رزمایش یا تمرین نظامی اقدامی است که نیرو‌های مسلح برای حفظ آمادگی رزمی خود انجام می‌دهند و این تمرین‌ها هم به‌صورت سالیانه در تقویم عملیاتی نیرو‌ها گنجانده می‌شود تا برای انجام آن از قبل برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گیرد؛ بنابراین انجام رزمایش‌های متعدد در راستای حفظ آمادگی در برابر تهدیدات است.

البته برگزاری رزمایش‌های نظامی، تنها به نیرو‌های مسلح کشورمان ختم نمی‌شود؛ چرا که این رویه‌ای مرسوم در میان تمام ارتش‌های دنیا است که بعضاً آن را به‌صورت منطقه‌ای و بین المللی نیز برگزار می‌کنند؛ همچون رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۲ که در منطقه شمال اقیانوس هند و با حضور نیرو‌های دریایی ارتش و سپاه از ایران و نیروی دریایی کشور‌های چین و روسیه برگزار شد.

علاوه بر موارد فوق می‌توان به این نکته اشاره کرد که انجام رزمایش در افزایش توان نظامی و شناسایی نقاط ضعف و قوت یگان‌ها نیز کارایی دارد؛ بدین معنی که فرماندهان پس از اتمام رزمایش و بررسی عملکردها، ضمن تقویت عملکرد مثبت یگان‌ها تلاش می‌کنند تا نقاط ضعف برطرف شود؛ علاوه بر این، شرکت نیرو‌ها در رزمایش‌ها در ایجاد هماهنگی و هم‌افزایی بین بخش‌های مختلف مانند توپخانه، تدارکات، پدافند، پشتیبانی هوایی و ... تأثیرگذار است.

جمهوری اسلامی ایران در حاشیه اقیانوس هند از یک مرز ساحلی بزرگی برخوردار است که برقراری امنیت محدوده آبی می‌تواند هم در اقتصاد کشور و هم منطقه و جهان نقش آفرینی کند.

آیونز و برگزاری رزمایش‌هایی مانند IMEX به میزبانی ایران، نقشی کلیدی در افزایش قدرت و نفوذ کشورمان در منطقه ایفا می‌کند. به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مجمع‌های نیروی دریایی کشور‌های حاشیه اقیانوس هند، آیونز بستر مناسبی برای همکاری‌های نظامی، امنیتی و دیپلماتیک میان کشور‌ها فراهم می‌کند. مشارکت فعال و میزبانی ایران در این رزمایش‌ها، فرصت‌های بی‌نظیری برای کشورمان فراهم می‌آورد تا از طریق نمایش توانمندی‌های دریایی، جایگاه استراتژیک خود را در منطقه تقویت کند.

جمهوری اسلامی ایران در سال‌های گذشته همواره اعلام کرده که برای امنیت منطقه شمال اقیانوس هند، دریای عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس به عنوان یکی از مهمترین آبراه‌های بین‌المللی اهمیت زیادی قائل است و رویکرد ایران در سال‌های گذشته در این منطقه نیز این بوده که کشور‌های منطقه باید با همکاری یکدیگر امنیت منطقه را تامین کنند و حضور کشور‌هایی مانند آمریکا به جای اینکه امنیت‌آور باشد منشا ناامنی منطقه بوده است.

رزمایش IONS ۲۰۲۴ به عنوان یک اقدام چندجانبه، بر اهمیت همکاری‌های دریایی میان کشور‌های حاشیه اقیانوس هند تأکید دارد. این رویداد به عنوان بستری برای تقویت همکاری‌های امنیتی و تبادل اطلاعات در راستای تأمین امنیت منطقه‌ای عمل می‌کند. در دنیای امروز، اهمیت منطقه‌گرایی و ایجاد نهاد‌های همکاری در سطح محلی بیش از پیش احساس می‌شود و برگزاری چنین رزمایش‌هایی نشان‌دهنده تمایل کشور‌ها به همبستگی و همکاری در برابر تهدیدات مشترک است.

یکی از دستاورد‌های کلیدی این رزمایش، ایجاد فضایی مناسب برای تبادل اطلاعات و تجربیات میان نیرو‌های دریایی کشورهاست. با توجه به افزایش چالش‌های امنیتی غیرسنتی در دریاها، برگزاری نشست‌های مشابه می‌تواند به تقویت درک مشترک و پیشبرد استراتژی‌های همکاری‌جویانه کمک کند. این گردهمایی همچنین می‌تواند به شناسایی و حل چالش‌های موجود کمک کند.

اتحادیه دریایی IONS به عنوان نهادی فعال در این حوزه، تمرکز خود را بر افزایش همکاری‌های دریایی میان کشور‌های ساحلی اقیانوس هند قرار داده است. این نهاد برای ارتقاء امنیت دریایی و تقویت همکاری‌ها، فضایی را برای گفت‌وگو و تبادل نظر فراهم می‌کند. به عبارت دیگر، IONS می‌تواند به عنوان یک مکانیسم مؤثر برای پاسخ به چالش‌های امنیتی و ایجاد پیوند‌های مستحکم‌تر بین کشور‌های عضو عمل کند.

امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان در ارتباط با افزایش بازدارندگی سطح دفاعی کشورمان نسبت به سال های گذشته و برگزاری رزمایش هاش مشترک  اظهار کرد: در چهل و چهار سال گذشته در حوزه نظامی در واقع کشوری وابسته بودیم.

وی ادامه داد: به شکلی که هنوز ورود به حوزه ساخت تجهیزات خصوصا تجهیزات پیشرفته نداشتیم. اما امروز  در بخش دریایی چه در کشتی‌های با سرنشین و یا بدون سرنشین همچنین در حوزه زیردریایی که پیچیده‌ترین تکنولوژی‌ها را به خود اختصاص داده است به پیشرفت‌های بسیار مهم و با ارزشی رسیده‌ایم.

امیر ایرانی افزود: البته ناو شکن‌های ایرانی ما نیز از پیچیده‌ترین تجهیزات برخوردار است و یگان‌های پروازی ما هم اکنون سطح بالایی دارد. الحمد الله اکنون به سطح بالایی از پیشرفت و توانمندی رسیدیم. برای آن که نقطه اتکای ما داخل کشور است و هیچ وابستگی و نگرانی نداریم.

وی در انتها گفت: همین شرایط باعث شده سطح بازدارندگی امروز ما با آن سال‌ها تفاوت زیادی داشته باشد. نمی‌توانیم این تفاوت را عددی تعریف کنیم، اما از نظر کمیت و کیفیت همین را بگوییم که امروز دیگر مانند گذشته نیست که ناوگان هواپیمابر دشمن در داخل خلیج فارس بیاید و بماند. اگر هم بیاید مجبور است که خیلی سریع منطقه را ترک کند.

رهبر انقلاب اسلامی در یکی از سخنرانی‌های خود با اشاره به اهمیت نیروی دریایی افزودند: نیروی دریایی در خط مقدم دفاع از کشور است و مناطق مهمی همچون مکران، دریای عمان و آب‌های آزاد را فراروی خود دارد و حضور در آب‌های آزاد همچون گذشته باید ادامه یابد.

ایشان با تأکید بر لزوم افزایش توانایی‌های نیروی دریایی در تجهیزات و توان رزمی و لزوم استفاده از امکانات بخش‌های مختلف نظام در برطرف کردن کمبودها، گفتند: رشد و تحرک خوبی در نیروی دریایی آغاز شده و امروز نیروی دریایی بسیار پیشرفته‌تر و تواناتر از ۲۰ سال قبل است، اما این سطح از پیشرفت قانع‌کننده نیست و در همه بخش‌ها باید با عزم و روحیه، همت بلند، ابتکار و اقدام، حرکتِ پرشتاب دنبال شود.