آرزو مردابی کارشناس شخصیت در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: کابوس‌ها رؤیا‌های ناخوشایندی هستند که اغلب با احساس ترس، اضطراب یا ناامنی همراه‌اند و معمولاً در مرحلهٔ خواب REM (حرکت سریع چشم) رخ می‌دهند. دلایل مختلفی برای تجربهٔ کابوس وجود دارد که می‌تواند شامل عوامل روانی، فیزیولوژیکی، محیطی و حتی ژنتیکی باشد.

عوامل روانی
او گفت: یکی از اصلی‌ترین دلایل کابوس‌ها، عوامل روانی مثل استرس، اضطراب و ترس‌های روزمره است. وقتی فرد در طول روز با مشکلات و نگرانی‌های عاطفی مواجه می‌شود، این احساسات ممکن است در خواب به شکل کابوس تظاهر کنند. مشکلاتی مانند فشار کاری، امتحانات، یا حتی نگرانی‌های مالی می‌توانند باعث بروز این نوع خواب‌های آزاردهنده شوند. همچنین، تجربیات آسیب‌زا مانند حوادث ناگوار یا مشکلات روانی از جمله اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) به‌طور مستقیم با دیدن کابوس‌های مکرر مرتبط هستند. در این افراد، کابوس‌ها ممکن است بازتابی از تجربه‌های تلخ گذشته باشند.

عوامل جسمانی
مردابی تصریح کرد :عوامل فیزیولوژیکی نیز می‌توانند در بروز کابوس‌ها نقش داشته باشند. برای مثال، تب بالا یا بیماری‌هایی که دمای بدن را افزایش می‌دهند می‌توانند کیفیت خواب را تحت تأثیر قرار داده و منجر به کابوس شوند. برخی داروها، به‌ویژه دارو‌های ضدافسردگی یا فشار خون، ممکن است بر تعادل شیمیایی مغز اثر گذاشته و الگو‌های خواب را مختل کنند. همچنین کمبود خواب یا خواب بی‌کیفیت نیز می‌تواند خطر بروز کابوس را افزایش دهد. بی‌خوابی یا نداشتن خواب کافی ممکن است به مغز فشار وارد کرده و باعث تجربهٔ رؤیا‌های ناخوشایند شود.

عوامل محیطی
او گفت: محیط خواب نقش مهمی در کیفیت خواب و رؤیا‌ها دارد. عواملی مانند نور زیاد، صدای بلند یا دمای نامناسب اتاق خواب می‌توانند به‌طور مستقیم خواب فرد را مختل کرده و به کابوس منجر شوند. تغییر در محیط خواب، مانند خوابیدن در مکانی جدید یا حتی تغییر در زمان خواب، می‌تواند باعث ایجاد خواب‌های آشفته و کابوس شود. همچنین، تحریکات محیطی مانند صدا‌های ناگهانی یا بوی نامطبوع در طول خواب ممکن است به‌عنوان یک تهدید یا حادثه در رؤیا‌ها تفسیر شود و باعث کابوس می شود.

عوامل غذایی و مصرف مواد
مردابی بیان کرد: مصرف برخی مواد و غذا‌ها نیز می‌تواند بر کیفیت خواب و بروز کابوس تأثیر بگذارد. غذا‌های سنگین یا پرچرب، به‌ویژه اگر نزدیک به زمان خواب مصرف شوند، ممکن است فرآیند هضم را دشوار کرده و به خواب‌های آشفته منجر شوند. همچنین، مصرف الکل، نیکوتین یا کافئین قبل از خواب می‌تواند الگوی خواب را مختل کرده و خطر بروز کابوس را افزایش دهد.

ژنتیک
او گفت: تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند بر دیدن کابوس تأثیرگذار باشند. برخی افراد به‌طور ژنتیکی مستعد خواب‌های آشفته و کابوس هستند. اگر یکی از والدین فردی به‌طور منظم کابوس ببیند، احتمالاً فرزند او نیز تجربه‌های مشابهی خواهد داشت.

مردابی تصریح کرد: کابوس‌ها نتیجهٔ ترکیبی از عوامل روانی، جسمانی، محیطی و ژنتیکی هستند. در بیشتر موارد، کابوس‌ها پاسخی به استرس‌ها و اضطراب‌های روزمره‌اند و به‌طور طبیعی در خواب رخ می‌دهند. با این حال، اگر کابوس‌ها به‌طور مکرر رخ دهند و کیفیت زندگی یا خواب فرد را مختل کنند، مراجعه به روان‌شناس یا متخصص خواب ضروری است تا علل دقیق‌تر بررسی و درمان‌های مناسب ارائه شود. روش‌هایی مانند تکنیک‌های کاهش استرس، بهبود بهداشت خواب و گاهی دارودرمانی می‌توانند به کاهش کابوس‌ها کمک کنند.

خبرنگار: عطیه رضایی