به بهانه حادثه معدن طبس؛ مستمری بازماندگان چگونه محاسبه می‌شود؟
دو هفته از انفجار معدن طبس که ۵۰ کارگر را به کام مرگ فرو برد، می‌گذرد؛ اکنون دست‌اندرکاران به دنبال پرداخت مستمری به بازماندگان این حادثه دلخراش هستند.
با فروکش کردن التهاب ناشی از وقوع انفجار در معدن زغال سنگ طبس و اتمام عملیات امداد و نجات، اکنون وقت آن رسیده تا مطالبات قانونی خانواده‌های قربانیان این حادثه در اسرع وقت پیگیری و پرداخت شود.
آن‌طور که «جواد قناعت» استاندار خراسان جنوبی در دیدار جمعی از خانواده‌های جانباختگان این حادثه بیان کرده، دیه متوفیان با طی کردن روند عادی خود در حال پرداخت به خانواده‌هاست و شرکت معدنی مبلغی هم به عنوان مساعده و به صورت بلاعوض به جهت تامین هزینه‌های مراسم تدفین و ترحیم به حساب خانواده‌ها واریز کرده است.
قناعت با اشاره به اینکه مهمترین دغدغه خانواده‌ها برقراری مستمری متوفیان است، متذکر شد: این موضوع با جدیت در حال پیگیری است و سعی شده این مستمری از همین مهر ماه و بدون وقفه پرداخت شود.
مطابق مفاهیم علوم اجتماعی سازمان‌های بیمه‌ای و به عبارتی دقیق‌تر، جامعه در موارد فوت نان آور خانواده، جایگزین او شده و مسئولیت تامین معیشت بازماندگان بیمه شده یا مستمری بگیر متوفی را به عهده خواهد گرفت. اما چه افرادی از بازماندگان استحقاق دریافت مستمری را دارند؟
همه بیمه‌شدگانی که تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی هستند که در زمان حاضر بیشتر از نصف جمعیت ایران را شامل می‌شود، بعد از پرداخت حق بیمه و احراز شرایط سن و سابقه بیمه‌پردازی می‌توانند تقاضای بازنشستگی کرده و از مزایای آن در کنار خدمات درمانی استفاده کنند. اما اگر فرد بیمه‌شده یا بازنشسته یا ازکارافتاده کلی فوت کند، این سازمان به بازماندگان وی در صورت احراز شرایط قانونی، مستمری بازماندگان پرداخت می‌کند.
درباره نحوه برقراری مستمری بازماندگان بیمه شدگان و اینکه چه کسانی مشمول دریافت آن هستند، با رئیس اداره امور بازماندگان اداره کل مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی به گفتگو نشستیم.
رئیس اداره امور بازماندگان اداره‌کل مستمری‌های سازمان تامین‌اجتماعی در توضیح این مطلب گفت: بر اساس قانون تأمین‌اجتماعی، پرداخت حقوق و مستمری به بازماندگان واجد شرایط بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر بازنشسته یا ازکارافتاده کلی فوت‌شده، یکی از تعهدات بلندمدت این سازمان است که به‌عنوان «برقراری مستمری بازماندگان» شناخته می‌شود.
«رضا دهقان زاده» اظهار داشت: در صورت فوت بیمه‌شده قبل از بازنشستگی در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای (بیماری‌هایی که به سبب شرایط محیط کار برای بیمه‌شده پیش می‌آید)، بازماندگان واجد شرایط وی مشمول دریافت مستمری بازماندگان خواهند بود.
وی افزود: وفق بند ۱۶ ماده ۲ قانون تامین اجتماعی، مستمری عبارت از وجهی است که طبق شرایط مقرر در این قانون (قانون تأمین اجتماعی) به منظور جبران قطع همه یا قسمتی از درآمد به بیمه شده و در صورت فوت او برای تامین معیشت بازماندگان وی به آنان پرداخت می‌شود.
رئیس اداره امور بازماندگان اداره‌کل مستمری‌های سازمان تامین‌اجتماعی ادامه داد: بنابراین تعریف و مطابق مفاهیم علوم اجتماعی سازمان‌های بیمه‌ای و به عبارتی دقیق‌تر، جامعه در موارد فوت نان آور خانواده، جایگزین او شده و مسئولیت تامین معیشت بازماندگان بیمه شده یا مستمری بگیر متوفی را به عهده خواهد گرفت.
ضوابط و نحوه تخصیص مستمری بازماندگان در سازمان تامین اجتماعی
وی در پاسخ به اینکه ضوابط و نحوه تخصیص مستمری بازماندگان در سازمان تامین اجتماعی چگونه است، تصریح کرد: در صورت فوت بیمه شده بازنشسته، در صورت فوت بیمه شده ازکارافتاده کلی مستمری بگیر، در صورت فوت بیمه شده‌ای که ۱۰ سال آخر حیات خود حداقل حق بیمه یک سال کار، مشروط بر اینکه ظرف آخرین سال حیات حق بیمه ۹۰ روز کار را پرداخت کرده باشد، بازماندگان بر اساس شرایط مطرح شده در قانون می‌توانند مشمول دریافت مستمری بازماندگان شوند.
دهقان زاده گفت: چنانچه بیمه شده فاقد شرایط مقرر (در صورت فوت بیمه شده‌ای که ۱۰ سال آخر حیات خود حداقل حق بیمه یکسال کار، مشروط بر اینکه ظرف آخرین سال حیات حق بیمه ۹۰ روز کار را پرداخت کرده باشد) باشد، ولی حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه را قبل از فوت پرداخت کرده و یا دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین ۱۰ تا ۲۰ سال باشد و یا دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین یک تا ۱۰ سال باشد و همچنین در مواردی که بیمه شده در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای فوت کند، مشمول تخصیص مستمری بازماندگان خواهد بود.
پرداخت مستمری به بازماندگان بیمه‌شده در صورت فوت به غیر از حادثه ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای چگونه است؟
وی در توضیح بیشتر مشمولان برخورداری از مستمری بازماندگان با اشاره به اینکه پرداخت مستمری به بازماندگان بیمه‌شده‌ای که به علل دیگر و غیر از حادثه ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای فوت کند، منوط به احراز چند شرط است، گفت: در صورت فوت بیمه‌شده‌ای که در ۱۰ سال آخر حیات خود حداقل حق بیمه یک سال کار را پرداخته باشد مشروط به اینکه ظرف آخرین سال حیات، حق بیمه ۹۰ روز کار را پرداخت کرده باشد، بازماندگان وی مشمول دریافت مستمری بازماندگان خواهند بود.
رئیس اداره امور بازماندگان اداره‌کل مستمری‌های سازمان تأمین‌اجتماعی افزود: علاوه بر این، چنانچه بیمه‌شده متوفی حداقل ۲۰ سال حق بیمه مقرر را قبل از فوت پرداخت کرده باشد، بازماندگان واجد شرایط وی می‌توانند از مستمری بازماندگان با رعایت ماده ۱۱۱ قانون تأمین‌اجتماعی استفاده کنند و مجموع مستمری پرداختی به بازماندگان متوفی در این صورت از حداقل مزد کارگر عادی کمتر نخواهد بود.
دهقان زاده تصریح کرد: همچنین در صورت فوت بیمه‌شده‌ای که بین ۱۰ تا ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه و بدون الزام به رعایت ماده ۱۱۱ قانون تأمین‌اجتماعی، مستمری پرداخت خواهد شد.
دهقان‌زاده در پاسخ به این سوال که بازماندگان واجد شرایط بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر متوفی که استحقاق دریافت مستمری را دارند، کدامند؟گفت: بازماندگان بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر متوفی شامل پدر و مادر، فرزندان، همسر، فرزندخوانده و نوادگان اناث به شرط نداشتن شغل و شوهر و اثبات کفالت آنها توسط اجدادشان و در صورت احراز شرایط قانونی، مستمری دریافت خواهند کرد.
وی با بیان اینکه همسر دائم بیمه‌شده یا مستمری بگیر متوفی می‌تواند از مستمری استفاده کند، افزود: شوهر بیمه شده یا مستمری بگیر زن متوفی مشروط بر اینکه اولا تحت تکفل زن بوده و ثانیا سن او از ۶۰ سال متجاوز باشد و یا طبق نظر کمیسیون پزشکی موضوع ماده ۹۱ قانون تأمین اجتماعی از کارافتاده بوده و در هر حال مستمری دریافت نکند.
رئیس اداره امور بازماندگان اداره‌کل مستمری‌های سازمان تأمین‌اجتماعی در پاسخ به این سوال که در مورد فرزندان بیمه شده متوفی مستمری بازماندگان به چه صورت است، تصریح کرد: این افراد فرزندان (فرزند خوانده) پسر هستند در صورتی که سن آنان کمتر از ۲۰ سال (حداکثر ۱۹ سال تمام) بوده و یا منحصرا به تحصیل دانشگاهی اشتغال داشته یا به علت بیماری یا نقض عضو، طبق نظر کمیسیون‌های پزشکی از کارافتاده نیازمند باشند مشمول دریافت مستمری خواهند شد.
دهقان زاده با اشاره به اینکه گروه بعدی دریافت مستمری بازماندگان شامل فرزندان (فرزند خوانده) دختر مجرد و فاقد شغل است، گفت: این افراد پدر و مادر متوفی هم مشمول دریافت مستمری هستند و به شرط اینکه اولا تحت تکفل او بوده، ثانیا سن پدر از ۶۰ سال و سن مادر از ۵۵ سال تجاوز کرده باشد و یا آنکه به تشخیص کمیسیون پزشکی موضوع ماده ۹۱ قانون تأمین اجتماعی ازکارافتاده باشند و در هر حال مستمری دریافت نکنند.
زوجه دائم بیمه‌شده متوفی درصورت ازدواج مجدد نیز کماکان در زمره بازماندگان واجد شرایط خواهد بود
وی افزود: به موجب قانون حمایت از خانواده، زوجه (عیال) دائم بیمه‌شده متوفی در صورت ازدواج مجدد نیز کماکان در زمره بازماندگان واجد شرایط خواهد بود. شوهر بیمه‌شده زن متوفی نیز تنها مشروط بر اینکه تحت تکفل زن و سن او بیشتر از ۶۰ سال باشد یا طبق نظر کمیسیون پزشکی، ازکارافتاده بوده و در هر حال مستمری دریافت نکند، می‌تواند این مستمری را دریافت کند.
رئیس اداره امور بازماندگان اداره‌کل مستمری‌های سازمان تأمین‌اجتماعی خاطر نشان کرد: فرزند ذکور متوفی نیز درصورتی‌که سن او کمتر از ۲۰ سال تمام بوده یا منحصراً به تحصیل در مقاطع دانشگاهی اشتغال داشته یا اینکه معلول ازکارافتاده نیازمند شناخته شود و فرزند اناث متوفی نیز در صورتی‌که فاقد شغل و شوهر باشد، می‌تواند مستمری بازماندگان دریافت کند.
منبع: ایرنا
