باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش _ شوتی پدیده‌ای اجتماعی-اقتصادی در ایران است، که در آن افراد به قاچاق کالا یا انسان، به‌وسیله خودرو‌های خاصی با سرعت‌های غیرمجاز می‌پردازند. این خودرو‌های سواری خودروی شوتی نامیده می‌شوند، که اغلب خودرو‌هایی مانند؛ پژو ۴۰۵، پژو پارس و زانتیا می‌باشند. قربانی تصادف این خودرو‌ها شامل راننده خودروها، همچنین عابران پیاده، سرنشینان خودروی شوتی و سرنشینان خودرو‌های دیگر بوده است.
 
خودرو‌های شوتی اغلب با سرعت‌های غیرمجاز بالاتر از ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کنند، که گاهی تا ۲۶۰ کیلومتر بر ساعت نیز می‌رسد. ارتفاع عقب خودرو‌های شوتی اغلب بیش از حد استاندارد بوده و معمولاً بین ۸ تا ۱۴ انگشت بوده است. 

یکی از علل سرعت بالای خودرو‌های شوتی، شناسایی نشدن و فرار از دست پلیس است. همچنین این خودرو‌ها گاهی پلاک خود را نیز مخدوش می‌کنند. شوتی‌ها به‌طور معمول در جاده توقف نمی‌کنند.

جوانی که جان خود را با پول‌های بر باد رفته معامله کرد

او یک مادر است و زردی رخ او چون پاییز نمایان شده است و به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان می‌گوید: پسرم همه امید و انگیزه من در دوران پیری بود. او ازدواج نکرده بود و برایش آرزو‌های زیادی داشتم. یک روز بیدار شد و گفت مادرجان برای درمان درد‌های کمر تو به پول زیادی نیاز داریم و من یک راه حل پیدا کرده‌ام.

اسم او امین بود جوان ۳۰ ساله‌ای که راه درمان مادرش را با جان خود معامله کرد و یک درد بزرگ بر درد‌های مادر اضافه کرد.

مادر ادامه داد: من خبر نداشتم همراه برادر بزرگ ترش رفتند و بامداد تلفن زنگ خورد و گفتند یک پسرت فوت کرده و دیگری در کما است.

او امین بود که راننده خودروی شوتی بود و کنارش برادرش نشسته بود در مقابل هشدار پلیس مقاومت کرد و برای فرار راه سرعت بالاتر را پیش گرفت و یک لحظه همه آرزوهایش را در آن خودروی بر باد رفته از دست داد.

برادرش هنوز بعد از چند ماه چشمانی گریان و بغضی سخت دارد و وقتی از امین می‌گوید: برادرم در مقابل چشمانم از دست رفت و من نتوانستم او را نجات دهم. حال حکایت این خانواده سیاهی پرچم‌های آویخته بر خانه دل مادر و اشک‌های سرازیر شده برادر است.

بیکاری بالا و لرستان پر از شوتی

در استان لرستان نیز به دلیل بیکاری بالا و وضعیت اقتصادی نامناسب، بسیاری از جوانان به پدیده شوم شوتی گری روی آورده و از این راه امرار معاش می‌کنند و البته سالانه بسیاری از آن‌ها نیز در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند یا به دلیل حمل کالا‌های غیرمجاز دستگیر شده و در زندان‌ها به سر می‌برند که البته آمار متقن و دقیقی از تعداد آن‌ها در دست نیست.

علیرضا لطفی مدیرکل تعزیرات حکومتی لرستان معتقد است: بیشترین آمار خودرو‌های شوتی در جاده‌های کشور به دلیل وضعیت معیشتی و آمار بالای بیکاری مربوط به این استان می‌باشد که رفع این معضل نیازمند تدابیر ویژه از سوی مسئولان است.

وی افزود: قاچاق کالا در جاده‌های منتهی به لرستان به دلیل واقع شدن در مسیر‌های سراسری، نسبت به سایر استان‌ها بیشتر و اکثر پرونده‌ها در این زمینه ترانزیتی بوده است.

لطفی می‌گوید: امنیت تردد در اکثر محور‌های مواصلاتی استان به دلیل عبور خودرو‌های شوتی پایین است و قانونگذار به نیروی انتظامی اختیار داده تا در صورت مشاهده خودرو‌هایی با ظاهر خلاف و حتی بدون بار قاچاق، آنها را متوقف و پس از طی مراحل قانونی به تعزیرات حکومتی معرفی کند.

به گفته وی چنانچه ردپایی از شبکه‌ای بودن فعالیت‌های قاچاق توسط خودرو‌های شوتی مشاهده شود از صلاحیت رسیدگی تعزیرات خارج و به دادگاه‌های انقلاب ارجاع می‌شود.

این آمار و اظهارات قابل تامل، بیانگر بیکاری جوانانی است که می‌توانند با اشتغال در بخش‌های مختلف نمادی از تلاش و توسعه اقتصادی استان باشند، اما اکنون به معضلی جدی برای تولیدگران داخلی و مردم بی پناه در جاده‌ها تبدیل گشته‌اند.

توقیف ۹۴۵ دستگاه خودرو سواری حامل کالای قاچاق شوتی در لرستان

تردد خودرو‌های شوتی در جاده‌های کشور آسیب‌های بسیاری را به دنبال دارد. شهادت مأموران پلیس در برخورد با خودرو‌های شوتی، به خطر افتادن جان مردم و آسیب‌هایی که به بدنه اجتماعی وارد می‌شود، محتوا‌های بسیاری در این باره تولید می‌شود.

سرهنگ گودرز امیری رئیس پلیس امنیت اقتصادی لرستان در گفت‌و‌گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: از ابتدای سال تاکنون ۹۴۵ دستگاه خودرو سواری حامل کالای قاچاق شوتی در استان توقیف شده است.

وی افزود: ارزش ریالی کالا‌های خودرو‌های شوتی، ۷۵۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان برآورد شده است.

شوتی‌ها و اختلال در تولید و اقتصاد کشور

نابسامانی در وضعیت اقتصادی و مبادی ورود کالا از جمله نواحی مرزی، بندری و مناطق آزاد و نواحی دیگر سبب فعال ماندن این معضل شده است. پیامد‌های ناگواری که از مجرای فعال بودن این شیوه قاچاق به اقتصاد کشور وارد می‌شود از جمله آسیب به تولید داخل، شیوع بیکاری، ایجاد مشاغل کاذب و آسیب‌هایی از این دست خود مباحث زیادی را شامل می‌شود که در این مجال صرفاً آسیب‌های خودرو‌های شوتی مورد توجه است.

پلاک این خودرو‌ها مخدوش و ارکان خودرو‌ها دستکاری شده است، به همین دلیل اگر موفق به فرار از دست پلیس شوند، امکان تعقیب آنها یا وجود ندارد یا با دشواری بسیاری همراه است. خودرو‌ها از بنادر جنوب بارگیری می‌شوند و عمدتاً به صورت کاروان به سمت شهر‌های دیگر حرکت می‌کنند. سرعت‌هایشان سرسام‌آور است و عمدتاً بعد از حرکت از مبدأ تا رسیدن به مقصد از مسیر‌هایی حرکت می‌کنند که پلیس در آن مستقر نباشد. شوتی‌ها به دلیل سرعت بالایی که دارند سوانح رانندگی بسیاری را رقم می‌زنند و امنیت بسیاری از جاده‌ها را به خطر می‌اندازند.

سوداگرانی که پشت پرده خودرو‌های شوتی فعال هستند از ساختار‌های قانونی به خوبی آگاهی دارند، برای همین همیشه فاصله خود را از پلیس و ساختار قانونی حفظ می‌کنند و منافع سرشاری به دست می‌آورند. با این حال انتظار عمومی برخورد قاطع پلیس با خودرو‌های شوتی است که همواره جریان داشته و دارد، اما روشن است که متوقف کردن این خودرو‌ها منجر به توقف چرخه شوتی‌گری نمی‌شود، چراکه این معضل معلول سیاستگذاری‌های اشتباهی از جمله در مبادی ورودی کالا است؛ بنابراین با شناخت درست درباره سازوکار‌هایی که منجر به بروز این پدیده شده است باید برای رفع این معضل گام برداشت.