محرومیت و زندگی بیش از ۴۰ درصد مردم زیر خط فقر در استانی که روی خوشِ رونق صنعتی و تولید را به خود ندیده است، نگاه دلسوزان و مسئولان را به سمت توسعه گردشگری سوق داد تا شاید بخشی از عقب‌ماندگی‌ و نبود صنایع در گلستان با گسترش گردشگری جبران شود.

گرچه نقش گلستان در تامین امنیت غذایی و کشاورزی کشور بر کسی پوشیده نیست اما وابستگی به کشاورزی سبب شده این استان از صنایع بزرگ محروم بماند و در بسیاری از بخش‌های زیرساختی با عقب‌ماندگی و محرومیت دست و پنجه نرم کند.

در حالی که گردشگری یکی دیگر از برتری‌های گلستان است و رونق این صنعت می‌تواند غبار محرومیت را از چهره این استان شمالی بزداید اما نگاهی گذرا به بخش گردشگری نشان می‌دهد گلستان در این بخش هم توفیق چندانی نداشته که گواه آن بیش از دو دهه بلاتکلیفی در اجرای طرح طبیعت‌گردی و گردشگری آشوراده است.

اجرای این طرح در دهه هشتاد بر سر زبان‌ها افتاد و تصویب آن، مردم گلستان به ویژه حدود ۳۰۰ هزار ساحل‌نشین استان را به گره‌گشایی و رونق اقتصادی امیدوار کرد اما در ادامه آن‌قدر با گره و مانع روبه‌رو شد که اگر بگوییم در شرح آن یک کتاب می‌توان نوشت گزافه‌ نگفته‌ایم.

در آن زمان ساخت اسکله، راه دسترسی، آلاچیق، رستوران و دیگر زیرساخت‌های مورد نیاز حضور گردشگران در طرح گردشگری آشوراده گنجانده شد و قرار بود این طرح سه سال و با سرمایه‌گذاری چهار هزار میلیارد ریالی بخش دولتی و خصوصی به سرانجام برسد اما سنگ‌اندازی‌ و موانع متعدد، اجرای آن را بیش از ۲۰ سال بلاتکلیف گذاشت.

گرچه در این سال‌ها مصوبه طرح طبیعت‌گردی و گردشگری آشوراده با تغییرهای زیادی همراه شد اما پس از حواشی و جنجال‌های زیاد، گستره طرح از ۳۸۰ هکتار به ۳۸ هکتار کاهش یافت و قرار شد فقط ۲۲ هکتار آن به صورت زون متمرکز گردشگری در مجاورت بافت مسکونی و متروک کنونی آشوراده قرار داشته باشد تا آسیبی به این زیستگاه وارد نشود.

تغییرهای طرح گردشگری آشوراده به همین موارد هم خلاصه نشد و در ادامه، تبدیل تفرج متمرکز به تفرج گسترده و ممنوع شدن ساخت و ساز و همچنین ممنوعیت ماندگاری شبانه در محدوده ۲۲ هکتاری برای این طرح گردشگری در نظر گرفته شد.

مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست نیز در اظهاراتی جدید اعلام کردند که در بخش یک آشوراده، گردشی انجام نخواهد شد و در طرح طبیعت‌گردی سازه‌ دائمی مستقر نمی‌شود.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم و پس از سفر استانی رییس جمهور وقت به استان گلستان و بازدید از جزیره آشوراده و تاکید شهید رئیسی بر ضرورت رفع مشکلات پیش روی اجرای طرح طبیعت‌گردی آشوراده، نشست‌های پیوسته توسط سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری تنگاتنگ دستگاه‌های مرتبط از جمله استاندار گلستان برگزار شد و مشکلات مورد بررسی قرار گرفت.

با وجود آن که طرح گردشگری آشوراده در دولت سیزدهم توانست از سد موانع عبور کند و با حمایت شهید رییسی در سطح ملی و حمایت مسئولان استانی به ویژه نماینده ولی فقیه در گلستان امیدها برای اجرای آن دوباره جان گرفت اما حواشی ماه‌های اخیر مبنی بر تعطیلی طرح گردشگری آشوراده دوباره، نگرانی‌ گلستانی‌ها را دوچندان کرد البته معاون سازمان حفاظت محیط زیست با عقب‌نشینی از اظهارات خود به گلستانی‌ها اطمینان داد دولت چهاردهم برای اجرای این طرح پافشاری می‌کند.

با معرفی علی‌اصغر طهماسبی به عنوان استاندار گلستان یکی از مطالبات جدی گلستانی‌ها از دولت چهاردهم و استاندار جدید، پیگیری اجرای این طرح مهم گردشگری است.

نماینده ولی فقیه در گلستان نیز در روزهای گذشته در همایش ملی کشاورزی نسبت به سنگ‌اندازی‌ها در برابر طرح گردشگری آشوراده گلایه کرده بود و خواستار تسریع در اجرای این طرح شد.

آیت‌الله سیدکاظم نورمفیدی به سفر اول و دوم رییس جمهور دولت سیزدهم به گلستان و افتتاح طرح گردشگری آشوراده اشاره کرد و گفت: من می‌خواهم داد بزنم. در حالی که رییس جمهور دولت سیزدهم در دو سفر به گلستان طرح گردشگری و طبیعت‌گردی آشوراده را افتتاح کرده و تمامی فرایندهای قانونی این طرح طی شده سازمان حفاظت محیط زیست نباید مانع اجرای این طرح شود.

وی در این نشست همچنین بر این مهم تاکید کرد که محیط زیست، محیط ایست نیست و حفظ آن نباید مانع توسعه شود. کشور هرج و مرج نیست که رییس جمهور دو بار به یک استان سفر کند اما یک نفر در سازمان حفاظت محیط زیست مانع اجرای این طرح شود. این خطاها فردای قیامت نیاز به پاسخگویی دارد.

نماینده ولی‌فقیه در گلستان روز گذشته (جمعه) و در مراسم معارفه استاندار گلستان با حضور وزیر کشور نیز بار دیگر به اجرای طرح گردشگری آشوراده تاکید کرد و گفت: در حالی که اقدامات گوناگونی برای اجرای طرح گردشگری آشوراده انجام شده و از مصوبه رسمی رییس جمهور شهید نیز برخودار است، صحیح نیست که معاون سازمان محیط زیست برای اجرای این طرح مانع ایجاد کند که البته ایشان از اظهارات خود صرف‌نظر کرد که امیداورم به زودی مشکلات مربوط به این طرح هم برطرف شود.

آیت‌الله نورمفیدی ادامه داد: موانع اجرای طرح گردشگری آشوراده موجب هرج و مرج در کشور می‌شود و نباید طرحی که مصوبه سفر رییس جمهور دارد توسط یک نفر در سازمان نادیده گرفته شود.

فرماندار بندرترکمن نیز درباره آخرین وضعیت طرح طبیعت‌گردی جزیره آشوراده گفت: سرمایه‌گذار بومی برای اجرای این طرح انتخاب شده و پروانه‌های قانونی این طرح گرفته شد اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.

نورمحمد جعفری با بیان اینکه در موافقت‌نامه اصولی طرح گردشگری آشوراده، اشتغال هزار نفر در دستور کار قرار گرفت، اظهار کرد: اجرای این طرح با افزایش جذب مسافر به گردشگری شهرستان ترکمن رونق می‌بخشد و از سوی دیگر انتخاب سرمایه‌گذار بومی، روزنه امیدی برای اشتغال به کار بومیان و رفع مشکل بیکاری است.

وی با تاکید بر اینکه اجرای طرح گردشگری آشوراده رکورد صنعتی را در گلستان از بین می‌برد یادآور شد: اجرای این طرح نویدبخش روزهای خوب برای گلستانی‌ها به ویژه مردم شهرستان ترکمن خواهد بود.

فرماندار بندرترکمن به پسروی آب دریای خزر اشاره کرد و گفت: با وجود لایروبی خلیج گرگان هنوز با پسروی آب دریای خزر مواجه هستیم و این مساله مشکلات زیادی را برای بومیان ایجاد کرده که اجرای طرح طبیعت‌گردی و گردشگری آشوراده به گسترش صنعت توریسم، کاهش بیکاری و افزایش رونق و تولید در منطقه کمک می‌کند.

معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان نیز در این باره  گفت: جزیره آشوراده به‌عنوان تنها جزیره ایرانی دریای خزر از لحاظ گونه‌های جانوری، آبزیان و گیاهی اهمیت ویژه‌ای دارد.

مجید رحمانی خلیلی با بیان اینکه جزیره آشوراده به دلیل برتری‌های زیاد می‌تواند به قطب گردشگری کشور تبدیل شود، اظهار کرد: تنوع آبزیان و برخورداری از گنجایش بالای طبیعت‌گردی از برتری‌های جزیره آشوراده است و هدف از اجرای طرح گردشگری و طبیعت‌گردی آشوراده بهره‌مندی از همه ظرفیت‌های این جزیره برای رونق و توسعه استان محروم گلستان است.

وی با تاکید بر اینکه همه مجوزهای قانونی طرح طبیعت‌گردی و گردشگری آشوراده گرفته شده است، تصریح کرد: سازمان حفاظت محیط زیست انجام هر گونه کار عمرانی را به دلیل اصلاحیه در ماده هفت و ۹ آیین‌نامه کمیته ملی طبیعت‌گردی ممنوع اعلام کرد تا نظارت بر دستگاه‌های بهره‌بردار بیشتر شود که بی‌درنگ جلسه‌ای در سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل و موانع پیش‌روی طرح گردشگری آشوراده برطرف شد.

معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان تاکید کرد: در گذشته موافقت‌نامه اصولی این طرح به نام شرکت پروژه طبیعت‌گردی آشوراده با همکاری صندوق ملی محیط زیست و سرمایه‌گذار بومی گرفته شد اما به‌تازگی مقرر شد پروانه قبلی موافقت‌نامه اصولی طرح آشوراده که به نام شرکت پروژه این طرح بوده باطل شود و مجدد به نام صندوق ملی محیط زیست صادر شود تا این صندوق در راس سرمایه‌گذاری این طرح قرار بگیرد.

رحمانی خلیلی با بیان اینکه هنوز حجم سرمایه‌گذاری در طرح گردشگری و طبیعت‌گردی آشوراده جمع‌بندی نشده و در این باره برآورد دقیقی وجود ندارد، تصریح کرد: در سال ۱۳۹۷ حجم سرمایه‌گذاری اعلام‌شده در این طرح به هزار میلیارد ریال نمی‌رسید.

وی تاکید کرد: در حال حاضر ماندگاری شبانه در محدوده ۲۲ هکتاری آشوراده برداشته شده و قرار است پس از بازنگری در طرح هادی روستای «آشوراده»، ساخت‌وسازها برای توسعه طرح گردشگری در محیط روستا انجام شود.

معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان با بیان اینکه طرح گردشگری آشوراده با وجود تغییرات اعمال‌شده باز هم رونق گردشگری و ورود مسافران خارجی و داخلی را به همراه داشت، گفت: طرح گردشگری آشوراده به طور کامل براساس ناچاری زیست محیطی طراحی و گردآوری شده و اجرای آن آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌کند.

رحمانی خلیلی با بیان اینکه رویکرد دولت چهاردهم اجرای طرح گردشگری آشوراده است، گفت: اجرای این طرح مورد تاکید نماینده ولی فقیه در استان و استاندار جدید است.

اما معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در روزهای اخیر در اولین نشست خبری رییس این سازمان با خبرنگاران آخرین وضعیت طرح گردشگری جزیره آشوراده را تشریح کرد.

حمید ظهرابی در این نشست افزود: ده‌ها ساعت با حضور نمایندگان وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، وزارت آموزش و پرورش، بنیاد مسکن و سایر دستگاه‌های متولی درباره طرح گردشگری آشوراده مذاکره کردیم که در نتیجه این مذاکرات مقرر شد تمامی ساخت‌وسازهای سنگین در محدوده ۲۲ هکتاری کنار ساحل به روستای «آشوراده» منتقل شود و بازنگری طرح هادی این روستا در دستور کار قرار گرفت.

وی تاکید کرد: برنامه ما این است که ساخت و سازهای موردنیاز برای توسعه طرح طبیعت‌گردی آشوراده در روستا انجام شود تا نیاز به تعیین فضای جدید برای تغییر کاربری‌های دیگر نباشد.

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین ۲۸ آبان ماه در نشست تخصصی بررسی محیط زیستی طرح طبیعت‌گردی آشوراده که با حضور نماینده سمن‌های محیط زیستی و برخی اعضای کمیته مشورتی میانکاله در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد با اشاره به اینکه طرح گردشگری آشوراده بدون ساخت و ساز در منطقه اجرا می‌شود، گفت: برای نخستین بار در کشور پروانه ارزیابی محیط زیستی یک طرح بازبینی و اصلاح شد؛ با این حساب اجرای طرح گردشگری آشوراده مشکلی برای محیط‌زیست منطقه ایجاد نمی‌کند.

  جزیره آشوراده از باارزش‌ترین زیست‌بوم‌های شمال کشور است که در جنوب‌شرق دریای خزر و شمال خلیج گرگان قرار دارد و ادامه زندگی گروه زیادی از ماهیان دریای خزر، پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی به امنیت این جزیره وابسته است و بیش از ۱۷۹ گونه گیاهی منحصربه‌فرد هم در این جزیره شناسایی شدند.

جزیره آشوراده در تمام سال میزبان انواع پرندگان بومی و مهاجر است و در گذشته تولید ۴۰ درصد از خاویار کشور در نزدیکی این جزیره انجام می‌شد و در تولید این محصول نامدار است.

بهره‌مندی از جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و برخورداری از چشم‌اندازهای بکر و رویایی با امکان دستیابی به سواحل ماسه‌ای دریای خزر تنها بخشی از ظرفیت‌های آشوراده است که این جزیره را در زمره یکی از زیباترین جزایر شمال کشور قرار داده و همین مزیت‌ها، چراغ اجرای طرح گردشگری و طبیعت‌گردی آشوراده را از سال‌ها قبل در ذهن گلستانی‌ها روشن کرد.

جزیره آشوراده که تمام سال میزبان انواع پرندگان بومی و مهاجر است در سال ۱۳۵۴ جزو نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد، این جزیره در ۲ کیلومتری غرب بندرترکمن قرار دارد و تنها راه دسترسی گردشگران به این منطقه به وسیله قایق است.

منبع: ایرنا