اردشیر رحیم‌زاده، در گفت و گو با خبرنگاران، با اشاره به کنترل آلودگی به شپش در دانش آموزان، اظهار کرد: آنچه دانش آموزان، والدین و اولیاء مدرسه باید درباره شپش (پدیکلوز) بدانند نظر براینکه شپش در کودکان شایعتر از بالغان است، گاهی اوقات در مکان‌های تجمعی به علت کم توجهی به رعایت بهداشت فردی، امکان ایجاد همه گیری پدیکلوزیس (آلودگی به شپش) وجود دارد.

وی افزود: شپش متعلق به جامعه و یا طبقه اجتماعی خاصی نبوده و تمام افراد جامعه را به خصوص در همه گیری‌ها مبتلا می‌سازد.

مدیر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کردستان، راه‌های انتقال شپش سر را شامل انتقال مستقیم و انتقال غیر مستقیم برشمرد و تصریح کرد: انسان با هر زمینه اقتصادی- اجتماعی، در معرض خطر ابتلا به شپش سر قرار دارد این آلودگی به خصوص در مدارس ابتدایی ممکن است همه گیر شود همچنین آلودگی به این شپش، نزد دختران بیش از پسران و در کودکان شایع‌تر از بالغین است.
راه‌های انتقال شپش سر

 رحیم‌زاده، بیان کرد: انتقال شپش سر عمدتاً در اثر تماس با اشیا آلوده نظیر حوله، شانه، برس سر، کلاه، روسری، مقنعه، متکا و لباس‌های خوابکه به طور مشترک مورد استفاده قرار بگیرند و یا اینکه در یک جا بر رویهم قرار داده شوند صورت می‌گیرد، همچنین به وسیله صندلی‌های سالن‌های اجتماعات، کلاس ها، وسایل نقلیه عمومی، کمد‌های لباس، حمام‌های عمومی و رختکن استخر‌ها انتقال انجام می‌شود.

وی گفت: عوارض آلودگی به شپش شامل خارش شدید پوست به علت تلقیح ماده بزاقی و مواد دفعی شپش به زیر پوست، پوسته پوسته شدن و ضخیم شدن پوست در اثر خاراندن زیاد، بروز عفونت‌های ثانویه باکتریال به دنبال خاراندن زیاد پوست (مثل زرد زخم و...) است.

رحیم‌زاده، استفاده از هر نوع سم، نفتالین، نفت و بنزین برای درمان شپش را اکیدا ممنوع اعلام کرد و گفت: دارو‌های درمان شپش صرفا جهت درمان موارد آلوده است و پیشگیری کننده نیست. پیشگیری صرفا با رعایت بهداشت فردی و جمعی امکان پذیر بوده، همچنین مصرف دارو باید با تجویز و مشورت پزشک و کارکنان بهداشتی انجام شود.

شامپو‌های مورد استفاده در درمان شپش

مدیر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کردستان، دارو‌های مورد استفاده در درمان شپش را شامل شامپوی پرمترین یک درصد و لوسیون دایمتیکون ۴درصد عنوان کرد و افزود: تمامی مو‌ها و کف سر فرد آلوده کاملا به شامپوی پرمترین آغشته گردد مو‌های آغشته به شامپو پس از ۱۰ دقیقه با آب فراوان شسته شود؛ سپس با شانه دندانه ریز و زیر فشار آب نسبت به حذف شپش‌های مرده و رشک اقدام گردد، توصیه می‌شود یک هفته بعد، درمان تکرار شود.

وی خاطرنشان کرد: همچنین در استفاده "لوسیون دایمتیکون ۴ درصد" ابتدا باید از ریشه تا نوک مو‌های خشک را با این لوسیون آغشته شود (مو‌ها نباید خیس یا مرطوب باشد) باید دقت شود که تمامی پوست سر کاملا توسط لوسیون پوشانده شود. پس از ۸ساعت، بایستی مو‌ها را با شامپوی معمول شستشو داده، زیرفشار آب به کمک شانه دندانه ریز، شپش‌های مرده را از مو‌ها جدا نمود. برای اطمینان از درمان، می‌توان یک هفته بعد نیز استفاده از لوسیون را مجددا تکرار کرد. ضمنا لازم است در صورتی که فرد یا افراد دیگری در خانواده، آلوده شده اند به همین روش و به طور همزمان درمان شوند.

 رحیم‌زاده، در خصوص رشک زدایی گفت: هیچ یک از ترکیبات فوق، توان جداسازی رشک‌ها (تخم‌های شپش) را از مو‌ها ندارند؛ لذا در هر مورد پس از درمان لازم است با استفاده از روش‌های مخلوط آب و سرکه نسبت به جدا کردن رشک‌ها از مو اقدام شود.

توصیه‌های بهداشتی مهم برای مبارزه با آلودگی به شپش

مدیر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کردستان، با اشاره به اینکه رعایت بهداشت فردی مهم‌ترین تاثیر در پیشگیری از آلودگی به شپش را دارد، افزود: استحمام مرتب و منظم، شانه کردن مو‌های سر در روز به دفعات مختلف، تمیز کردن و شستشوی منظم برس، شانه، لباس، روسری، کلاه و دیگر وسایل شخصی، پرهیز از تماس لوازم شخصی و لباس‌های افراد آلوده و عدم استفاده از وسایل شخصی مانند کلاه، شانه، برس و سایر وسایل دیگران توصیه می‌شود.

 رحیم‌زاده، اضافه کرد: همچنین در هنگام ورزش و بازی و فعالیت، به علت گرما و تعریق بدن، شپش تن لباس را ترک کرده، در نتیجه افراد و دانش آموزان همجوار را آلوده می‌سازد لذا بازدید مرتب موی سر توسط والدین، معلمین و مربیان بهداشتی مدارس و ارجاع سریع موارد آلوده به واحد‌های بهداشتی درمانی بسیار حائز اهمیت است.

وی عنوان کرد: در مواجهه با هر مورد زرد زخم در ناحیه پوست سر باید به فکر آلودگی به شپش سر بوده، از این لحاظ، معاینه و بررسی‌های لازم در راستای شناسایی رشک یا شپش نیز ضروری است.

رحیم‌زاده، یادآور شد: درمان فردی در آلودگی به شپش حتی اگر با بهترین روش‌ها انجام شود تاثیر گذار نیست. در صورتی که فرد درمان شده در مجاورت و تماس نزدیک با یک فردآلوده به شپش قرار داشته باشد حداکثر تا ۲ هفته بعد ممکن است مجدداً آلوده شود؛ لذا مهم‌ترین اصل در مبارزه با شپش، بررسی و درمان اطرافیان فرد آلوده بوده و در صورت ابتلا به شپش، رفع آلودگی از کلیه لوازم و وسایل مورد استفاده افراد به صورت همزمان است.