب داشته انفجار ابرنواختر در آنجا رخ ندهد. یکی از منطقه‌هایی که احتمال ضعیفی برای حیات در آنجا وجود دارد خوشه‌های ستاره‌ای است، زیرا در خوشه‌ها میزان انفجاربسیار زیاد است و شرایط مساعد برای حیات و انتقال به نسل‌های بعدی وجود ندارد.

ستاره‌های نوترونی درآینده جهت یاب‌های فوق العاده برای دانشمندان می‌شوند

سخنران بعدی رکنی رئیس گروه نجوم و اکتشافات فضایی سازمان فضایی ایران در خصوص نورسنجی از فراخورشیدی‌ها با تلسکوپ‌های سایز متوسط (رصد، اندازه گیری و تحلیل داده‌ها) به سخنرانی پرداختند.

وی در بخشی از سخنان خود گفت: در فضا پالس‌های بسیار دقیقی وجود دارد که از ستار‌های نوترونی حاصل می‌شوند که می‌توان در آینده از این پالس‌ها برای جهت یابی (NAVIGATION) استفاده کرد.

همچنین همکاری با رصد خانه‌های سایر کشور‌ها و ایجاد شبکه رصد خانه‌ای برای رصد رویداد‌های نجومی مهم و یا در زمانی که در ایران روز است و امکان رصد وجود ندارد می‌تواند بسیار مفید بوده و به پیشرفت علم کمک کند.

از جمله دیگر سخنرانان این همایش یک روزه  نعمت الله ریاضی استاد فیزیک از دانشگاه شهید بهشتی با موضوع مطالعه آماری و داده‌های سیاره‌های فراخورشیدی، صالحه عبادی‌راد محقق در پژوهشگاه هوافضا با موضوع تنوع زیستی وحیات فرازمینی (ساختار‌های آلی و حیات متعارف و نامتعارف درکیهان) و صدیق سجادیان استاد فیزیک دانشگاه صنعتی اصفهان با موضوع کاربرد ریز همگرایی گرانشی در آشکارسازی سیاره‌های فراخورشیدی (چگونگی رصد و نحوه تحلیل داده‌های رصدی) بودند.

گزارش از فاطمه فرهومند

انتهای پیام/