باشگاه خبرنگاران جوان؛ کیمیا قلی‌پور - بنابر آخرین آمار از وضعیت سد‌های کشور، میزان ورودی آب مخازن کل کشور از ابتدای سال آبی تا ۱۱ اسفندماه معادل ۸.۴۴ میلیارد متر مکعب است که در مقایسه با سال گذشته که عدد آن ۱۲.۱۸ میلیارد مترمکعب بوده است با کاهش ۳۱ درصدی همراه شده است؛ همچنین میزان کل خروجی سد‌های کشور هم از ابتدای سال آبی تا ۱۱ اسفند ماه ۱۰.۷۲ میلیارد متر مکعب ثبت شده است که نسبت به سال گذشته با ۱ درصد کاهش مواجه شده است و در کل حجم آب موجود مخازن سد‌ها بنابر بر آمار در حال حاضر ۲۲.۲۶ میلیارد متر مکعب است که نسبت به سال گذشته ۵ درصد کاهش یافته است. 

وضعیت هشدار آمیز سد‌های کشور که زنگ خطر را در استان‌های مختلف به صدا درآورده است؛ از جمله استان‌هایی که شرایط آن حساس شده تهران است که در همین راستا محسن اردکانی مدیرعامل آبفای استان تهران روز گذشته در برنامه «سلام خبرنگار» شبکه خبر گفت: سال قبل ما ۴۰۲ میلیون مترمکعب حجم ذخیره داشتیم در حالیکه برای شهر تهران تقریبا یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب نیاز است.

او در ادامه با بیان اینکه «ما در تهران برای هر نفر در شبانه‌روز ۲۵۰ لیتر آب تامین می‌کنیم که این سرانه باتوجه به میزان بارندگی بسیار زیاد است.» گفت: شنبه گذر لحظه‌ای ما ۴۸ هزار لیتر ثبت شده است که این عدد را ما معمولا در فصول گرم ثبت می‌کنیم. درست است که سنت خانه تکانی و ورود به ماه مبارک رمضان است، اما ما باید شرایط و اقلیم را در نظر بگیریم.

بیش از ۱۶ استان کشور درگیر خشکسالی

شرایط حساس آبی کشور و میزان مصرف که محمود یزدانی کارشناس انرژی و آب هم در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: باید با واقعیت‌ها هم رو‌به‌رو شویم و بتوانیم تصمیم در واقعیت را بگیریم اقلیم کشور ما گرم و خشک است به واسطه تغییر اقلیمی که اتفاق افتاده و اکثر استان‌های کشور درگیر موضوعات مختلف هستند خشکسالی‌های مستمر است یعنی ما بیش از ۱۶ استان کشورمان درگیر خشکسالی است و سیستان و بلوچستان از همه بیشتر فقط استان مازندران است که نسبت به زمان مشابه بلند مدت وضعیت بهتری را دارد این را باید به واقع بپذیریم و اینکه کشور ما میانگین بارش سرانش نسبت به میانگین جهانی بسیار بسیار عدد پایینی است ما به ازای هر سه بارش میانگین جهانی یک بارش را در ایران خواهیم داشت یعنی ما یک سوم متوسط جهانی بارش داریم.

او افزود: بله نوسان داشتیم در برهه‌ای از زمان وضعیت خوبی بوده و سال‌هایی هم داشتیم که کم بارش بوده ما در ابتدای دهه ۷۰ از میانگین بارش سرانه‌مان بیشتر بارش داشتیم یعنی ما میانگین حدوداً ۳۰۰ میلی متر بارش داشتیم و در اواسط دهه ۸۰ به یک سوم کاهش پیدا کرده و ۱۲۹ میلی متر بارش داشتیم خوب ما در سال ۱۴۰۲ و سال ۱۴۰۳ نسبت بارندگی نسبت به میانگین بلند مدت منفی است و ۴۰ درصد منفی هستیم.

این کارشناس انرژی و آب بیان کرد: حالا باید چه بکنیم؟ ما یک قانونی را داریم تحت عنوان قانون ابلاغ الگوی کشت به این قانون باید اهتمام بدهیم همونطور که معاون اول ریاست جمهور آقای دکتر عارف فرمودند که مسئله آب بحران است مسئله‌ای که بسیار پیچیده‌تر از تمامی چالش‌های دیگر است ما ناترازی‌هایی را در سطح کشور داریم لمس می‌کنیم ناترازی انرژی و برق و گاز را داریم دست و پنجه نرم می‌کنیم ولی اگر آب نباشه چه بکنیم یعنی یک چالش بسیار بسیار جدی است و نمی‌توان از این موضوع به سادگی گذشت خوب کشور ما کشور کم بارشی است. منتهی میانگین مصرف از میانگین مصرف دنیا بالاتر است کشور‌هایی که بارش بیشتری را دارند مصرف سرانه کمتری هم دارند در دانمارک ۱۶۰ لیتر سرانه مصرف روزانه آب ثبت شده، سوئد ۱۶۴، پرتقال حدود ۱۹۵، اسپانیا ۲۰۰، انگلستان ۱۵۳ لیتر، اما چه اتفاقی می‌افتد که در کشوری که اقلیمش گرم و خشک است وسعت و پراکندگی زیادی دارد و سرانه بارش آن یک سوم سرانه بارش دنیاست مصرف سرانه حدودی ۲۵۰ لیتر است؟ در شبانه روزه چه اتفاقی می‌افتد جز اینکه ما یک مقدار بی رویه مصرف می‌کنیم باید به ما بگویم اگر دخالت نیست خرج آهسته‌تر کن.

او افزود: ما از میانگین سرانه مصرف هم داریم تجاوز میکنیم خوب جمعیت دارد زیاد می‌شود، گسترش شهرنشینی دارد اتفاق می‌افتد، صنعتی سازی گرمای محیط گرمای کره زمین همه اینها دست به دست هم می‌دهند که خوب هم بارش کمتر و هم مصرف بیشتر شود ما همه باید به همدیگر کمک کنیم.

وضعیت قرمز سد‌ها

این کارشناس حوزه انرژی و آب بیان کرد: حالا ما باید چه کنیم اولا که باید به مردم بگوییم که وضعیت بحرانی است و ما وارد بحران شدیم تهران در میانگین نیم قرن اخیر هیچ سالی دو سال پشت سر هم خشکسالی نداشته ولی الان وارد سال پنجم خشکسالی خودش شده است ما هیچ وقت در ۵۰ سال گذشته اینطور نبودیم میانگین بارش‌ها از میانگین بلند مدت ۴۰ درصد منفی است وضعیت سد‌ها وضعیت نابسامانی است و حالا تابستان را پیش رو خواهیم داشت.

او افزود: اصلاح الگوی مصرف باید در دستگاه در دستور کار قرار گیرد خوب ما دولت را می‌بینیم که از بدنه خودش شروع کرده ابلاغ کرده استانداری‌ها و همه دستگاه‌های اجرایی باید ۲۵ درصد کاهش مصرف را داشته باشند این کاهش مصرف می‌تواند به عنوان یک فرهنگ گسترش پیدا کند برای بحران آب باید دست به دست هم دهیم تا از این موضوع گذر کنیم خوب اتفاقاتی که در سایر کشور‌ها افتاد را باید دید بعضی از کشور‌ها مانند یونان سرانه کاهش مصرف میدهند، این اتفاق در دولت سیزدهم در ایران هم افتاد و ما شاهد این بودیم که اگر کسی آب و برق را کمتر مصرف میکرد به آن مانده بستانکار میدادند؛ ۲۵ درصد مصرف آب شرب کشور در تهران اتفاق می‌افتد.

یزدانی گفت: تهران شهر حساس به آب است باتوجه به موارد مطرح شده در خصوص میزان بارش‌ها و میزان مصرف حالا که به ایام پایانی سال و خانه تکانی نزدیک شدیم مدیریت مصرف آب در این ایام یک ضرورت است.

در ادامه مدیرعامل شرکت آبفای استان تهران هم بیان کرد: از شهروندان می‌خواهیم مصارف آب خود را در ایام خانه‌تکانی ۲۰ درصد کاهش دهند؛ افزون بر کاهش بارندگی‌ها، استان تهران هم‌اکنون با بودجه برفی ضعیفی نیز مواجه است و با وجود هوای سرد حاکم بر این استان در روز‌های اخیر، بارش‌های برفی ضعیفی رخ داده است و در چنین شرایطی، باید با مدیریت فشار در شبکه توزیع و همکاری شهروندان در استفاده بهینه از آب و مدیریت مصرف، از منابع موجود برای ماه‌های پیش رو و فصل گرما محافظت کنیم.

مدیریت مصرف آب در ایام خانه تکانی 

اما باتوجه به شرایط بحرانی آب کشور و تاکید بر کاهش مصرف حالا در ایام خانه تکانی باید به چه نکاتی توجه کرد؟ در همین راستا پیش از این سیدزاده مدیرکل دفتر مدیریت مصرف آبفا گفته بود: در بحث مدیریت آب مشترکان می‌توانند شست وشوی فرش و لوازم خانه را تا حد مقدور خودشان انجام ندهند و به واحد‌های صنعتی که فرایند بازچرخانی آب را انجام می‌دهند واگذار کنند.

او افزود: برای پاکسازی راهرو‌ها و معابر هم تا جای ممکن می‌شود استفاده از آب را حذف کرد و اگر هم قرار است شست و شو با آب انجام شود، از مواد شوینده کمتری استفاده شود چرا که استفاده زیاد از مواد شوینده مدت زمان فرایند شست و شو را افزایش می‌دهد و طبیعتا مصرف آب نیز افزایش پیدا خواهد کرد.