مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور و احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی امروز در نوزدهمین جشنواره تعاونی‌های برتر کشور از تلاش‌های مرتضی فرهادی استاد تمام حوزه مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی ملقب به «پدر پژوهش‌های فرهنگ یاریگری و تعاون در ایران» تجلیل کردند.

استاد مرتضی فرهادی، متولد ۱۳۲۳، بیشتر به سبب پژوهش‌های متعددش در حوزه مردم‌شناسی، فرهنگ و علوم انسانی به ویژه در حوزه روستایی ایران و همچنین در حوزه مردم‌شناسی آینده شناخته می‌شود.

وی تنها محقق ایرانی است که صاحب نظریه در زمینه توسعه بومی است. از وی تاکنون دو کتاب «فرهنگ یاریگری در ایران» و «واره: نوعی تعاونی سنتی کهن و زنانه در ایران» به ترتیب در دوره‌های سیزدهم و بیستم انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب سال برگزیده شده‌اند.

استاد فرهادی در این مراسم بیان کرد: بنده کارمند ساده وزارت تعاون هستم ولی همیشه دور یا نزدیک با تعاون سر و کار داشته و اگرچه در بسیاری از جلسات حضور داشته‌ام ولی هیچ زمانی در چنین جلسه‌ای در خدمت شخص دوم مملکت نبوده‌ایم. البته امروز به حدی از آقای پزشکیان تقاضای متعدد شد که بنده نمی‌توانم بگویم تقاضای ما از ایشان چیست؟ اما خوشبختانه، ماهیت تقاضای ما به گونه‌ای است که بنده فکر می‌کنم اگر در شرایط فعلی جهان، اراده و اندیشه‌ای در کار ما وجود داشته باشد تعاون مظلوم‌ترین مفهوم ممکن است.

بنیانگذار حوزه انسان‌شناسی یاریگری تصریح کرد: ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که عصر کنش‌های متقابل گسسته و صحبت از رقابت و ستیزه و جنگ است و اصولاً در نظام سوداگری و استعماری غرب، تعاون خصیصه‌ی عقب افتاده‌ای است که می‌توان آن را به عصر ماقبل تاریخ منتصب کرد و کوپر در کتاب مشهور خود، تعاون را بقایای فرهنگ توحش می‌داند. به همین دلیل، کار تعاونی بسیار مشکل است. 
در دنیایی که تمام مسیر، رقابتی و ستیزه و جنگ است اگر کسی بخواهد جمعیت را بشکافد و مسیری برخلاف آن راه را انتخاب کند به یک نیروی عظیمی نیاز دارد که جز با معرفت جمعی نمی‌توان آن را بدست آورد؛ بنابراین حیف است که در چنین شرایطی چهار کلمه درمورد بخشی که مهم است صحبت نشود. البته جای یک چیز خالی است و آن عدد و رقم و سازه و سازمان‌دهی نیست بلکه روح تعاون است و آنچه که جهان امروز گم کرده است روح تعاون است. 

او ادامه داد: کشور ایران برخلاف آن‌چه که در شرق‌شناسی و مکتب نوسازی گفته و تبلیغ می‌شود یکی از بزرگ‌ترین زادگاه‌های کار جمعی و تعاون است و ما سراسر به دنبال صلح و آشتی هستیم. اما چگونه است که ما دارای تعاونی‌های چندهزار ساله‌ای هستیم که حتی نامشان را هم نشنیده ایم؟

فرهادی مطرح کرد: در سال ۱۳۳۵ که اولین سرشماری نفوس و مسکن در ایران انجام شد ۱۸ میلیون نفر جمعیت داشته‌ایم و ۹ میلیون آنها زن و دختر بوده‌اند و ۲ میلیون نفر عضو خودخواسته و خودانگیخته واره داشته‌ایم. قبل و بعد از انقلاب، کتاب‌های مختلفی درمورد انواع و اقسام تعاونی‌های جهان داریم ولی نباید تجربه‌های خودمان را نادیده بگیریم.

پدر پژوهش‌های فرهنگ یاریگری و تعاون در ایران افزود: در جهان، روحیه تعاون به سرعت در حال ازبین رفتن است و معمولاً وقتی می‌خواهیم از تعاونی دفاع کنیم بیشتر اعداد و ارقامی است که برای ما ارزش افزوده اضافه کرده‌اند و افراد کمتر به روح یاریگری و تعاون توجه می‌کنند.

او یادآور شد: از آقای پزشکیان چند تقاضا دارم تا بلکه کمی به روح تعاون توجه کرده باشیم. چون روحیه تعاون در جهان به سرعت در حال ازبین رفتن است.

آقای پزشکیان از وزاری آموزش و پرورش و آموزش عالی بخواهند که یک درس و کتاب درمورد تعاونی‌ها و تعاون تدوین و تدریس شود.

فرانسوی‌ها ۱۰۰ سال پیش، در کنار درس اخلاق نظری، درس اخلاق عملی نیز داشتند که بچه‌ها در مهدکودک و مدرسه و دانشگاه تعاونی تشکیل می‌دادند و ما هم باید تعاون و فلسفه و جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی تعاون را تعلیم دهیم.