بیشترین رفتاری که در تخریب بناهای تاریخی به چشم میآید یادگارنویسی است، که امروزه از آن با عنوان وندالیسم یاد میشود.
یادگار نویسی موضوعی تازه و نو نیست و یکی از رفتارها و کنشهای مشترک بسیاری از فرهنگ هاست. در سیر تاریخ نمونههای متعددی از آن در آثار تاریخی و از جمله آثار تاریخی ایران همچون تخت جمشید مشاهده میشود. اکثر یادگارنویسیهای حک شده بر کاخ دروازه همه ملتها متعلق به انگلیسیها و اسکاتلندیها بر روی این بنای ارزشمند تاریخی است. از مجموع ۲۲۲ نام ثبت شده، ۱۵۸ نام بر کاخ دروازه همه ملتها حک شده است.
از جمله افراد مهم که اسامی خود را بر دیوارهی دروازه ملل حک کرده اند میتوان به سرجان ملکم؛ سفیر انگلستان، جیمز موریه؛ نویسنده سفرنامه حاجی بابا اصفهانی، کاپیتان جان مکدونالد، محمد کریم خان زند، میرزاده عشقی شاعر اشاره کرد.
در محدوده حریم تخت جمشید تعداد زیادی تپه حفاظت و نگهداری میشوند و کاوش در مورد آنها به مرور زمان در حال انجام است. کاوشها در مورد تل آجری از سال ۱۳۹۰ هجری شمسی آغاز شد که بعد از کشف کتیبه بابو که به خط میخی بابلی است کاوشگران و باستان شناسان متوجه شدند این مکان دروازهای است با قدمتی بالغ بر ۲۵۰۰ سال و مانند دروازه ایشتار در بابل است. باستان شناسان این دروازه را که اولین دروازه پارسه است به نام دروازه پردیس پارسه نام گذاری کرده اند. ویژگی منحصربه فرد این دروازه استفاده از آجرهایی با لعاب رنگی و همچنین استفاده از قیر برای استحکام بنا است.
بررسی روشمند باستان شناسی تل قلعه مرودشت در استان فارس و در حریم تخت جمشید با اهداف شناخت ساختار فیزیکی محوطه، بازنگری دورههای استقراری و چگونگی پراکندگی و تراکم مواد فرهنگی دورههای مختلف در سطح محوطه به پایان رسید.
تفاهم نامهای مشترک توسط مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید و معاون فرهنگی شهرداری اصفهان با محوریت مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد اصفهان به امضاء رسید.
به تازگی فیلمی از پرش یکی از نوجوانان پارکور کار در فضای مجازی پخش شده که نشان میدهد این فرد بدون ممانعت درحال پریدن از روی ابنیه تاریخی مجموعه جهانی تخت جمشید است!
سرپرست هیئت ایرانی پروژه مشترک کاوش باستانشناسی محوطه تخت جمشید با اعلام اینکه آخرین فصل از کاوشهای مشترک ایران و ایتالیا پس از ۱۰ سال رو به اتمام است، از کشف محل دروازه پارسه در نزدیکی تل آجری خبر داد.
طی جلسهای با حضور محمدرضا مغاره، رئیس دانشگاه هنر شیراز و حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید تفاهم نامه همکاریهای علمی-پژوهشی، آموزشی و فنی امضا شد.
مقارنه سیاره زحل و مشتری، از رویدادهای نادر دستکم هشت سده اخیر است که بهزودی تکرار نخواهد شد، این اتفاق نجومی در تختجمشید تصاویری منحصر به فرد را رقم زده است.