باشگاه خبرنگاران جوان؛ محبوبه کباری - در بودجه ۱۴۰۴، شفافیت و مشارکت مردم به‌عنوان دو اصل کلیدی در نظام مالیاتی کشور مورد توجه قرار گرفته است. طرح نشان‌دار کردن مالیات که برای دومین سال متوالی اجرا می‌شود، به مودیان این امکان را می‌دهد که محل هزینه‌کرد مالیات پرداختی خود را انتخاب کنند.

این رویکرد نوآورانه، علاوه بر افزایش شفافیت در تخصیص منابع، حس مشارکت و تأثیرگذاری را در میان مودیان تقویت کرده و زمینه‌ساز اعتماد عمومی به نظام مالیاتی شده است. از سوی دیگر، این طرح با هدفمندسازی منابع، نقشی مهم در تسریع تکمیل پروژه‌های زیرساختی و توسعه مناطق محروم ایفا می‌کند و الگویی موفق از تعامل میان مردم  بوده است.

سجاد اعیانی، کارشناس اقتصادی با اشاره به نقش محوری این طرح در نظام مالیاتی کشور می‌گوید: در بودجه ۱۴۰۴، طرح نشان‌دار کردن مالیات به‌عنوان یکی از مشارکت‌محورترین و نوآورانه‌ترین سیاست‌های مالیاتی تداوم یافته است. این طرح، که نخستین‌بار در سال ۱۴۰۳ به اجرا درآمد، به مودیان این امکان را می‌دهد که محل هزینه‌کرد مالیات پرداختی خود را انتخاب کنند. این رویکرد نه‌تنها به شفافیت نظام مالیاتی کمک می‌کند، بلکه حس مشارکت و تأثیرگذاری مودیان را نیز تقویت کرده و از نظام مالیاتی یک ابزار کارآمد برای پیشبرد اهداف توسعه‌ای کشور ساخته است. 

وی  با بیان اینکه آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۳، جمع مبلغ پروژه‌های منتخب توسط مودیان به ۱۲ همت، معادل تقریباً یک درصد کل مالیات کشور، رسید گفت:در این طرح، ۱۹۱۵ پروژه از سراسر کشور معرفی شد که طیف گسترده‌ای از حوزه‌های زیرساختی را شامل می‌شد‌.

او  افزود:در حوزه بهداشت و درمان، پروژه‌هایی نظیر احداث بیمارستان‌ها، مراکز بهداشت و پایگاه‌های سلامت ارائه شد. در بخش حمل و نقل، پروژه‌هایی برای احداث راه‌ها و رفع نقاط حادثه‌خیز معرفی شد و در حوزه منابع آب نیز آبرسانی، کشاورزی و سامانه‌های آب و فاضلاب مورد توجه قرار گرفت. همچنین، پروژه‌های توسعه خدمات شهری و روستایی، آموزش و پرورش، آموزش عالی، فرهنگ و هنر و حفاظت از محیط زیست در اولویت بودند. این تنوع نشان‌دهنده ظرفیت بالای این طرح برای پاسخگویی به نیازهای زیرساختی کشور است. 

مشارکت گسترده مودیان و تأمین پروژه‌ها

اعیانی خاطرنشان کرد: این طرح با همکاری سازمان برنامه و بودجه و خزانه‌داری کل کشور اجرایی شد و مشارکت گسترده مودیان مالیاتی را به دنبال داشت. طبق آمار، ۳۵۱۰۴۲ نفر از مودیان مالیاتی مشاغل در این طرح شرکت کردند و بیش از ۱۳۲۳ پروژه به‌طور کامل تأمین اعتبار شدند.

وی  تاکید کرد:مودیان ۱.۲ همت از مالیات‌های خود را به پروژه‌های زیرساخت حمل و نقل و همین میزان را به پروژه‌های آموزش و پرورش تخصیص دادند. همچنین، ۱.۱ همت برای تأمین منابع آب و ۷۵۰ میلیارد تومان به پروژه‌های بهداشت و درمان اختصاص یافت. پروژه‌های آموزش عالی نیز ۶۶۰ میلیارد تومان از منابع مالیاتی بهره‌مند شدند.  

وی ادامه داد: طرح نشان‌دار کردن مالیات، با فراهم کردن امکان انتخاب پروژه‌های موردنظر توسط مودیان، ابزاری مؤثر برای توزیع عادلانه‌تر منابع و تقویت عدالت اقتصادی است. این طرح به مودیان حس تأثیرگذاری مستقیم در توسعه کشور می‌دهد و باعث می‌شود منابع مالیاتی به پروژه‌های اولویت‌دار هدایت شوند. از سوی دیگر، شفافیت در هزینه‌کرد منابع مالیاتی، اعتماد عمومی به دولت و نظام مالیاتی را افزایش داده و مشارکت مردم را در توسعه پایدار تسهیل می‌کند.  

اعیانی تأکید کرد: تداوم این طرح در بودجه ۱۴۰۴، نشان‌دهنده تعهد دولت و مجلس به تقویت عدالت اقتصادی و شفافیت در نظام مالیاتی است. این طرح، با مدیریت هدفمند منابع مالیاتی و پاسخگویی به نیازهای زیرساختی، حس مسئولیت‌پذیری و مشارکت مردمی را در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی تقویت می‌کند. چنین الگویی می‌تواند به تحقق اهداف بلندمدت توسعه‌ای کشور کمک کند و پیوندی مؤثر میان منابع مالیاتی، نیازهای ملی و خواسته‌های مردم ایجاد کند. 

این کارشناس اقتصادی یادآور شد: طرح نشان مالیات، که برای اولین بار در سال ۱۴۰۳ اجرا شد، با مشارکت ۳۵۱ هزار مودی و تخصیص ۱۲ همت مالیات به پروژه‌های زیرساختی، الگویی موفق از شفافیت و مردمی‌سازی نظام مالیاتی را ارائه داده است. این طرح، ضمن تسریع توسعه زیرساخت‌های کشور، نقشی کلیدی در توزیع عادلانه منابع و تقویت اعتماد عمومی ایفا کرده است.