سال پیش در اواخر ماه آگوست (شهریور ماه ۱۴۰۱)، آمریکا از افغانستان خارج شد؛ این خروج آشفته، مرگ‌بار و پر هرج‌و‌مرج بود. ۱۳ نظامی آمریکایی و بسیاری از غیرنظامیان افغانستانی طی یک انفجار در فرودگاه کابل کشته شدند؛ این خروج از ابعاد بسیاری قابل تامل و بررسی است و بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران آن را یک شکست برای آمریکا می‌دانند.

خروج از افغانستان؛ موضوع اصلی در انتخابات آمریکا

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا و نامزد حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور، به‎تازگی در یک گردهمایی انتخاباتی، سعی کرد تا کامالا هریس، رقیب دموکرات خود، را در این خروج مقصر بداند.

با وجود این، برخی کارشناسان ریشه خروج از آمریکا را فراتر از دولت فعلی این کشور می‌دانند؛ این دولت ترامپ بود که توافق صلح را با طالبان امضا کرد؛ توافقی که اساسا یک طرح خروج سریع بود.

براساس این توافق، آمریکا موظف بود تا تمام نیرو‌های خود را تا ماه مه ۲۰۲۱ (اردیبهشت ۱۴۰۰) خارج کند؛ پس از انتخابات، ترامپ تعداد سربازان آمریکایی را از ۵ هزار به ۲ هزار و ۵۰۰ نفر کاهش داد. ممکن است سیاست خارجی موضوع اصلی اکثر رای‌دهندگان نباشد، اما در مسیر مبارزه‌های انتخاباتی اخیر ریاست‌جمهوری آمریکا مهم است؛ گزارش جدیدی از پشت صحنه کاخ سفید در دوره دونالد ترامپ، پرسش‌های جدی را در مورد رویکرد قبلی او ایجاد کرد.

در همین حال، ترامپ انتقاد‌های خود را از دولت بایدن و به‌ویژه از کامالا هریس به دلیل پایان آشفته جنگ چند دهه‌ای آمریکا در افغانستان مطرح کرده است، حتی اگر این طرح در ابتدا در زمان دولت ترامپ طراحی شده بود.

این گزارش جدید دوران ترامپ از سوی مک مستر که به‌عنوان مشاور امنیت ملی ترامپ خدمت می‌کرد، افشا شده است. مک مستر، برخلاف دیگر ژنرال‌هایی که در دوران ترامپ خدمت می‌کردند، پیش از این و درپی ترک کاخ سفید، از انتقاد مستقیم از رئیس سابق خود خودداری کرده بود.

مک مستر با حضور در برنامه «اندرسون کوپر ۳۶۰» استدلال کرد که ترامپ مسئولیت خروج از افغانستان را برای مذاکراتش با طالبان برعهده دارد، از جمله فشار بر دولت سابق افغانستان برای آزادی هزاران نفر از نیرو‌های طالبان از زندان.

او گفت: آنچه در این سلسله مذاکرات و امتیاز دادن به طالبان رخ داد، این است که ما افغانستانی‌ها را در مسیر خروج رها کردیم. مک مستر در گزارش خود از دوران حضورش در کاخ سفید، جلسه‌ها را به عنوان تمریناتی در جهت رقابت توصیف می‌کند.

۲۰ سال جنگ و ناکامی‌های ۴ رئیس‌جمهور آمریکا

در طول ۲۰ سال جنگ در افغانستان، ناکامی زیادی در مورد ۴ رئیس‌جمهور آمریکا وجود دارد؛ ترامپ آشکارا علاقه‌مند به پایان دادن به درگیری‌های آمریکا در خارج از کشور بود و بایدن نیز از سال ۲۰۰۹ به‌عنوان معاون اوباما خواستار خروج از افغانستان بود.

طالبان از حدود سال ۲۰۰۵، شروع به پیشروی کرد و این کار را برای ۱۵ سال انجام داد؛ در پایان، زمانی که کابل به کنترل طالبان درآمد، ارتش آمریکا تحت نظر دولت بایدن در افغانستان بود.  تمام گزارش‌های اطلاعاتی در آن زمان حاکی از آن بود که شهر کابل برای چند ماه دیگر پابرجا می‌ماند.

یک کارشناس آمریکایی در این باره می‌گوید: این چیزی است که من از مقام‌های ارشد نظامی شنیدم؛ آنها فکر می‌کردند که دولت افغانستان می‌تواند تا ماه اکتبر (مهر ۱۴۰۰) دوام بیاورد، اما همه چیز بسیار سریع از بین رفت. در ۴ دولت آمریکا اشتباه‌های زیادی در افغانستان صورت گرفت.

به جای ماندن صحنه‌ای تلخ در افغانستان

نیرو‌های آمریکایی و ناتو ۳ سال پیش از افغانستان خارج شدند و صحنه‌ای تلخ را پشت سر گذاشتند؛ بیش از نیمی از جمعیت افغانستان نیاز به حمایت بشردوستانه دارند. در اوج خود، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی و کشور‌های شریک بیش از ۱۳۰ هزار سرباز در این کشور داشتند، نزدیک به ۳ هزار و ۵۰۰ نفر از آنها کشته شدند، این رقم در مقایسه با حدود ۷۰ هزار نیروی امنیتی افغانستانی و ۴۶ هزار غیرنظامی که در طول دو دهه مداخله غرب جان باختند، کم‌رنگ است. خروج عجولانه و خطرناک آمریکا که حدود ۷۸ هزار افغانستانی همکار نیرو‌های غربی را رها کرد، لکه‌ای بر اعتبار ناتو گذاشت و به اعتبار غرب لطمه زد. هم ناتو و هم برخی از کشور‌های عضو تحت یک فرآیند پس از مرگ قرار گرفتند.

یک تحقیق پارلمانی آلمان شاهد شکست راهبردی در این ماموریت و عدم تطابق اولویت‌ها در میان دست‌اندرکاران در افغانستان بود، به‌ویژه در مورد آمریکا، ناتو و سازمان ملل که هماهنگی موثر را با مشکل مواجه کردند.

منبع: میزان