دهم تیر ماه بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی «روز صنعت و معدن» نامیده شده است. فیروزه یک سنگ قیمتی مات آبی رنگ است که در بسیاری از تمدنهای تاریخی جهان از آن به عنوان یک سنگ تزئینی زیبا از معدن فیروزه استخراج میشده است. این سنگ با ترکیب آهن، سولفات مس، آلومینیوم و مولکول آب دارای رنگ منحصربفرد آبی است که در برخی از آنها رگههایی سبز، طلایی، مشکلی و قهوهای وجود دارد. معدن اصلی آن در روستای معدن علیا، بخش مرکزی شهرستان فیروزه قرار دارد؛ با ذخیره ۹ هزار تن و ظرفیت تولید سالانه ۱۹ تن. معدن فیروزه نیشابور از کهنترین معادن فیروزه جهان است که از ۲۰۰۰ سال پیش از آن سنگ فیروزه استخراج میشود. معدن فیروزه نیشابور مهمترین معدن فیروزه جهان است نمونههای طبیعی-تاریخی فیروزهٔ نیشابور در موزههای لندن، زمینشناسی تهران نگهداری میشود.
فیروزه یک سنگ تزئینی و گرانبها است و از اعماق زمین به رنگهای آبی خالص، آبی مایل به سبز و سبز استخراج میشود. معدن فیروزه نیشابور از کهنترین معادن جهان با حدود ۷۰۰۰ سال قدمت است. شهر فیروزه در ۲۰ کیلومتری شمال غرب شهر نیشابور و در روستایی به نام معدن علیا قرار دارد. ظرفیت تولید سالانه آن ۱۹ تن است.
در مجموع معدن فیروزه نیشابور شامل پنج منطقه استخراجی به نام های، چاه آبدار، غار سبز، تونل رکوب، غار دم و غار زاک است. استخراج در این معدن تا عمق ۸۰ متری زمین انجام میشود. از فیروزه به عنوان سنگ زینتی در زیور آلاتی از جمله، گردنبند، گوشواره، انگشتر، دستبند و همچنین در تابلوهای نفیس معرق استفاده میشود.
روش استخراج فیروزه از معدن بهره گرفتن از شیوه کارگاه و پایه است و از آنجا که رگههای فیروزه عمودی هستند به ناچار استخراج به صورت طبقه طبقه انجام میشود.
معاون امور معدنی سازمان صنعت خراسانرضوی گفت: هماکنون درخواست مجوز ژئوتوریسم برای معدن فیروزه خراسان رضوی داده شده و توسط مراجع ذیصلاح در دست بررسی است.
همکاری مراکز علمی و کانونهای دانش با مراکز تولید و تجاری سازی محصولات در عرصه جواهرات و سنگهای قیمتی به تازگی نقطه عطفی را در حوزه پیشرفت تکنولوژی های با پیچیدگی کم، رقم زده است.