باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهسا حنیفه - در اقدامی که بوی سانسور و کنترل اطلاعات می‌دهد، کاخ سفید دسترسی خبرگزاری‌های برجسته‌ای چون رویترز، بلومبرگ و آسوشیتدپرس را به تیم خبری اختصاصی رئیس‌جمهور محدود کرده است. این تصمیم، که ظاهراً به بهانه‌های واهی و اختلافات شخصی گرفته شده، زنگ خطری برای آزادی رسانه‌ها و حق مردم برای دسترسی به اخبار بی‌واسطه است. وقتی قلم‌های حرفه‌ای از صحنه حذف می‌شوند، حقیقت اولین قربانی خواهد بود. 

ریشه‌های یک محدودیت: از خلیج تا کاخ

تصمیم کاخ سفید برای حذف این خبرگزاری‌ها، بیش از آنکه یک اقدام اداری به نظر برسد، نمایانگر یک استراتژی سیاسی و ایدئولوژیک است. ماجرا از جایی آغاز شد که آسوشیتدپرس به دلیل امتناع از تغییر نام خلیج مکزیک به «خلیج آمریکا» در گزارش‌هایش، از تیم خبری کنار گذاشته شد. این بهانه که در نگاه اول ممکن است مضحک به نظر برسد، در حقیقت پرده از یک الگوی بزرگ‌تر برمی‌دارد؛ تلاش برای تحمیل روایت‌های خاص و سرکوب صدا‌هایی که با این روایت همخوانی ندارند. شکست کاخ سفید در دادگاه رسیدگی به شکایت آسوشیتدپرس، به جای آنکه به عقب‌نشینی منجر شود، ظاهراً انگیزه‌ای برای تشدید محدودیت‌ها شده است. حالا رویترز و بلومبرگ نیز قربانی این رویکرد شده‌اند، رویکردی که به نظر می‌رسد نه بر اساس منطق حرفه‌ای، بلکه بر پایه خصومت‌های شخصی و سیاسی شکل گرفته است.

این اقدام را نمی‌توان جدا از فضای کلی سیاسی در ایالات متحده تحلیل کرد. در سال‌های اخیر، تنش میان رسانه‌ها و برخی سیاستمداران آمریکایی به اوج خود رسیده است. ترامپ که سابقه‌ای طولانی در انتقاد از رسانه‌های جریان اصلی دارد، بار‌ها آنها را به انتشار اخبار جعلی متهم کرده است. این اتهامات، که اغلب بدون ارائه شواهد محکمه‌پسند مطرح می‌شوند، بستری برای توجیه محدودیت‌های رسانه‌ای فراهم کرده‌اند. اما حذف خبرگزاری‌هایی با سابقه‌ای چون رویترز و بلومبرگ، نشان می‌دهد که این محدودیت‌ها دیگر صرفاً به رسانه‌های حاشیه‌ای یا جنجالی محدود نمی‌شود. اینجا صحبت از کنترل جریان اطلاعات در بالاترین سطح است، جایی که تصمیمات کاخ سفید نه‌تنها بر سیاست داخلی، بلکه بر اقتصاد جهانی و روابط بین‌الملل اثر می‌گذارد. 

ضربه به قلب اطلاع‌رسانی

خبرگزاری‌های برخط مانند رویترز و بلومبرگ نقش حیاتی در اکوسیستم رسانه‌ای جهان دارند. این رسانه‌ها نه‌تنها به‌عنوان منبع اولیه اخبار برای میلیون‌ها نفر عمل می‌کنند، بلکه خوراک خبری رسانه‌های محلی و بین‌المللی را نیز تأمین می‌کنند. حذف آنها از تیم خبری اختصاصی کاخ سفید که وظیفه پوشش لحظه‌به‌لحظه فعالیت‌های رئیس‌جمهور را بر عهده دارد، به معنای کاهش سرعت و کیفیت اطلاع‌رسانی است. این تیم، که معمولاً از حدود ۱۰ رسانه تشکیل شده و رئیس‌جمهور را در همه جا از دفتر بیضی تا سفر‌های خارجی همراهی می‌کند، به رسانه‌ها امکان می‌دهد تا گزارش‌هایی دقیق ارائه دهند. حالا با انتقال این خبرگزاری‌ها به یک تیم عمومی گردشی با ۳۰ عضو، که شامل رسانه‌های چاپی با سرعت کمتر نیز می‌شود، عملاً توانایی آنها برای انتشار سریع اخبار مختل شده است.

این تغییر، پیامد‌هایی فراتر از حوزه رسانه دارد. بازار‌های مالی، که به گزارش‌های لحظه‌ای رویترز و بلومبرگ برای تحلیل اظهارات رئیس‌جمهور و تصمیمات کاخ سفید وابسته‌اند، ممکن است با تأخیر در اطلاعات مواجه شوند. این تأخیر، حتی اگر چند دقیقه باشد، می‌تواند به نوسانات غیرضروری در بورس‌ها و بازار‌های ارز منجر شود. ضمن اینکه رسانه‌های محلی در شهر‌های کوچک آمریکا، که فاقد دفتر در واشنگتن هستند، به‌شدت به گزارش‌های این خبرگزاری‌ها وابسته‌اند. وقتی دسترسی این رسانه‌ها محدود می‌شود، جریان اطلاعات به جوامع محلی نیز آسیب می‌بیند، و این می‌تواند به کاهش آگاهی عمومی و تضعیف نظارت مردمی بر دولت منجر شود. 

دموکراسی زیر تیغ: حق مردم برای دانستن

محدودیت‌های کاخ سفید تنها یک اختلاف حرفه‌ای میان دولت و رسانه‌ها نیست؛ این اقدام، حمله‌ای مستقیم به یکی از ستون‌های دموکراسی، یعنی حق مردم برای دسترسی به اطلاعات مستقل و بی‌طرفانه است. سخنگوی رویترز در بیانیه‌ای صریح اعلام کرد که اخبار این خبرگزاری روزانه به میلیارد‌ها نفر در سراسر جهان می‌رسد و هرگونه محدودیت در دسترسی به رئیس‌جمهور، اصل شفافیت را تهدید می‌کند. این سخن، بیش از یک دفاع سازمانی، هشداری درباره آینده جریان آزاد اطلاعات است. وقتی رسانه‌هایی که به دقت شهرت دارند از صحنه حذف می‌شوند، فضا برای روایت‌های یک‌جانبه و کنترل‌شده باز می‌شود.

این محدودیت‌ها همچنین پیامی خطرناک به دیگر دولت‌ها در سراسر جهان ارسال می‌کند. ایالات متحده، که سال‌ها خود را پرچم‌دار آزادی بیان معرفی کرده، حالا با این اقدامات به الگویی برای دولت‌های اقتدارگرا تبدیل می‌شود که به دنبال سرکوب رسانه‌ها هستند. اگر کاخ سفید بتواند به بهانه‌های واهی دسترسی رسانه‌های معتبر را محدود کند، چه مانعی برای دولت‌های کمتر دموکراتیک وجود دارد که همین مسیر را دنبال کنند؟ این روند، به‌ویژه در جهانی که فناوری اطلاعات به سرعت در حال تحول است، می‌تواند به کاهش شفافیت جهانی منجر شود.

آینده‌ای در سایه کنترل 
تصمیم کاخ سفید برای محدود کردن دسترسی خبرگزاری‌های معتبر به تیم خبری ترامپ، بیش از یک اقدام تاکتیکی، نشانه‌ای از یک استراتژی بلندمدت برای کنترل روایت‌های رسانه‌ای است. این اقدام که ریشه در اختلافات شخصی و سیاسی دارد، نه‌تنها به رسانه‌ها، بلکه به مردم عادی، بازار‌های مالی و حتی جایگاه جهانی ایالات متحده آسیب می‌رساند. وقتی قلم‌ها محدود می‌شوند، حقیقت در محاصره قرار می‌گیرد و دموکراسی، که به جریان آزاد اطلاعات وابسته است، ضعیف‌تر می‌شود.

این محدودیت‌ها، زنگ خطری برای همه کسانی است که به شفافیت و پاسخگویی باور دارند. اگر این روند ادامه یابد، ممکن است شاهد روز‌هایی باشیم که اخبار کاخ سفید نه از طریق رسانه‌های مستقل، بلکه از کانال‌های دست‌چین‌شده و روایت‌های کنترل‌شده به گوش مردم برسد. برای جلوگیری از این آینده، لازم است رسانه‌ها، نهاد‌های مدنی و مردم با صدای بلند خواستار بازگشت به اصول آزادی بیان شوند.