بررسی روند واکنش مشترک آنکارا-تهران به حوادث عراق
آیا ایران و ترکیه راه‌حل مشترکی برای عراق خواهند یافت؟
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران هفته گذشته در سفری دو روزه به ترکیه رفت، سفری که گسترش روابط اقتصادی میان دو کشور اولویت آن بود. این در حالی است که این سفر با آغاز حملات داعش در عراق همزمان شد.
به گزارش سرويس بين‌‌الملل باشگاه خبرنگاران، پایگاه خبری المانیتور در گزارش خود در این زمینه آورده است: این سفر در شرایطی انجام شد که در آن وزرای اقتصاد، نفت، راه و ارتباطات به همراه رئیس بانک مرکزی و 100 بازرگان ایرانی روحانی را همراهی می‌کردند. اما چندی پس از این سفر بود که گروه داعش به کنسولگری ترکیه در موصل عراق حمله کرد و 49 نفر از جمله سرکنسول این محل را گروگان گرفت. این حادثه‌ای است که می‌تواند آنکارا و تهران را به نزدیک‌ترین رابطه سیاسی میان دو کشور در سال‌های اخیر رهنمون شود.
بر اساس این گزارش، اینکه دو کشور بر سر سوریه با هم اختلاف دارند، یک مسئله پوشیده نیست، البته اگر دیگر اختلافات را در نظر نگیریم. اکنون ولی با توجه به قدرت گرفته ارتش سوریه و تحت کنترل گرفتن اوضاع توسط اسد، وضعیت کمی فرق کرده است.
المانتیور نوشت: از سوی دیگر در سخنان روسای جمهور دو کشور در زمان سفر روحانی به آنکارا، تغییر لحن در سخنان دو طرف کاملا آشکار بود. عبدالله گل با اشاره به رنج و سختی‌های موجود در منطقه، بر اطمینان خود درباره همکاری میان ایران و ترکیه برای تغییر این وضعیت تاکید کرد و این دیدار را یک نقطه عطف نامید. از سوی دیگر روحانی نیز که نخستین رئیس‌جمهور سفر کرده ایران به ترکیه در 18 سال اخیر محسوب می‌شود، در تایید سخنان گل اعلام کرد که دو کشور مصمم به مقابله با تروریسم هستند. این سخنان دو طرف نشان نزدیکی دیدگاه دو کشور درباره تهدید بودن گروههای تروریستی است.
سرلشکر فیروز‌آبادی، فرمانده نیروهای مسلح ایران در اوت سال 2012 به سه کشور عربستان، قطر و ترکیه هشدار داده بود که ادامه حمایت آنان از گروههای تروریستی، باعث خواهد شد پس از سوریه این گروه‌ها به سراغ این سه کشور بروند. اکنون به نظر می‌رسد پیش‌بینی‌های وی اکنون به حقیقت پیوسته است. در واقع اکنون که اشتباهات ترکیه در سوریه، مصر و عراق در حال نشان دادن خود است، ایران خود را به عنوان یک بازیگر اصلی منطقه نشان داده است.
از سوی دیگر تهران و واشنگتن در تلاش برای از بین بردن سوءظن‌ها میان خود برای حل اختلافات عمیق درباره موضوعات مختلف هستند. این مسئله در روزهای پیش رو که جامعه بین‌المللی واکنش خود نسبت به اقدامات داعش را نشان خواهد داد، بیش از پیش نمود پیدا خواهد کرد.
المانیتور ادامه داد: با وجود این تهران و آنکارا هنوز درباره سوریه و مصر با هم اختلاف دارند، اما ترکیه در موضع ضعیف‌تری قرار گرفته و به همین دلیل ممکن است در برخی سیاست‌های خود در این دو زمینه تجدید نظر کند. تروریست شناختن جبهه النصره از سوی ترکیه در پی هشدارهای فراوان تهران و واشنگتن، یکی از نشانه‌های این تجدیدنظر است. از سوی دیگر پیام تبریک عبدالله گل به السیسی به دلیل پیروزی در انتخابات ترکیه، در شرایطی که اردوغان این انتخابات را به دلیل ممنوعیت حضور اخوان‌المسلمین در آن غیردموکراتیک خوانده بود، نشانه این است که حوادثی در منطقه در حال رخ دادن است که ترکیه بر روی آن هیچ کنترلی ندارد.
اکنون موضع عربستان و دیگر کشورهای منطقه در قبال اقدامات داعش چیست. اگرچه رابرت فیسک، کارشناس نشریه ایندیپندنت انگلیس در امور خاورمیانه معتقد است که داعش توسط وهابیون عربستان و یا کویت حمایت مالی می‌شود. اکنون با توجه به وقایع اخیر به نظر می‌رسد تنها راه باقی‌مانده برای ترکیه این است که از گروههای جهادی فاصله گیرد و به کمک کردن به آنان پایان دهد، البته اگر ادعاهای مطرح‌شده در این زمینه درست باشد.
رین‌هارد بام‌گارتن، تحلیل شبکه تلویزیونی ای‌آر‌دی آلمان می‌گوید: حمله گروههای شورشی به ترکیه و گروگان گرفتن چند شهروند ترکیه‌ای در موصل، پاسخی به اقدام آنکارا در قطع کمک به داعش بوده است. این اقدام همچنین نتیجه سیاست خارجی فاجعه‌آمیز ترکیه در سه سال اخیر بود.
اکنون کانون توجهات به سوی ایران بازگشته است. دولت روحانی تاکنون بیانیه‌های متعددی درباره اوضاع عراق منتشر کرده است. از یک سو روحانی تاکید کرده که ایران خشونت و ترور را در منطقه و جهان تحمل نخواهد کرد. از سوی دیگر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در تماس تلفنی با دبیرکل سازمان ملل نسبت به گسترش تهدید گروههای تکفیری هشدا داده است. وی همچنین با داوود اوغلو، همتای ترکیه‌ای و دیگر همتایان خود در منطقه در این‌باره صحبت کرده و بر لزوم اتحاد مسلمانان برای تشکیل کمپینی علیه تروریسم و حمایت از دولت و ملت عراق تاکید کرده است.
دیپلمات‌های ترکیه‌ای اکنون انتظار دارند که تغییری محسوس و همه‌جانبه در سیاست‌های ترکیه در منطقه ایجاد شود. از جمله تلاش برای غلبه بر تنش‌ها در روابط این کشور و عراق. رویای اردوغان و داوود اوغلو برای تبدیل ترکیه به یک بازیگر اصلی در منطقه رنگ باخته و در عوض این سیاست‌ها باعث شده ترکیه به حاشیه رانده شود و به همین دلیل این کشور در شرایط کنونی هیچ چاره‌ای جز افزایش همکاری با کشورهای پرنفوذتر منطقه ندارد، در حالی که ایران یکی از مهم‌ترین این کشورها است.
انتهای پیام/
