به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ عاشوری - سخن از منطقه سراوان در جوار جنگل‌های هیرکانی و در ۱۷ کیلومتری رشت است که از ۴۰ سال پیش تاکنون میزبانی انباشت و دفن زباله این شهر و چند شهرستان دیگر به آن تحمیل شده است. 

گفته شده که سال ۱۳۶۳ این منطقه برای مدیریت (نه انباشت) زباله رشت تعیین شد ولی این مکان به تدریج و طی سال‌های بعد به محل همیشگی دفن زباله بخش عمده‌ای از زباله‌های استان گیلان تبدیل شده است.

طی سال‌ها و دهه‌هایی که گذشت، حجم زباله انباشت شده در سراوان به یک میلیون تن رسید، به گونه‌ای که حدود ۱۶ هکتار از جنگل‌های منطقه پوشیده از زباله شد و در بعضی از نقاط این منطقه نیز ارتفاع زباله‌ها به بیش از ۱۰۰ متر رسید.

روندی که به تولید روزانه شیرابه منجر و باعث آلوده شدن سفره‌های زیرزمینی، محیط زیست و تغذیه دام و طیور، آلوده سازی رودخانه ها، مزارع برنج و باغ‌های میوه، ایجاد بیماری‌های پوستی در مناطق مجاور برای ساکنان، بوی تعفن، هجوم مگس‌ها و انواع حشرات به زندگی اهالی شده است.

منطقه سراوان رشت ۹ هزار نفر جمعیت دارد که با توجه به اینکه این منطقه طی چند دهه اخیر دفنگاه زباله بوده، مشکلات گوارشی و پوستی را در کنار معضلات زیست محیطی برای مردم به همراه داشته است.

بیشتر بخوانید

• درخواست جدی اهالی سروان رشت برای حل معضل انباشت زباله
• مسدود کردن مسیر خودروی حمل زباله به سراوان رشت 
• زجر مردم منطقه سراوان رشت از بوی محل دفن پسماند 

در هفته بسیج امسال جهادگران بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در اردویی جهادی، خدماتی نظیر غربالگری قند و فشار خون، مشاوره تغذیه، مشاوره مامایی، پزشک عمومی و دندانپزشکی به مردم نیازمند مراقبت سلامت این منطقه ارائه دادند.

دکتر محمدتقی آشوبی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان در این خصوص گفت: با توجه به اینکه سراوان پیشتر به عنوان دفنگاه زباله بوده، لازم است اقدامات بهداشتی و درمانی به مردم منطقه به صورت جهادی ارائه شود.

به گفته او، امکانات تخصصی در مرکز جامع خدمات سلامت سراوان طی سال‌های اخیر مستقر شده، اما لازم است به منظور تشدید مراقبت‌های درمانی تخصصی و فوق تخصصی، این امکانات به صورت جهادی به این منطقه گسیل داده شود.

بیشتر بخوانید

• سکانسی ترسناک از فیلمی هالیوودی/‌ ‌اینجا سراوان ‌سرسبز‌ترین منطقه جنگلی ایران است! 
• دوئل ناتمام جنگل زیبای سراوان رشت با زباله‌ها 
• ساخت زباله سوز رشت همچنان در مراحل اولیه قرار دارد

معضل بزرگ پسماند زباله سراوان که زمانی فقط به دهستانی در بخش سنگر محدود می‌شد، امروزه نه تنها ۳ شهرستان رشت، صومعه سرا و انزلی را به طور مستقیم درگیر کرده است، بلکه زهرابه‌های زباله این منطقه وارد رودخانه‌هایی می‌شود که از داخل شهر رشت عبور می‌کنند و با فاضلاب شهری، صنعتی و بیمارستانی جاری می‌شود و به تالاب انزلی و دریای خزر می‌رسد.

ساماندهی و بهسازی دفنگاه زباله سراوان به عنوان یک بحران زیست محیطی و اجتماعی، پس از سفر شهید رئیسی به گیلان (۸ بهمن ۱۴۰۰) در دستور کار قرار گرفت.

قرارداد بهسازی لندفیل سراوان هم با حضور شهردار وقت، اعضای شورای اسلامی شهر رشت، معاونان، مدیران شهرداری و مجری طرح منعقد شد.

با تأکید رئیس جمهور شهید برنامه تکمیل و ساخت کارخانه‌های کود آلی و زباله سوز ۶۰۰ تنی، ساخت تصفیه خانه شیرابه‌های حاصل از زباله و بهسازی و پوشش لندفیل برای حل راهبردی چالش زباله سراوان جدی‌تر از قبل پی گرفته شد.

اما رفع ابرچالش زباله در سراوان رشت گویا پس از شهادت رئیس جمهور و همراهانش در ۳۰ اردیبهشت ماه، حالا نه آنکه از دور خارج شده باشد بلکه روی دور کُند افتاد، به نحوی که انتقادات فراوانی را برانگیخت.

از جمله احمد آقایی، رئیس سازمان بازرسی گیلان که با انتقاد از غفلت صورت گرفته در حوزه پسماند استان گفت: ساماندهی زباله سراوان رشت در حال حاضر اقدامی تسکینی و گفتار درمانی است و کار اصولی و اساسی انجام نشده است.

همچنین آیت‌الله رسول فلاحتی، نماینده ولی فقیه در گیلان که در مراسم معارفه استاندار جدید گفت: در استان به موضوعاتی نظیر مدیریت پسماند توجه کافی نشده است.

او وضعیت زباله در سراوان و نفوذ شیرابه به سفره‌های آب زیرزمینی، وجود ۲ رودخانه آلوده در رشت را از موضوعات بسیار نگران‌کننده در حوزه محیط زیست دانست.

طرح ساماندهی و بهسازی دفنگاه زباله سراوان رشت در حد ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی باقی مانده است. درب‌های تصفیه خانه شیرابه زباله سراوان هم که سال ۱۳۹۹ افتتاح شده بود، پس از مدت کوتاهی فعالیت، بسته و تعطیل شد.

بیشتر بخوانید

• وضعیت پروژه لندفیل سراوان رشت؛ همچنان بغرنج و بلاتکلیف
• انتقال جایگاه زباله سراوان به رودبار سبب ایجاد تنش اجتماعی می‌شود
• رسیدگی قضایی به موضوع پسماند سراوان در دستور کار دادسرای رشت

شرکت کود آلی گیلان (ساخته شده در سال ۱۳۷۵) که در حال حاضر با ۲ فاز جداسازی به ظرفیت هر فاز ۲۵۰ تن ورودی زباله فعال است، ۲ فاز دیگر هم داشت که بعد از افتتاح بنا بر گفته حمیدرضا کفایی، مدیرعامل مجتمع کود آلی به علت انجام نشدن تعهدات از سوی پیمانکار قبلی از کار افتاد.

طرح زباله سوز در حال ساخت در لاکان رشت هم که پیش از این (آبان ۱۴۰۲) گفته شده بود؛ برای تکمیل با کمبود بودجه مواجه شده است، در حال حاضر با این سوال مسئولان کنونی رو به رو شده است که آیا ساخت زباله سوز پاسخگوی زباله‌های گیلان خواهد بود؟!

حل معضل پسماند باید مسئله اول استان گیلان باشد

هادی حق شناس، استاندار گیلان نیز در نشست با جمعی از سرمایه گذاران بخش خصوصی پسماند گفت: متأسفانه به دلایل مختلف از جمله سوء تدبیر‌ها و نبود برنامه ریزی صحیح، پسماند از سطح مسئله به مرحله بحران رسیده است.

او با بیان اینکه ۷ پهنه انباشت زباله در گیلان وجود دارد، افزود: اجرای کامل طرح تفکیک زباله از مبدأ و فرهنگ سازی در این زمینه، تکمیل و ارتقای مجتمع کود آلی گیلان و راه اندازی کامل کارخانه کمپوست کود آلی و سایر کارخانه‌های کمپوست استان، تعیین تکلیف نیروگاه زباله سوز ۶۰۰ تنی رشت، رفع مشکلات کارخانه تصفیه شیرابه زباله سراوان از مهمترین مواردی است که برای حل مشکل پسماند باید با جدیت پیگیری شود.

زباله معضل نیست، سرمایه ا‌ست

در اخبار و گزارش‌های متعددی که پیش از این نوشتیم؛ به اینکه زباله در کشور‌های پیشرفته دنیا نه تنها معضل نیست بلکه یک سرمایه محسوب می‌شود، اشاره شده است. بهره‌مندی از تجربه‌های عملیاتی کشور‌های موفق در این امر به خصوص گسترش فرهنگ تفکیک زباله از مبدأ ضرورتی اجتناب ناپذیر است که متأسفانه اهمیت این موضوع در برنامه‌ها و اولویت‌های متولیان و مدیریت پسماند دیده نمی‌شود. 

دفنگاه زباله سراوان رشت در تمام این سال‌ها در حالی در حسرت ساماندهی چشم به پایان کار پروژه بهسازی دارد که تجربه ناموفق مدیریت پسماند طی سال‌های متمادی هرگونه پیش بینی از سرانجام این امور و حتی خوش بینی به نتیجه پروژه‌های ساماندهی زباله را دشوار کرده است.