باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور - امیر دژاکام کارگردان نمایش دایره گچی که در چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر حضور دارد، بیان کرد: دایره گچی قفقازی یک از شاهکارهای ادبیات نمایشی جهان است، برشت نویسنده‌ای متفاوت و ساختار شکنی است که در واقع در ادبیات اپیک قلم می‌زند و نه ادبیات دراماتیک. ادبیات دپیک به دنبال همزاد پنداری قطعی نیست بله همزاد پنداری را قطع می‌کند و به چرایی اتفاق می‌پردازد. یک زمانی می‌خواهید بدانید یک قصه چگونه اتفاق افتاد اما در زمان دیگری می‌خواهید از چرایی آن اتفاق بدانید.

وی ادامه‌داد: برای مثال؛ برشت، اگر قتلی رخ داده باشد در همان ابتدا می‌گوید قاتل چه کسی است و سپس به چرایی قتل می‌پردازد و نه چگونگی آن. اکثر آثار جنایی در این زمینه اینگونه است که ببینیم قاتل چه کسی بوده است؛ اما برشت در همان ابتدا پایان را می‌گوید و به دنبال فاصله گذاری است. فاصله گذاری در واقع به معنی همزاد پنداری تماشاگر با فضای خیالی اثر است. تمام کارگردان‌ها تلاش می‌کنند هرچه ارتباط فضای همزاد پنداری با خیالی بیشتر شود، اینجا است که کار سخت می‌شود و نوع بازیگری، طراحی دکور، صحنه و... سخت می‌شوند.

دژاکام افزود: کار دایره گچی قفقازی در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه نمایش رفت و نزیک به ۷۰ نفر از شاگردان بنده که به مدت ۴ الی ۵ سال شاگردم بودند و حدود ۷ نفر بازیگر حرفه‌ای و نامدار در این اثر بازی و کار می‌کنند. 

وی در پاسخ به این سوال که چه شد که دایره گچی قفقازی را کارگردانی کردید؟ گفت: به هرحال امیر دژاکام و کارگردان هستم و حدود۴۰ سال، شاید هم بیشتر است که کارگردانی می‌کنم. قصد داشتم سه نمایش از برشت را کار کنم که در نتیجه ننه دلاور و سقوط مقاومت پذیر و سومین کار هم دایره گچی قفقازی است که کار کردم.

امیر دژاکام در پاسخ به این سوال که چرا در اثر خود بازی نکردید؟ پاسخ داد: من هیچ وقت نمی‌توانم در اثر خود بازی کنم. نمایش بنده یک اثر حرفی نیست و نمایش دیدنی است. دارای تصویرهای متفاوت و چیدمان سختی است و حتما باید کار را از بیرون ببینیم و تقریبا در تمام کارهایی که داشتم خودم بازی نکردم.

وی از دیدگاه خود درباره جشنواره چهل و سوم تئاتر فجر گفت: بنظرم تدبیر مدیران در چیدمان جشنواره دچار مشکل است و ما پس از این همه سال باید جشنواره را وسیع‌تر و بزرگ‌تر و البته قدرتمند‌تر برگزار کنیم. باید بگذاریم همه بیایند، فعالیت و کار کنند، ولی تعداد مکان‌های سالن‌ نمایشی محدود است و خیلی از کارها پشت در می‌مانند و البته دلیلی ندارد کارها پشت در بمانند. این همه سالن داریم و می‌توانیم حتی سالن‌های خصوصی را هم درگیر جشنواره کنیم.

وی ادامه داد: فرض کنید بنده یک حیاط خصوصی برای خود دارم و در این حیاط می‌شود تئاتر اجرا کرد، در ادامه می‌توانم به ستاد جشنواره اعلام کنم و جشنواره بگوید مشکلی نیست و بگوید شما در طول جشنواره فجر می‌توانید ۱۰ اجرا بروید، البته موارد ایمنی و بهداشتی را چک کند؛ اما چقدر این اتفاق رخ داده است؟ خیلی از حیاط‌ها و خانه‌های ویلایی می‌توانند درگیر فجر شوند و مکان خود را به تئاتر اختصاص دهند و چرا نباید این اتفاق رخ دهند؟ فضاهای جدیدی می‌تواند به فجر اضافه شوند اما این اشکال وجود دارد.

دژاکام تاکید کرد: حتی می‌بینم ما در جدول تئاتر فجر هم غلط تخصصی داریم، برای مثال واژه تئاتر صحنه‌ای. مگر ما تئاتر بدون صحنه داریم؟ که بنویسند تئاتر صحنه‌ای؟ سال‌ها از چنین واژه‌ای استفاده می‌کنند و تنها لغت تئاتر کافی است. تئاتر یعنی مکانی برای دیدن و کلمه تئاتر دو معنی به معنی زیباشناسی و ساختاری به معنی دیدن دارد. 

وی در پاسخ به این سوال که در تفکیک تئاتر خیابانی و تئاتر صحنه‌ای باید از چه واژه‌ای استفاده کرد؟ گفت: تئاتر و تئاتر خیابانی. لازم نیست حتما چیزی به کلمه تئاتر اضافه شود. ما کدام تئاتر بدون صحنه داریم؟ پس کسی که مولد است باید وجه تمایزها را بداند. تئاتر خیمه شب بازی، تئاتر آبی، تئاتر تعزیه و تئاتر اما اگر لغت تئاتر صحنه‌ای را سرچ بزنید ما نداریم. واژه تئاتر صحنه‌ای غلط است و اگر دوستان نمی‌خواهند به چنین مواردی توجه کنند یعنی نقد پذیر نیستند. بارها به دوستان گفتم واژه تئاتر صحنه‌ای غلط است اما متاسفانه بازهم شاید استفاده از این تئاتر هستیم.

وی در پاسخ به این سوال که با تبلیغ برای تئاتر فجر موافق هستید؟ چون برخی می‌گویند تئاتر فجر نیاز به تبلیغ ندارد، نظر شما چیست؟ گفت: حقیقتا تئاتر فجر نیاز به تبلیغ ندارد و خود گروه ها آنقدر تبلیغ می‌کنند، مردم می‌آیند و سالن‌ها شلوغ است، واقعا نیاز به تبلیغات ندارد و تنها قبل از ایام فجر باید بگویند تئاتر فجر برگزار می‌شود. حالا تبلیغ کنند چه اشکالی دارد؟ اما در سطح شهر هیج تبلیغاتی نبود.