همزمان با شبهای ماه محرم الحرام ۱۴۴۱ هجری قمری٬ سراسر کشور رنگ و بوی عزا و ماتم حضرت سیدالشهداء (ع) و اصحاب عاشورایی امام عشق به خود گرفته است. عاشقان و نوکران سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در پایتخت با برپایی موکبها و ایستگاههای صلواتی در نقاط مختلف شهر تهران از علاقمندان و محبین آن حضرت، دستهجات و هیئات مذهبی پذیرایی کرده، تکایا و حسینیهها نیز تا پاسی از شب به عزاداری و سوگواری میپردازند.
با آغاز ماه محرم و ایام عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) مردم جای جای ایران به شیوههای مختلف به سوگ امام حسین (ع) و یاران با وفایش مینشینند و با آیینهایی که از پشتوانه مذهبی، فرهنگی و صبغه تاریخی خاصی برخوردار هستند، عزاداری شهدای کربلا را برپا میکنند. آیینهای سنتی عاشورایی روایتگر عاشقانهای حزنانگیز از مردمان ایران است. آیینهای محلی محرم و عاشورا به فراخور فرهنگ و شیوههای مرسوم هر منطقه و استان متفاوت است اگرچه عزاداری و به سوگ نشینی شهیدان کربلا وجه اشتراک تمامی این آیینها است. همزمان با هفتمین روز محرم آئین «علم گردان» یا «علم گردش» با قدمتی بیش از یک قرن، هر سال در روستای کفشگیری شهرستان گرگان برگزار میشود. این مراسم بعد از اذان صبح با مداحی و سینه زنی از دو مسجد روستا آغاز میشود و هر مسجد علم خود را در خیابانها و کوچههای روستا میگرداند. علمها پیشاپیش دسته، توسط جوانان (به یاد علمدار کربلا) به منازل تک تک اهالی روستا برده میشود و در هر منزلی با گلاب یا آب شسته میشوند و مردم نذورات خود را به علمدار میدهند. اهدای پول، روسری، اطعام دهی و توزیع شیرینی، خرما و شربت از جمله نذورات مردمی است که در مراسم علمگردان توسط اهالی روستا انجام میشود.
با آغاز ماه محرم و ایام عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) مردم جای جای ایران به شیوههای مختلف به سوگ امام حسین (ع) و یاران با وفایش مینشینند و با آیینهایی که از پشتوانه مذهبی، فرهنگی و صبغه تاریخی خاصی برخوردار هستند، عزاداری شهدای کربلا را برپا میکنند. آیینهای سنتی عاشورایی روایتگر عاشقانهای حزنانگیز از مردمان ایران است. آیینهای محلی محرم و عاشورا به فراخور فرهنگ و شیوههای مرسوم هر منطقه و استان متفاوت است اگرچه عزاداری و به سوگ نشینی شهیدان کربلا وجه اشتراک تمامی این آیینها است. یکی از این آیینهای مذهبی و سنتی، مراسم مشعل گردانی است که هر سال در شب هشتم ماه محرم توسط نجفیهای مقیم مشهد برگزار میشود. مشعلهای حمل شده در این مراسم نمادی از مشعلهایی هستند که خیمه گاه اباعبدالله الحسین (ع) را به آتش کشیدند و نواختن گسترده طبلها نیز یادآور نواختن طبل در زمان حمله لشگر یزید به خیمه گاه و اهل حرم است که با صدای بلند نواختن طبل مانع از شنیده شدن صدای زنان و کودکان شوند.
با آغاز ماه محرم و ایام عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) مردم جای جای ایران به شیوههای مختلف به سوگ امام حسین (ع) و یاران با وفایش مینشینند و با آیینهایی که از پشتوانه مذهبی، فرهنگی و صبغه تاریخی خاصی برخوردار هستند، عزاداری شهدای کربلا را برپا میکنند. آیینهای سنتی عاشورایی روایتگر عاشقانهای حزنانگیز از مردمان ایران است. آیینهای محلی محرم و عاشورا به فراخور فرهنگ و شیوههای مرسوم هر منطقه و استان متفاوت است اگرچه عزاداری و به سوگ نشینی شهیدان کربلا وجه اشتراک تمامی این آیینها است، اما این آیین دارای تفاوتها و ظرایف خاصی است که آن را در هر منطقه از کشور میتوان دید. یکی ازین آیینهای سنی و مذهبی، مراسم آیینی «مشق شمشیر» است که توسط نجفیهای مقیم قم از حسینیه تا حرم حضرت فاطمه معصومه (س) برگزار میشود. «مشق شمشیر» آیین سنتی عزاداری اهالی نجف اشرف است که بنا به تاریخ در شب عاشورای حسینی، حبیب ابن مظاهر اسدی، برای آرام کردن حضرت زینب کبری (س) به همراه حضرت اباالفضل عباس (ع) و یارانی که برای دفاع از دین و امامشان مانده بودند، به سمت خیمه گاه حضرت اباعبدالله الحسین (ع) رفتند. حبیب ابن مظاهر فریاد زد: «ای گروه بانوان و حرمهای رسول خدا (ص) این شمشیرهای جوانمردان شماست که سوگند یاد کردهاند در غلاف نکنند مگر اینکه گردن دشمنان را بزنند و این نیزههای جوانان شماست که قسم خوردهاند به زمین نیفکنند مگر اینکه به سینههای دشمن فرو کنند».
گردهمایی بزرگ شیرخوارگان حسینی، همزمان با نخستین جمعه ماه محرم، صبح جمعه ۱۵ شهریور ۱۳۹۸ در مصلی، حسینیهها، مساجد و بقاع متبرکه سراسر کشور برگزار شد. این مراسم در صبح روز نخستین جمعه ماه محرم هر سال در مساجد، حسینیهها و تکایای شهرهای ایران و برخی کشورهای جهان برگزار میشود و مادران به همراه کودکان شیرخوار خود با لباس، روسری و پیشانی بند سبز به مراسم آمده و به عزاداری و سوگواری به یاد حضرت علی اصغر (ع) شهید شش ماهه اباعبدالله الحسین (ع) در کربلا میپردازند و گهواره نمادین او را در مجلس میگردانند.
با آغاز ماه محرم و ایام عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) مردم جای جای ایران به شیوههای مختلف به سوگ امام حسین (ع) و یاران با وفایش مینشینند و با آیینهایی که از پشتوانه مذهبی، فرهنگی و صبغه تاریخی خاصی برخوردار هست، عزاداری شهدای کربلا را برپا میکنند. آیینهای سنتی عاشورایی روایتگر عاشقانهای حزنانگیز از مردمان ایران است، روایت این عاشقانه از روزها قبل از محرم شروع میشود، از ایامی که همه چیز مهیای عرض ارادتی دیگر است. خیمهها در شهر پا میگیرد؛ دیوارها و خیابانها سیاهپوش میشوند و نوحههای محلی تا روستاهای دورافتاده ضجه میزنند و در نهایت مردم آماده میشوند تا یک بار دیگر مجلس عزایی به پا کرده و عارفانه در سوگ امام سوم خود به سوگ بنشینند. آیینهای محلی محرم و عاشورا به فراخور فرهنگ و شیوههای مرسوم هر منطقه و استان متفاوت است اگرچه عزاداری و به سوگ نشینی شهیدان کربلا وجه اشتراک تمامی این آیینها است، اما این آیین دارای تفاوتها و ظرایف خاصی است که آن را در هر منطقه از کشور میتوان دید. یکی ازین مراسمهای مذهبی و قدیمی که در روستایی در غرب شهر گرگان، استان گلستان برگزار میشود جلسه روضه خوانی در خانه دده میباشد (دده در گویش محلی یعنی خواهر). در سالهای دور به دلیل نبود مسجد در روستا، مراسم روضه خوانی امام حسین (ع) در دهه محرم در منزل دده برگزار میشد. در این مراسم روضه خوانی، زنان و مردان به همراه روضه خوان به منزل دده میآیند و بعد از پذیرایی که هر روز به نیت خاصی صورت میگیرد، روضه خوان ذکر مصیبت ائمه را قرائت میکند و پس از پایان جلسه روضه فاتحهای برای بانی مجلس خوانده میشود. بانی مجلس بعد ازاتمام جلسه روضه در کنار درب ورودی میهمانان امام حسین (ع) را بدرقه میکند. با گذشت چند سال از فوت دده، فرزندان آن مرحومه راه مادر را ادامه میدهند و درب خانه را از اول محرم برای مهمانان حسینی باز و مراسم روضه را هر چه با شکوهتر برگزار میکنند.
مراسم عزاداری و سوگواری سیدالشهداء، قتیل العبرات، سفینة النجاة، غریبالغرباء، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و اصحاب عاشورایی باوفایش در شب پنجم از ماه محرم الحرام ۱۴۴۱ هجری قمری شامگاه چهارشنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۸ با سخنرانی حجت الاسلام علیرضا پناهیان و با نوای کربلایی امیر عباسی در فاطمیه بزرگ تهران برگزار شد.
مراسم عزاداری و سوگواری سیدالشهداء، قتیل العبرات، سفینة النجاة، غریبالغرباء، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و اصحاب عاشورایی باوفایش پنجم ماه محرم الحرام ۱۴۴۱ هجری قمری ظهر پنجشنبه ۱۴ شهریور ۱۳۹۸ در دفتر مراجع تقلید آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله نوری همدانی، آیت الله صافی گلپایگانی و آیت الله بروجردی (رضوان الله تعالی علیه) برگزار شد.