باشگاه خبرنگاران جوان؛ سمانه هرمزی - حجت‌الاسلام زارع حسینی سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل خراسان جنوبی در برنامه پرسمان صدا و سیمای استان گفت: در خصوص کودکان و نوجوانان بد سرپرست یا بی‌سرپرست قوانین داخلی داریم، یکی از این قوانین بحث حمایت از اطفال و نوجوانان است که شامل عموم کودکان و نوجوانان شده و مصوب سال ۹۹ و شامل ۵۰ ماده است؛ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بد سرپرست و بی‌سرپرست مصوب سال ۹۲ را نیز داریم.

او افزود: همچنین اسناد بین‌المللی وجود دارد که در اسناد ملی و قوانین کشور به آن پرداخته شده است؛ از جمله این موارد می‌توان به اعلامیه حقوق کودک در سال ۱۹۲۴ میلادی، اعلامیه حقوق کودک در سال ۱۹۵۹ میلادی، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی در سال ۱۹۶۱ میلادی و آخرین قانون جامع حقوق کودک که در تاریخ ۱۳۷۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و ایران با یک مختصر حق شرطی این کنوانسیون حقوق کودک سال ۱۹۸۹ میلادی را پذیرفت اشاره کرد.

حجت الاسلام زارع حسینی بیان کرد: از این قوانین چند عنوان را می‌توان احصا کرد که می‌بایست در مورد کودکان و نوجوانان به آنها توجه کرد؛ تولد، هویت، تابعیت، تغذیه، سلامت، بهداشت، تربیت، آموزش و پرورش و آزادی از جمله این موارد است که اگر در دو وضعیت خاص و وضعیت آسیب پذیر مثل معلولیت، بی سرپرستی، آوارگی، پناهندگی، مهاجرت، جنگ و محرومیت شدید باشند یک سری حقوق برایشان در نظر گرفته می‌شود؛ و یا اگر وضعیت‌های مختلف از آسیب دیدگی را مثل بزه دیدگی که طفل قربانی قرار می‌گیرد سپری کرده باشد و یا خود طفل بزهکار باشد نیز شامل حمایت‌های قانونی می‌شود. 

بیشتر بخوانید

سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل خراسان جنوبی ادامه داد: در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان هر طفلی که به بلوغ نرسیده کودک است و بعد از آن تا سن ۱۸ سالگی نوجوان تلقی می‌شود؛ سن مسئولیت کیفری سه قسمت است که اگر فرد ۱۸ سال به بالا باشد مسئولیت کیفری جرمش را به صورت تام باید بر عهده بگیرد، برای سن ۱۵ تا ۱۸ سال یک مسئولیت نسبی وجود دارد و برخورد متناسب با سن صورت می‌گیرد، برای سن ۱۲ تا ۱۵ سال یک سری تعهدات از والدین گرفته می‌شود و سن زیر ۱۲ سال نیز هیچگونه مسئولیت کیفری ندارد. 

او عنوان کرد: هر کودکی که از نعمت والدین محروم باشد و یا بر اثر حادثه‌ای پدر، مادر و جد پدری خود را از دست داده باشد بی‌سرپرست است؛ کودکی که پدر و مادرش در شرایط خاص مثل حبس باشند و یا اعتیاد داشته باشند جزو کودکان بد سرپرست حساب می‌شود.

حجت الاسلام زارع حسینی تصریح کرد: یکی از موضوعات مهم حقوقی، مقوله فرزند خواندگی و یا به سرپرستی گرفتن کودکان بی‌سرپرست است که مقدمات اجرایی این موضوع برای متقاضیان با سازمان بهزیستی و صدور حکم سرپرستی با دادگاه خانواده است؛ سه گروه می‌توانند سرپرستی کودکان را بر عهده بگیرند، گروه اول زن و شوهری هستند که ۵ سال از ازدواجشان سپری شده و صاحب فرزند نشدند و سن یکی از زوجین از ۳۰ سال بیشتر باشد البته اگر طبق گواهی پزشک این زوج به طور کل توانایی فرزندآوری نداشته باشند می‌توانند در مدت کمتر از ۵ سال اقدام به سرپرستی گرفتن کودک کنند.

سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل خراسان جنوبی اظهار کرد: همچنین زن و شوهری که فرزند دارند و سن یکی از آنها بیش از سه سال است و یا دختر و زنی که بدون همسر بوده و سن آن بالای ۳۰ سال است می‌توانند اقدام به سرپرستی گرفتن کودک کنند که البته گروه آخر فقط می‌تواند اقدام به سرپرستی گرفتن کودک دختر کند؛ افراد نباید سابقه کیفری داشته باشند و باید تمکن مالی، سلامت جسمی، روانی، عقلی، اخلاقی، عدم درگیری با اعتیاد و شرطِ نداشتن بیماری واگیردار را داشته باشند تا واجد شرایط عمومی به سرپرستی گرفتن باشند.

او گفت: افراد متقاضی باید از طریق سازمان بهزیستی تقاضای سرپرستی بدهند و طبق قانون سازمان وظیفه دارد ظرف دو ماه نظر کارشناسی را تهیه و به ضمیمه تقاضای متقاضی به دادگاه خانواده ارسال کند؛ دادگاه بعد از اخذ نظر مثبت کارشناسیِ بهزیستی، قرار موقت ۶ ماهه برای متقاضیان صادر می‌کند و متقاضی باید دو شرط تمکن و تعهد را اجرایی کنند که در تمکن می‌بایست بر اساس نظر دادگاه یک بخش از دارایی‌شان را به نام طفل در بیاورند و همچنین یک تعهد کتبی بدهند که تمام هزینه‌های کودک را متعهد می‌شوند؛ در پایان اگر شرایط خوب باشد دادگاه حکم سرپرستی دائم را می‌دهد. 

حجت الاسلام زارع حسینی افزود: اگر فردی تمکن نسبی مالی نداشته باشد به هیچ عنوان نمی‌تواند کودک را به سرپرستی بگیرد؛ اگر فرد حقوق مستمر دارد ولی در حال حاضر املاکی ندارد می‌تواند تعهد کند که در آینده بخشی از اموال خود را به نام کودک بزند؛ بعد از صدور حکم سرپرستی، اگر طفل هویت نداشته باشد سازمان ثبت احوال موظف است که نام و نام خانوادگی خانواده‌ای که طفل را به سرپرستی گرفته برای آن ثبت کند و کودک بعد از اینکه به سن ۱۸ سالگی رسید می‌تواند بنابر خواسته خود درخواست تغییر نام و نام خانوادگی خود را نیز بدهد.