باشگاه خبرنگاران جوان؛ سمیه ابراهیم خلیلی - در حالی که رهبران جهان در هفته جاری در آمریکای جنوبی گرد هم آمدند، دیپلماسی جهانی در مواجهه با رئیس‌جمهور شی‌جین‌پینگ به وضوح پیچیدگی‌های جدیدی را به نمایش گذاشت. این تعاملات دیپلماتیک در کنار تغییرات قریب‌الوقوع در رهبری ایالات متحده، در حال انجام است. گزارش‌ها نشان می‌دهند که در اجلاس گروه ۲۰ (G۲۰) که روز سه‌شنبه در ریودوژانیرو به پایان رسید، رهبران از قاره‌های مختلف به دنبال تقویت روابط خود با پکن بودند، در حالی که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، آماده بود تا قدرت را به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب، واگذار کند. ترامپ که قرار است رویکرد تهاجمی‌تری در تجارت با چین در پیش بگیرد.

تلاش برای حفظ ثبات در دیپلماسی جهانی

در این نشست جهانی، مقامات ارشد از جمله کر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، خواستار ایجاد یک رابطه «پایدار و قوی» با چین شدند. از سوی دیگر، نخست‌وزیر استرالیا، آنتونی آلبانیز، به دنبال رویکردی «صبرآمیز، متعادل و حساب‌شده» در روابط با پکن بود. این رفتار‌ها در حالی بود که نشانه‌هایی از تلاش برای حفظ ثبات روابط جهانی در آستانه انتقال قدرت در آمریکا مشاهده می‌شد.

در این میان، شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در جریان گفتگو با بایدن در پرو بر تمایل خود به داشتن «رابطه‌ای پایدار، سالم و قابل‌توسعه» با ایالات متحده تأکید کرد. با این حال، در پس این لفاظی‌های دیپلماتیک، مسائل پیچیده‌تری از جمله حقوق بشر، وضعیت تایوان، رقابت‌های تکنولوژیک، تهدیدات امنیت سایبری، حمایت از روسیه و اختلافات تجاری میان چین و آمریکا نهفته بود.

تنش‌ها و محدودیت‌ها در دیپلماسی چین

تنش‌های موجود در این اجلاس زمانی نمایان شد که نمایندگان چین مانع از پخش تصاویری از دوربین‌ها شدند و خبرنگاران را از اتاق خارج کردند، پس از آنکه استارمر نگرانی‌های خود را در مورد حقوق بشر و وضعیت جیمی لای، یک فعال دموکراسی‌خواه هنگ‌کنگی، مطرح کرد.

چین در سال‌های اخیر با چالش‌های مهمی در عرصه دیپلماسی جهانی مواجه بوده است. برای مثال، پس از واکنش شی جین‌پینگ به تصمیم بایدن در خصوص یک بالن جاسوسی چینی، ارتباطات میان چین و ایالات متحده برای بیش از یک سال به‌طور کامل قطع شد. با این حال، کشور‌ها همچنان به دنبال پیشرفت دیپلماتیک با چین هستند. آنتونی آلبانیز پس از دیدار با شی جین‌پینگ در روز دوشنبه در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «گفتگو‌ها حیاتی هستند و ما در این زمینه پیشرفت‌های امیدوارکننده‌ای داشته‌ایم. تجارت به‌طور آزادتر جریان دارد و این منافع زیادی برای هر دو کشور به همراه دارد.»

دیپلماسی چین در آستانه بازگشت ترامپ

چین در تلاش است تا در آستانه بازگشت ترامپ به قدرت، فرصت‌های دیپلماتیک جدیدی بیابد. وانگ ون، استاد دانشگاه و رئیس موسسه مطالعات مالی چوندیان در دانشگاه مردم چین، در گفتگو با نیویورک تایمز اظهار کرد که در حالی که سیاست خارجی چین در دوره ترامپ تغییرات اساسی نخواهد داشت، این شرایط به چین این امکان را می‌دهد که سیاست خارجی خود را نسبت به طیف وسیع‌تری از کشور‌ها انعطاف‌پذیرتر کند. در همین راستا، چین روابط خود را با کشور‌های اروپایی و منطقه آسیا-پاسفیک تقویت کرده است و حتی اخیراً توافقاتی با هند در خصوص مرز‌های هیمالیا به امضاء رسانده است.

محدودیت‌ها و چالش‌ها در تعامل با آمریکا

با این حال، شی جین‌پینگ با محدودیت‌هایی در بهره‌برداری از فرصت‌های دیپلماتیک مواجه است. ریچارد مک‌گرگور، پژوهشگر ارشد موسسه لوئی، در این باره هشدار داد که تغییرات در سیاست چین ممکن است تأثیرات منفی بر روابط این کشور با متحدان آمریکا داشته باشد. او به‌ویژه به تفاوت‌های بارز اقتصادی میان ایالات متحده و چین اشاره کرد و گفت که اقتصاد آمریکا به‌طور قابل‌توجهی بازتر از اقتصاد چین است، اما اگر فقط سخنان ترامپ و شی جین‌پینگ را بشنوید، این تفاوت‌ها به وضوح آشکار نمی‌شود. ترامپ همیشه از حمایت از سیاست‌های حمایت‌گرایانه صحبت می‌کند، در حالی که شی جین‌پینگ از تجارت آزاد سخن می‌گوید.

پایان عصر بایدن و آغاز فصل جدید دیپلماسی جهانی

برای بایدن، پایان اجلاس گروه ۲۰ در روز سه‌شنبه به معنای آخرین حضور وی در عرصه دیپلماسی جهانی بود، به‌عنوان کسی که از تحکیم اتحاد‌های بین‌المللی حمایت می‌کرد. از طرفی برای همتایان او، این اجلاس نقطه‌عطفی بود که آغاز فصل جدیدی در دیپلماسی جهانی را نشان می‌دهد که ممکن است بیشتر از هر زمان دیگری بر چین متمرکز شود. با این حال، نتیجه نهایی این تغییرات هنوز نامشخص است. جان دِلوری، تاریخ‌دان چین معاصر، در گفتگو با نیویورک تایمز اظهار کرد که «چین قطعاً در این لحظه بزرگترین حامیان خود را ناامید خواهد کرد.»

در مجموع، دیپلماسی جهانی در حال عبور از دوران پیچیده‌ای است که در آن چین نقشی کلیدی ایفا می‌کند. در حالی که روابط با ایالات متحده تحت تأثیر تغییرات سیاسی داخلی قرار دارد، چین با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی در سطح جهانی مواجه است. در این میان، رویکرد ترامپ و سیاست‌های احتمالی او ممکن است تغییرات عمده‌ای در دیپلماسی چین ایجاد کند، اما به نظر می‌رسد که شی جین‌پینگ همچنان در تلاش برای حفظ روابط تعادلی و استراتژیک با قدرت‌های جهانی است.

منبع: نیویورک تایمز