گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران- مجلس ششم که اکثریت آنرا حزب مشارکت تشکیل داده بود، پرتنش ترین و جنجالی ترین مجلس پس از انقلاب بوده است . نامه 127 نماینده مجلس به رهبر معظم انقلاب اسلامی (که کارنامه ننگین و فضاحت باری برای مجلس ششم به حساب می آید و نشانه همراهی و همدلی عده ای از نمایندگان با دشمنان خارجی است)، حمایت نابجای نمایندگان مجلس از یک نماینده خاطی و محکوم در دادگاه، قرائت بیانیه نمایندگان در حمایت از جریان موسوم به ملی مذهبیها در صحن علنی مجلس، طرح منع شکنجه (بدون طی مراحل قانونی) (9) و ... و نیز نطق های اختلاف آفرین و دعوت به آشوب برخی از نمایندگان مجلس، تحصن در مجلس در پی ردصلاحیت شدنشان توسط شورای نگهبان و استعفای دسته جمعی و... کارنامه این مجلس بود، که در ایجاد تنش و جنجال در جامعه و سوق دادن کشور به سوی التهاب، درگیری و دور ماندن از آرامش به خصوص در دانشگاه ها تأثیر بسیاری داشت.
آنچه پيش رو داريم بررسي اجمالي از نقد هاي اصلاح طلبان بر عملكرد نمايندگان مجلس ششم است . با توجه به اينكه دو وظيفه " قانونگذاري " و " نظارت بر قوه مجريه " از جمله وظايف اصلي نمايندگان است، در اين گزارش به دنبال آن هستیم كه بدانيم به راستي مجلس ششم که اکثریت آنرا اصلاح طلبان تشکیل می دادند ، در زمينه اصلاحات ، يعني انجام مهم ترين وظيفه اش موفق بوده است؟
 

د- بي برنامگي
 

*دولت و مجلس، مديريت اجرايي قوي ندارند¹
محسن آرمين، عضو سازمان مجاهدين و فراكسيون جبهه مشاركت: هم اكنون در سطح دولت و مجلس_ به عنوان دو ركن اصلي نظام_ مديريت اجرايي قوي نداريم. ميان توقعات مردم و توان نيروهاي اصلاح گرا در زمينه پاسخگويي فاصله زيادي وجود دارد. علت اين امر، ناشي از آن است كه روند اصلاحات نتوانسته از قدرت اجتماعي به نحو صحيح در عرصه عمل استفاده كند.
 

*اصلاح طلبان هيچ برنامه اي نداشتند ²
محسن ميردامادي، عضو فراكسيون جبهه مشاركت: به نظر مي رسد اصلاح طلبان تمام توان خود را براي فتح كرسي هاي مجلس ششم به كار بسته اند و براي مجلس و پس از پيروزي در انتخابات، برنامه مشخصي نداشته اند.
 

*جناح اصلاح طلب مجلس مجلس، استراتژي مشخصي ندارد ³
تقي رحماني، از نيروهاي اصلاح طلب ملي- مذهبي: جناح اصلاح بايد اذعان کند که بعد از پيروزي در مجلس ششم، استراتژي مشخص و برنامه ريزي شده اي نداشته است.
 

*متاسفانه مجلس ششم اشکالات زيادي داشت⁴

رضا طلائي نيک، عضو فراکسيون جبهه دوم خرداد: متاسفانه مجلس ششم اشکالات زيادي داشت و انتقادات و حاشيه روهاي زيادي به اين مجلس هست که انرژي مجلس در مدت اين سه سال بکار گرفته نشد و علت اصلي آن هم ضعف هيئت رئيسه بود.
 

*در بالا بردن انتظارات مردم مقصر بوديم 5
محسن مير دامادي، عضو فراکسيون جبهه مشارکت: اصلاح طلبان تمام توان خود را براي فتح کرسي هاي مجلس ششم به کار بسته اند و براي مجلس و پس از پيروزي در انتخابات برنامه مشخصي نداشته اند. خود ما هم در بالا بردن انتظارات مردم مقر بوديم، به طوري که تبليغات انتخاباتي مجلس ششم به نحوي بودکه اين تصور را براي بخشي از مردم به وجود آورد که با شرکت مردم در انتخابات و تشکيل يک مجلس دوم خردادي، همه مسايل به سرعت حل مي شود. اين انتظارات درست و منطبق بر واقعيات نبود. به نظر مي رسد اصلاح طلبان تمام توان خود را براي فتح کرسي هاي مجلس ششم به کار بسته اند و براي مجلس و پس از پيروزي در انتخابات، برنامه مشخص نداشته اند.
 

*جبهه دوم خرداد، هيچ استراتژي ندارد ⁶
روزنامه همبستگي: خروج از حاکميت فاقد شکل بندي هر گونه طرح، پيشنهاد، ايده، نظريه، تاکتيک، استراتژي و به طور کلي تهي از هر گونه برنامه اي- چه کوتاه مدت و چه ميان يا دراز مدمت- است. آنان خود را رفورميست مي خوانند، اما راديکاليسمي که در مواضع شان جوش مي خورد، نامه هايي که براي ما تداعي مي کند که از مرکز بررسي مطالعات استراتژيک بيرون آمده بود و از اين استدلال دفاع مي کرد که حضور آمريکا در خليج فارس (عليه عراق) و شانه به شانه شدن ماشين جنگي ايالات متحده با مرزهاي ايران، لاجرم مي يابد ما را به دفاع از همسايه غربي (اشغالگران سابق کويت) سوق دهد... .
اصلاح طلباني که به هيچ کجاي قدرت و حزبي متصل نيستند، خوب مي دانيم که چرا جنبش سياسي اصلاحات از بدو پيروزي خود در دوم خرداد 76 فاقد يک حزب منسجم، داراي برنامه و با پويش دموکراتيک و فراگير بود. تنها مقوله اي که تا کنون ديده نشده است، استراتژي است و لاغير.
 

*کار ما اين شده که شب تصميم مي گيريم، صبح عمل مي کنيم و عصر شکست مي خوريم⁷

احمد حکيمي پور، عضو مجمع نمايندگان ادوار مجلس و دبير کل حزب اداره ملت: به نظر مي رسد دو قوه از سه قوه کشور که در دست اصلاح طلبان است، در شرايطي که هيچ کس، برنامه اي براي آن چه که آن را اصلاحات ناميده اند، ندارند؛ لذا طبيعي است که دستاوردي که جالب توجه باشد، نخواهند داشت و کارها به همان صورتي خواهد بود که در چهار سال گذشته بوده است.
يک روز تمام توجهات به وزارت کشور و وزارت ارشاد تا شعارهاي انتخاباتي ما را محقق کند؛ روز بعد، روزنامه ها و ميتينگ هاي دانشجويي به کانون توجهات تبديل مي شود. يک روز مجلس و کميسيون اصل 90 مي شود گرانيگاه توجهات، يک روز کميسيون جديد تشکيل مي شود و طرح سه فوريتي و شعار فراندوم و از اين قبيل پراکنده کاري هايي که تاريخ مصرف روزانه دارند و شب تصميم گيري مي شود، صبح عمل مي شود و عصر همان روز شکست مي خورد، چاره کار کند.
 

*مجلس ششم، توقعات مردم را افزايش داد ⁸
جهانبخش خانجاني، عضو حزب کارگزاران سازندگي و مشاور وزير کشور: يکي از اشتباهات نمايندگان مجلس ششم که عمدتا اصلاح طلب بودند، اين است که توقع مردم را از اين مجلس بسيار بالا برده بودند، وقتي مردم توقعات خود را متحقق نديدند، احساس کردند که اين مجلس ناکام مانده است. در حالي که من بر عکس آن اعتقاد دارم که مجلس ششم اگر براساس توانايي ها و کارآمدي هايي که مي توانست واقعا و منطقا داشته باشد، عمل مي کرد، مردم هم مي پذيرفتند که اين مجلس در حد توان خود عمل کرده است و مي پذيرفتند که مجاري ديگر نيز در قانون گذاري وجود دارد که تاثير گذارند. همان طور که حق مجلس است که قانون تصويب کند، حق شوراي نگهبان است که همان مصوبه را تاييد کند.
در نتيجه نمي شود بدون در نظر گرفتن ساير نهادهاي تاثير گذار در اين پروسه يک فضايي را ترسيم کرده و سپس ادعا کنيم که مجلس توفيق نداشته است. مجلس بايد براساس توانايي هاي خودش به مردم وعده مي داد و وعده بيش از از آن يک اشتباه استراتژيک است.
 

*شاخص ترين اشتباهات اصلاح طلبان ⁹

صادق زيبا کلام، تئوري پرداز جبهه دوم خرداد: شاخص ترين اشتباهات جنبش دانشجويي، نزديکي بيش از حد به يک جناح سياسي بود که منجر به از دست دادن بزرگ ترين سرمايه جنبش دانشجويي که استقلال از جناح هاي سياسي کشور است، شد.
دومين خطاي استراتژيک جنبش، برخورد نامناسب با آيت الله هاشمي در آستانه انتخابات مجلس ششم بود که در جهت همسويي با جبهه دوم خرداد انجام شد.
سومين خطا عدم سازماندهي جنبش و به تعبيري، وضعيت باري به هر جهت بود که منجر به از بين رفتن موضع انتقادي اين جنبش شد. همين طور حالت انحصاري در عملکرد اين جنبش از خطاهاي ديگر بود که موجب همسويي صرف با يک جريان سياسي خاص شد./ن
_________________________________________________________
[1] روزنامه کيهان: 21 تير 82، ص 14
[2] روزنامه رسالت: 2 آذر 79، ص 3
[3] روزنامه رسالت: 27 مهر 79، ص 3
[4] روزنامه جمهوري اسلامي: 12 تير 82، ص15
[5] روزنامه کيهان: 1 آذر 79، ص 14
[6] روزنامه همبستگي: 25 شهريور 81، ص 2
[7] روزنامه آفتاب يزد: 14 آذر 80، ص 8
[8] روزنامه نسيم صبا: 1 آذر 82، ص 7
[9] روزنامه همبستگي: 4 مهر 80، ص 10