نوزدهمین نشست تخصصی قرآن کریم به کار خود پایان داد
در آیین اختتامیه نوزدهمین نشست تخصصی استادان، قاریان و حافظان ممتاز قرآن، از ۲۸ قاری و محقق برجسته تقدیر و از آثار جدیدی رونمایی شد.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ علی محسنی - حجت‌الاسلام ارباب سلیمانی، معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد اسلامی، در این مراسم، از حضور اساتید و اندیشمندان قرآنی که سال‌ها در مسیر ترویج قرآن تلاش کرده‌اند، تقدیر کرد و گفت: «این جلسات نعمت بزرگی است که باید آن را قدر دانست. دورهمی‌های قرآنی نعمتی الهی‌اند که موجب آرامش و برکت می‌شوند.»
او در ادامه با اشاره به سخنی از امام جواد (ع) گفت: «امام جواد (ع) تأکید دارند که ملاقات برادران دینی اگرچه کوتاه باشد، برکتی ماندگار خواهد داشت.» حجت‌الاسلام ارباب سلیمانی با سپاس از تمامی دست‌اندرکاران برگزاری این نشست، بر اهمیت حفظ و تداوم این جلسات تأکید کرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر تربیت انسان به‌عنوان هدف نهایی فعالیت‌های قرآنی اظهار داشت: «تمام تلاش‌های ما در عرصه ترویج فرهنگ قرآن باید به تربیت انسان‌های متعهد و عالم منجر شود. آیه ۷۹ سوره مبارکه آل‌عمران به ما یادآوری می‌کند که پیامبران نیامده‌اند تا مردم را به سوی خود بخوانند، بلکه آمده‌اند تا مردم را به سوی خداوند دعوت کنند.»
وی افزود: «در فعالیت‌های قرآنی، باید دائماً اخلاص خود را ارزیابی کنیم و ببینیم آیا مخاطبان و شاگردان خود را به سوی خدا دعوت می‌کنیم یا به سوی خود؟ هدف ما باید تربیت عالمان ربانی باشد، چرا که تربیت کار دشواری است و اگر خروجی کار ما چنین انسان‌هایی نباشند، به هدف نزول قرآن نرسیده‌ایم.»
اهمیت نقش استادان در تربیت نسل‌های آینده
حجت‌الاسلام ارباب سلیمانی با اشاره به نقش تربیتی استادان بزرگ مانند آیت‌الله بروجردی و شاگردان برجسته‌ای، چون شهید مطهری و مقام معظم رهبری بیان کرد: «تربیت انسان‌های فرهیخته نتیجه تلاش‌های استادان بزرگی است که توانستند شخصیت‌هایی برجسته را برای آینده اسلام پرورش دهند. ما نیز باید به این مقصد بیندیشیم و به تربیت انسان‌هایی بپردازیم که بتوانند در محیط پیرامون خود تأثیرگذار باشند.»
معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد در پایان اظهار داشت: «امیدوارم در این دوره مسئولیت، با کمک شما عزیزان بتوانیم محدودیت‌ها را از پیش روی قرآن برداریم و مظلومیت اهل بیت (ع) را کاهش دهیم. آمادگی داریم از نظرات ارزشمند شما برای پیشرفت هرچه بیشتر در این عرصه استفاده کنیم.»
حجت‌الاسلام عابدینی در ادامه سخنان خود به اهمیت درک قرآن به‌عنوان یک حقیقت زنده اشاره کرد و گفت: «تا زمانی که قرآن را مانند کتاب‌های دیگر ببینیم، هرچند مقدس باشد، حیات آن را احساس نمی‌کنیم. برخی بزرگان مانند علامه حسن‌زاده آملی توصیه می‌کردند که قرآن را گاهی ایستاده و رو به قبله بخوانید تا حس حیات و زنده بودن آن بیشتر در وجودتان متجلی شود.» وی تأکید کرد که قرآن و امامان معصوم یک حقیقت واحد هستند و این ارتباط عمیق، درک ما از قرآن را ارتقا می‌دهد.
حجت‌الاسلام عابدینی با اشاره به جایگاه انسان کامل در قرآن افزود: «در روایات آمده است که همه قرآن درباره ما اهل بیت یا دشمنان ما نازل شده است. حتی آیاتی که به سنن و احکام اشاره دارند، در حقیقت به ما باز می‌گردند. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: "ما ریشه همه خیر‌ها هستیم و دشمنان ما ریشه همه شرها. " بنابراین، نمی‌توان هم اهل خیر بود و هم به شاخه‌های دشمنان اهل بیت چنگ زد.» وی تأکید کرد که قرآن به‌طور مستقیم به تقابل حق و باطل اشاره دارد و این تقابل، همواره باید در زندگی ما مصداق داشته باشد.
این مفسر قرآن تصریح کرد: «سوره حمد نمونه‌ای آشکار از تقابل حق و باطل است. وقتی می‌گوییم "صراط الذین انعمت علیهم" باید بدانیم این صراط متعلق به اهل بیت است و در مقابل آن، "مغضوب علیهم و لضالین" قرار دارند. هر روز که این آیات را می‌خوانیم، باید مصادیق امروزین این صراط و تقابل را بشناسیم. نمی‌توان به صراط به‌عنوان مسیری گذشته نگاه کرد؛ این صراط امروز هم برای ما تکلیف و وظیفه تعیین می‌کند.»
حجت‌الاسلام عابدینی در ادامه بیان کرد: «در فتنه‌ها باید به قرآن رجوع کنیم، چرا که قرآن ما را در نظام تکلیف قرار می‌دهد و راه مقابله با باطل را نشان می‌دهد. این نگاه قرآنی می‌تواند راهنمای ما در شناخت مسیر حق و اجتناب از گمراهی باشد.»
نقش قاریان و حافظان قرآن در جریان‌سازی اجتماعی و جهادی
حجت‌الاسلام عابدینی در ادامه سخنان خود با اشاره به آیات قرآن کریم، نقش قاریان و حافظان قرآن را در صدر اسلام به‌عنوان جلوداران حرکت‌های اجتماعی و جهادی تبیین کرد و گفت: «قرآن کریم ساختاری عملیاتی برای مؤمنان پیشنهاد می‌دهد که در تاریخ صدر اسلام نیز شاهد تجلی آن بوده‌ایم. قاریان و حافظان قرآن نه تنها در جبهه‌های جنگ پیشرو بودند، بلکه در نظام اجتماعی نیز عدالت را برقرار می‌کردند. این افراد جلودار بودند و جامعه پشت سر آنان حرکت می‌کرد.»
وی افزود: «در دوران خلفای بعدی نیز قاریان نقش کلیدی در جریان‌سازی‌های اجتماعی و جهادی ایفا کردند. حتی در زمان امام علی (ع)، در جریان جنگ‌های جمل و نهروان، تقابل آشکاری میان حق و باطل به چشم می‌خورد که محور آن قاریان و حافظان قرآن بودند. با این حال، برخی از آنان که به سطحی‌نگری و انحراف کشیده شدند، در مقابل امام علی (ع) ایستادند و به جریان حکمیت دامن زدند.»
این مفسر قرآن تأکید کرد: «شیطان همواره از جریان حق استفاده می‌کند تا آن را وارونه کند. از این رو، نباید اجازه دهیم که حفظ و قرائت قرآن به سطحی‌گرایی محدود شود. بلکه باید نگاهی جهادی و عمیق به قرآن داشته باشیم. تعبیر قرآن در آیه‌ای از سوره آل‌عمران که می‌فرماید: "فما وهنوا لما أصابهم فی سبیل الله وما ضعفوا وما استکانوا" بسیار زیباست و نشان می‌دهد که جهاد با جان، فراتر از صرفاً حفظ و قرائت قرآن است.»
حجت‌الاسلام عابدینی با بیان تفاوت میان اطاعت از نبی و معیت با او، تصریح کرد: «در آیات قرآن، از گروهی یاد شده که نه‌تنها تابع نبی هستند، بلکه به درک و شناخت مواضع نبی نیز می‌رسند. این افراد فراتر از اطاعت صرف، به مرحله معیت می‌رسند و می‌توانند جریان‌سازی کنند. اینان همان قاریان و حافظانی هستند که آماده جان‌فشانی در راه خدا تا مرز شهادت‌اند.»
وی در ادامه بیان کرد: «جان‌فشانی همیشه به معنای حضور در میدان جنگ نیست. بلکه درک صحیح از مواضع نبی و تلاش برای جریان‌سازی در جامعه نیز نوعی جان‌فشانی است. قاریان و حافظانی که به این مرحله از معرفت برسند، مبلغانی قوی و جریان‌سازانی برجسته خواهند بود که می‌توانند در هر زمان و مکانی از حق دفاع کنند و آن را گسترش دهند.»
نگاه جهادی به قرآن و نقش آن در جامعه اسلامی
حجت‌الاسلام عابدینی در سخنان پایانی خود با تأکید بر جایگاه قرآن در تربیت انسان‌های مؤمن و مقاوم گفت: «قرآن کریم نه تنها کتابی برای قرائت و حفظ است، بلکه مسیر جهادی و عملی را برای انسان‌ها ترسیم می‌کند. حلقه‌های حافظان، قاریان و معلمان قرآن باید به گونه‌ای عمل کنند که درونشان هرگز دچار سستی و تزلزل نشود. قرآن به ما می‌آموزد که هیچ سختی و مشقتی نباید ایمان و عزم ما را متزلزل کند.»
وی ادامه داد: «در تاریخ اسلام، کسانی که با قرآن زندگی کردند و در مسیر آن جهاد نمودند، هرگز به عقب بازنگشتند و حتی در سخت‌ترین شرایط نیز مقاومت کردند. به عنوان نمونه، شهدای کربلا که در زیارت‌نامه‌هایشان به عنوان ربانیان و پیشوایان ما یاد می‌شود، نمونه بارز این افراد هستند. آنها جلوداران بودند و ما باید همچنان پشت سر آنان حرکت کنیم و درس مقاومت و استقامت بیاموزیم.»
عابدینی افزود: «ما اکنون در دورانی هستیم که قرآن باید به‌عنوان محور اصلی زندگی اجتماعی و جهادی قرار گیرد. در آخرالزمان، ظهور تام قرآن اتفاق خواهد افتاد و ما باید برای آن دوران آماده شویم. حضرت ولی‌عصر (عج) هر فرمایشی که دارند، مبتنی بر قرآن است و زبان قرآن، زبان فطرت و حقیقت است که در جامعه نفوذ خواهد کرد.»
وی تأکید کرد: «وظیفه قاریان، حافظان، معلمان و اساتید قرآن این است که جامعه را به سوی قرآن سوق دهند و با تکیه بر آموزه‌های قرآنی، جامعه‌ای مقاوم و آگاه بسازند. ما باید به جای سرزنش دیگران، ابتدا خود را مورد بازخواست قرار دهیم و در اصلاح کم‌کاری‌ها و کوتاهی‌ها بکوشیم. ثبات قدم و نصرت الهی، نتیجه عمل به قرآن و جبران ضعف‌ها خواهد بود.»
حجت‌الاسلام عابدینی در پایان گفت: «باید تلاش کنیم زبان قرآن در جامعه جاری شود و زندگی‌ها قرآنی گردد. هر چه حضور قرآن در جامعه بیشتر شود، به ظهور نزدیک‌تر خواهیم شد. از خداوند متعال می‌خواهیم که ما را در مسیر قرآن استوار نگه دارد و کشور عزیز ما همواره کشوری قرآنی باقی بماند. ان‌شاءالله خداوند رحمت خود را بر ما نازل کند و ما را از قرآن جدا نکند.»
در پایان این مراسم نیز از کتاب «نغمات آیینی و آیین نغمات» اثر دکتر علی محمود کاشفی و «دوره ترتیل قرآن کریم» با قرائت استاد معتز آقایی رونمایی شد. همچنین از ۲۸ قاری و محقق برجسته قرآن کریم تجلیل به عمل آمد.
