همزمانی کشت برنج و واردات باعث شده تا مشکلاتی برای شالی‌کاران ایجاد شود. از یک‌ طرف خودکفایی در برنج مطرح می‌شود و از یک طرف حمایت لازم برای رسیدن به این مقصود صورت نمی‌پذیرد.

نیاز سه میلیون تنی کشور به برنج در سال با تولید بیش از دو میلیون تن در داخل و تامین مابقی آن از طریق واردات برطرف می‌شود. 

خودکفایی برای رسیدن به تولید سه میلیون تن برنج امر نشدنی نیست، اما با توجه به مشکلاتی که شالی‌کاران بر سر قیمت و واردات بدهنگام دارند این امر هنوز محقق نشده است.

توطئه واردات

رضا حاجی‌پور نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی در نشست علنی روز چهار‌شنبه ۱۸ مهر در تذکری گفت: واردکنندگان برنج اخیرا نامه‌ای را به آقای دکتر عارف و وزیر جهاد کشاورزی نوشته‌اند و براساس این نامه تاکید داشته‌اند که ما برنجی در داخل کشور نداریم و قیمت برنج بالا خواهد رفت، از این رو به ما اجازه دهید تا ما برنج به کشور وارد کنیم.

وی افزود: این در حالی است که هنوز انبار‌های ما مملو از محصول برنج بوده و این انبار‌ها هنوز خالی نشده است، لذا این افراد در صدد توطئه‌ای در این موضوع بوده و به دنبال این هستند تا بگویند برنج در کشور نداریم.

نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در حال حاضر ۷۵۰ تن برنج به کشور وارد شده و اگر قرار باشد در زمان بحران مشکلی در این بخش ایجاد شود، با برنجی که خودمان نیز در کشور تولید کرده ایم، قطعا می‌توانیم پاسخگوی بازار باشیم، نه اینکه اجازه دهیم این افراد مجددا برنج به کشور وارد کنند. از معاون اول رئیس جمهور تقاضا داریم تا جلوی این قبیل نامه نگاری‌ها و رویکرد‌ها را سد کند.

حذف ارز ترجیحی واردات برنج

یکی از مسائلی که باعث شده تا واردات برنج به راحتی انجام شود اختصاص ارز ترجیحی برای واردات برنج است که راه را برای ورود برنج‌های خارجی به بازار ایران هموارتر کرده است.

مهدی فلاح نماینده مردم رشت و خمام در مجلس شورای اسلامی گفت: برنج محصول راهبردی است و بدیهی است متناسب با راهبردی شناختن این محصول که یک هدف ملی است، حمایت‌ها از بخش برنج در بودجه دولت قابل توجیه باشد، امنیت غذایی ذیل امنیت ملی تعریف شده است و برای ایجاد این امنیت غذایی باید از تولید داخل حمایت کرد، یکی از این حمایت‌ها حذف ارز ترجیحی برای واردات برنج و تخصیص آن به تولید داخل جهت تقویت آن است، آیا ما به خودروی وارداتی هم ارز ترجیحی اختصاص می‌دهیم که به برنج خارجی داده‌ایم؟.

سهراب سهرابی مجری طرح تولید گندم و برنج وزارت جهاد کشاورزی گفت: امسال با تولید ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن برنج امسال نیازی به واردات این محصول نخواهیم داشت. سهرابی با بیان اینکه نیاز سالانه کشور به برنج ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن است گفت: در سال جاری ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن برنج تولید شده و ۵۰۰ هزار تن هم وارد می‌شود و تمام نیاز‌های داخل تامین خواهد شد. 

تفاوت اقدام دولت درخصوص گندم و برنج

علیرضا عباسی عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: یکی از نیاز‌هایی که در کشورمان داریم برنج است که در حدود ۳ میلیون تن در کشور به‌طور سالانه مصرف داریم که از این ۳ میلیون تن بیش از دو میلیون تن را به‌طور سالانه تولید می‌کنیم و ۸۰۰ هزار تن مازاد بر تولید است که باید آن را وارد کنیم.

وی اظهار کرد: معمولا متناسب با شرایط سال که آبسالی باشد یا نباشد تقریبا سالانه بین ۷۰۰ الی ۸۰۰ هزار تن برنج را وارد می‌کنیم. اولین بحث اینجاست که باید زیرمجموعه‌های وزارت جهاد کشاورزی به گونه‌ای روند کار را پیش ببرند که در حوزه برنج خودکفا شویم یعنی بتوانیم با تقویت تولید داخل، تولید برنج را به حدود ۳ میلیون تن برسانیم تا نیاز به واردات به صفر برسد، اما هنوز این اتفاق نیفتاده پس ما نیاز داریم که برای تامین غذا‌های مردم یک مقدار برنج وارد کنیم.

نماینده مردم کرج بیان کرد: برای خرید برنج ردیف یا تکلیف مشخصی برای دولت نداریم که دولت بیاید برنج را از کشاورز خریداری کند، چون در رابطه با برنج به مردم یارانه نمی‌دهیم، اما گندم را به این دلیل خرید می‌کنیم که یک کالای استراتژیک است و دولت بابت آن یارانه اساسی به مردم می‌دهد.

عباسی گفت: امسال گندم را از کشاورز به قیمت ۱۷۵۰۰ تومان خریدیم و این را با کلی هزینه آرد می‌کنیم و آرد را به مردم کیلویی ۶۰۰ تومان می‌دهیم یعنی بابت هر کیلو آرد نزدیک به ۱۸ هزار تومان یارانه می‌دهیم، اما بابت برنج یارانه‌ای داده نمی‌شود و بازار آن را براساس عرضه و تقاضا تنظیم می‌کند.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس ادامه داد: کشاورزان یا شالی‌کاران به ما می‌گویند چرا در زمانی که در حال برداشت محصول هستیم شما برنج وارد می‌کنید که درست هم می‌گویند و مورد بعدی اینکه اگر ما ۷۰۰ هزار تن برنج نیاز داریم چرا یک و نیم میلیون تن وارد می‌کنید.

وی تاکید کرد: شالی‌کاران از قیمت برنج گلایه ندارند بلکه از این گلایه دارند وقتی عرضه در کشور بالا می‌رود قیمت برنج خواه ناخواه پایین می‌آید بنابراین بر تولید داخل تاثیر می‌گذارد لذا ما باید به‌عنوان ناظر دستگاه اجرایی مراقبت کنیم تا نیاز واقعی کشور هم براساس نیاز واقعی کشور و هم براساس تولید صورت بگیرد و اگر کسری وجود داشت آن کسری جبران شود همچنین تناسب زمانی وجود داشته باشد تا در زمانی که کشاورز در حال برداشت محصول است درآن زمان اجازه واردات ندهیم. 

عباسی تصریح کرد: با شرایط فعلی عمده سود را واسطه‌ها می‌برند، چون زمانی که کشاورز در حال فروش محصولش است یک واسطه به‌دلیل اینکه مثلاً اشباع بازار رخ داده بر سر جنس کشاورزان می‌زند و فردا با قیمت بالایی آن را می‌فروشد بنابراین کشاورزان ما مخالف واردات نیستند، چون بالاخره نیاز است، اما اگر مشکل واردات و آن هم واردات بیش از نیاز را حل کنیم به‌طور قطع کشاورز نه به‌دنبال قیمت می‌رود که ما تعیین کنیم و نه به‌دنبال این است که ما هیچ وارداتی انجام ندهیم و با خرید تضمینی که مردم انجام می‌دهند بازار عرضه و تقاضا، خود را تنظیم می‌کند، اما کشاورزان این انتظار را دارند که ما باید این موضوع با اهمیت را پیگیری کنیم.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس اظهار کرد: دولت باید توان مالی داشته باشد تا بتواند خرید برنج را انجام بدهد مثلاً اگر سه میلیون تن برنج تولید داشته باشیم در کشور قیمت برنج ۴۵ برابر گندم است یعنی به اندازه این ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی که داریم بابت گندم پرداخت می‌کنیم باید ۲۰۰ هزار میلیارد تومان هم بابت برنج پرداخت کنیم، اما دولت در خرید گندم مانده که پولش را پرداخت کند، چون یارانه می‌دهد و آن را خریداری می‌کند، اما برای برنج یارانه نمی‌دهد بنابراین خریدش هم برای دولت جز دردسر نیست.

عباسی بیان کرد: دولت باید تنظیم‌گری را انجام دهد که قیمت نه خیلی بالا برود که مصرف‌کننده دچار مشکل شود و نه قیمت خیلی پایین بیاید که کشاورز دچار مشکل شود بنابراین دولت حتی در گندم باید یواش یواش واگذار کند به شرکت‌هایی که وارد شوند و قراردادی با کارخانجات آرد و ... داشته باشند تا این خرید انجام و پولش تامین شود البته این را نباید توسعه دهیم به برنج و بقیه محصولات و در آنجا باید بیشتر تنظیم‌گری انجام شود.

خودکفایی برنج نه‌تنها نیازمند افزایش تولید بلکه نیازمند مکانیزاسیون و ارتقای تجهیزات است تا بتوان نیاز کشور به برنج را در داخل تامین کرد البته باید راهکار‌هایی برای جلوگیری از افزایش قیمت برنج در صورت خودکفایی اتخاذ شود تا سفره مردم به‌دلیل افزایش قیمت از عطر و بوی برنج خالی نماند.

خبرنگار: محمد امیرحسینی