یک سد و ۴ رئیس‌جمهور/ تکلیف نامعلوم پروژه‌های کوهدشت
پروژه‌های نیمه‌تمام کوهدشت حکایت سال‌های ذخیرۀ وعده و کلنگ‌زنی‌های بی‌اعتباری است که این طرح‌ها را در محاق بهره‌برداری برده‌است.
بیش از ۲ هزار پروژه و طرح عمرانی ناتمام در لرستان وجود دارد که این پروژه‌های بی‌اعتبار به رقمی حدود ۴۰ یا ۵۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۸ برای بهره‌برداری نیاز داشت.
ماجرای کلنگ‌های بی‌تکلیف بر زمین مانده در لرستان زمانی نگران‌کننده می‌شود که تورم پنج سال اخیر را برای اعتبار بهره‌برداری ۲ هزار و ۱۵۰ پروژه در نظر بگیریم.
از سوی دیگر لرستان با ۱۱.۱ درصد بیکار سومین استان کشور در مهر ۱۴۰۲ بود و نرخ مشارکت نیز به ۳۹.۹ کاهش یافت تا کاهش بیکاری همزمان با کاهش نرخ مشارکت وضعیت اشتغال در این استان رو به بهبودی نرود.
پروژه‌های نیمه‌تمام در حالی ۱۰۰ هزار شغل را در لرستان ایجاد می‌کند که بیکاری این استان با نرخ ۱۱.۳ درصد سومین استان با نرخ بالای بیکاری در مهر ۱۴۰۲ بود و از هر ۱۰۰ زن ۱۵ تا ۲۴ ساله لرستانی ۸۶ نفر در زمستان ۱۴۰۲ بیکار بوده‌اند.
رشد ۲۱۸ درصدی بیکاری زنان در لرستان این استان را در ردۀ نخست بالاترین سطح از بیکاری زنان جوان ایرانی در سال ۱۴۰۲ قرار داد تا حلقۀ بیکاری در لرستان روزبه‌روز تنگ‌تر شود.
وضعیت نگران‌کننده شاخص‌های اقتصادی کارگروه‌هایی را در دولت سیزدهم تشکیل داد و ۶ تا ۷ هزار میلیارد تومان پروژه برای تصویب در سفر رئیس‌جمهور سابق تدارک دیده شد.
پروژه‌هایی در بخش‌های وزارت نیرو، بهداشت و درمان، منابع طبیعی، جهاد کشاورزی و آموزش‌وپرورش در پیش از سفر رئیس‌جمهور سابق برای لرستان مصوب شد.
سدی که وعده ذخیره می‌کند
شهید آیت‌الله رئیسی و هیئت دولت وقت ۱۹ آذر ۱۴۰۰ به لرستان سفر کردند و این سفر ۱۸۰ مصوبه با ۶۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار عمرانی برای این استان به‌دنبال داشت.
سقف اجرای مصوبات سفر رئیس‌جمهور سابق به لرستان تا پایان ۱۴۰۱ مشخص شد و قرار بود مبلغ ۶ تا ۷ هزار میلیارد تومان به این استان برای بهره‌برداری از این پروژه‌ها تزریق شود.
سد معشوره در زمان محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت، در چهارم خرداد ۱۳۹۲ کلنگ‌زنی شد تا در روز‌های پایانی دولتش سدی بدون اخذ مجوز مادۀ ۲۱۵ را در این استان به طرح‌های نیمه‌تمام اضافه کند.
سد معشوره در سال ۱۳۹۳ به‌بهانۀ عدم توجیه اقتصادی در حالی متوقف شد که لرستان آب پایداری برای تأمین آب شرب، صنعت و کشاورزی در اختیار ندارد.
توقف سد معشوره انتقاد‌های مرحوم اللهیار ملکشاهی، نمایندۀ اسبق مردم کوهدشت و رومشکان، را در پی داشت و او در فروردین ۱۳۹۳ اعلام کرد که ۶۰ میلیارد تومان برای این طرح تاکنون هزینه شده‌است و مگر می‌شود این اعتبار را نادیده گرفت؟!
اجرای سد معشوره در دولت یازدهم در شورای تخصصی آب رد شد تا این سد که قرار بود به‌صورت بتنی دو قوسی بر روی رودخانه کشکان احداث شود به‌جای بهره‌برداری خسارت ۱۰ هزار میلیارد تومانی را به پلدختر در سیل ۱۳۹۸ تحمیل کند.
انتقاد‌ها به تعطیلی سد معشوره در دولت یازدهم پای حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت، را ۲۸ خرداد ۱۳۹۳ به لرستان کشاند و او اعلام کرد که قرار شده بود معشوره ادامه پیدا نکند، اما با بحث‌هایی که در تهران داشتیم کار این سد ادامه می‌یابد.
یک سد در محاق بهره‌برداری
اظهارات شخص اول دولت یازدهم، امّا به احداث سد معشوره اعتبار نداد و این پروژه به دولت سیزدهم نیز کشیده شد. شهید آیت‌الله ریسی آذرماه ۱۴۰۰ در سفر به لرستان اعلام کرد که کار این سد باید آغاز شود و هر مقدار بودجه داریم برای این پروژه می‌گذاریم.
سد معشوره با وجود دستور صریح رئیس‌جمهور سابق همچنان در محاق بهره‌برداری است تا محمدرضا مبلغی، نمایندۀ سابق کوهدشت و رومشکان در مجلس، از دیگر نمایندگانی باشد که به تعطیلی این سد واکنش نشان دهد.
او گفت که تخصیص سد معشوره در دولت قبلی ۵۰ میلیون مترمکعب اعلام شد، امّا ساخت سدی با این تخصیص نیاز‌های آبی مردم و صنعت را برآورده نمی‌کرد.
نماینده سابق مردم کوهدشت و رومشکان تخصیص فعلی سد معشوره را با پیگیری‌های انجام‌شده ۱۸۵ میلیون مترمکعب خواند و اعلام کرد که ارتفاع این سد نیز حدود ۱۲۰ متر تعیین شده‌است.
مبلغی با اشاره به ترک‌فعل وزارت نیرو در مورد سد معشوره تأکید کرد که شکایت خود را نسبت به اغماض وزارت نیرو تنظیم کرده‌ام و به کمیسیون اصل ۹۰ ارائه داده‌ام.
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد پروژه‌های مصوب سفر رئیس‌جمهور سابق در کوهدشت پس از گذشت سه سال از زمان تعیین‌شده برای افتتاح هنوز به بهره‌داری نرسیده‌است، هرچند فرماندار این شهرستان روند اجرایی این پروژه‌ها را مثبت ارزیابی می‌کند.
محمد مرادی، فرماندار کوهدشت، دربارۀ آخرین وضعیت پروژه‌های مصوب رئیس‌جمهور سابق به لرستان گفت که این پروژه‌ها سال‌ها تعطیل شده بود، امّا پنج ابرپروژۀ کوهدشت در دولت سیزدهم موردتوجه قرار گرفت.
افتتاح پروژه‌ها شاید وقتی دیگر
او با بیان اینکه سد معشوره حدود ۱۴ سال فقط دو درصد پیشرفت فیزیکی داشت، اضافه کرد که پیشرفت فیزیکی این پروژه از سال ۱۴۰۰ تاکنون به ۱۲ درصد رسیده‌است.
فرماندار کوهدشت یادآور شد که مجوز مادۀ ۲۳ سد معشوره اخذ شده‌است و طبق این ماده ردیف اختصاص بودجه برای پروژه‌ها تعریف می‌شود و دلیل عدم آغاز عملیات اجرایی این سد نبود مادۀ ۲۳ بوده‌است.
مرادی با اعلام اینکه سد معشوره ۳۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی کوهدشت را آبی می‌کند، تأکید کرد که این آبی‌کردن اراضی دیم تأثیر مستقیمی در بهبود معیشت و اقتصاد این منطقه دارد.
او با بیان اینکه آب پایدار کوهدشت با احداث سد معشوره تأمین می‌شود، بیان کرد که احداث این پروژه از ایجاد سیل‌های مخرب مانند سیل ۱۳۹۸ جلوگیری می‌کند.
پروژه بیمارستانی ۲۵۰ تختخوابی رازی کوهدشت از دیگر پروژه‌های مصوب سفر رئیس‌جمهور سابق به لرستان است که در زمینی به‌مساحت ۲۰۵ هزار مترمربع در بهمن‌ماه ۱۳۹۶ کلنگ‌زنی شد.
هنوز دو ماه از کلنگ‌زنی بیمارستان کوهدشت نگذشته بود که زمین این پروژه به زیر کشت رفت و به زمین کشاورزی تبدیل شد تا روند اجرای این پروژه در همان آغاز با حاشیه‌هایی همراه باشد.
۵۹ درصد پیشزفت فیزیکی در ۷ سال
بیمارستان رازی که قرار بود تا پایان سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری برسد هنوز احداث نشده‌است و عملیات فاز دوم احداث این پروژه با اعتبار ۳۵۰ میلیارد تومان درست در زمان وعدۀ بهره‌برداری آغاز شد.
پیشرفت ۲۵ درصدی بیمارستان رازی در اسفند ۱۴۰۰ واکنش احمد وحیدی، وزیر کشور وقت، را در پی داشت و او در همان زمان پیشرفت این پروژه را کند خواند و گفت که قرار بر این است که بیمارستان رازی تا دو سال آینده تکمیل و تحویل داده شود.
آخرین وعده برای احداث بیمارستان رازی کوهدشت در اوایل سال ۱۴۰۵ تعیین شده‌است تا این پروژۀ بیمارستانی لرستان در کش‌وقوس وعده‌ها هنوز به سرانجام نرسد.
فرماندار کوهدشت با اشاره به آخرین وضعت بیمارستان رازی گفت که این پروژه در صورت احداث به یکی از بزرگ‌ترین بیمارستان‌های غرب کشور تبدیل می‌شود.
مرادی با اعلام تخصیص اعتبار برای تکمیل بیمارستان رازی کوهدشت اعلام کرد که این پروژه هیچ‌گونه بدهکاری‌ای به پیمانکار ندارد و اکنون حدود ۵۹ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
تکمیل جاده‌های چهارخطه از دیگر مصوبات سفر رئیس‌جمهور سابق به لرستان است که ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای ساخت و تکمیل این جاده‌ها در دولت سیزدهم پیش‌بینی شد.
از سوی دیگر لرستان با ۱۱.۱ درصد بیکار سومین استان کشور در مهر ۱۴۰۲ بود و نرخ مشارکت نیز به ۳۹.۹ کاهش یافت تا کاهش بیکاری همزمان با کاهش نرخ مشارکت وضعیت اشتغال در این استان رو به بهبودی نرود.
پروژه‌های نیمه‌تمام در حالی ۱۰۰ هزار شغل را در لرستان ایجاد می‌کند که بیکاری این استان با نرخ ۱۱.۳ درصد سومین استان با نرخ بالای بیکاری در مهر ۱۴۰۲ بود و از هر ۱۰۰ زن ۱۵ تا ۲۴ ساله لرستانی ۸۶ نفر در زمستان ۱۴۰۲ بیکار بوده‌اند.
رشد ۲۱۸ درصدی بیکاری زنان در لرستان این استان را در ردۀ نخست بالاترین سطح از بیکاری زنان جوان ایرانی در سال ۱۴۰۲ قرار داد تا حلقۀ بیکاری در لرستان روزبه‌روز تنگ‌تر شود.
وضعیت نگران‌کننده شاخص‌های اقتصادی کارگروه‌هایی را در دولت سیزدهم تشکیل داد و ۶ تا ۷ هزار میلیارد تومان پروژه برای تصویب در سفر رئیس‌جمهور سابق تدارک دیده شد.
پروژه‌هایی در بخش‌های وزارت نیرو، بهداشت و درمان، منابع طبیعی، جهاد کشاورزی و آموزش‌وپرورش در پیش از سفر رئیس‌جمهور سابق برای لرستان مصوب شد.
جادۀ مرگ و ۱۳ سال وعدۀ افتتاح
جادۀ کوهدشت به خرم‌آباد یکی از محور‌های پرحادثه‌خیز لرستان است که این جاده به‌دلیل آمار بالای مرگ‌ومیر در پی وقوع تصادفات به جادۀ مرگ شناخته می‌شود.
عملیات اجرایی چهارخطه کوهدشت به خرم‌آباد با تخمین اعتبار ۷۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۸۳ آغاز و قرار شد این پروژه تا پایان سال ۱۳۹۰ افتتاح شود!
شهرام ملکی، مدیرکل وقت راه‌وشهرسازی لرستان، در وعده‌ای دیگر از افتتاح این پروژه تا پایان سال ۱۳۹۳ خبر داده بود، اما این پروژه به افتتاح نرسید تا صادق مریدی، مدیر وقت ساخت و توسعه راه‌های اداره‌کل راه‌وشهرسازی لرستان به کمبود اعتبار برای جادۀ کوهدشت اعتراف کند.
این مسئول در دی‌ماه ۱۳۹۳ گفته بود که پیش‌بینی شده بود که ۷۸ کیلومتر از محور کوهدشت، خرم‌آباد به بهره‌داری برسد، امّا این پروژه به‌دلیل کمبود اعتبارات به‌کندی پیش رفت.
جادۀ کوهدشت به خرم‌آباد همچنان در محاق بهره‌برداری بود و احمدرضا دالوند، معاون عمرانی استانداری لرستان، در وعده‌ای دیگر زمان تکمیل این پروژه را تا پایان سال ۱۴۰۱ اعلام کرد.
دو سال از آخرین وعده برای بهره‌برداری از پرحادثه‌خیزترین جاده‌های لرستان گذشته‌است، امّا این محور ۸۵ کیلومتری همچنان قربانیان دیگری را روی دست مسافران می‌گذارد.
فرماندار کوهدشت با اشاره به آخرین وضعیت چهارخطۀ کوهدشت به خرم‌آباد گفت که واریانت چنار در این محور ۴۸۰۰ کیلومتر است که در ۱۴ سال گذشته فقط ۱۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشت، امّا از سال ۱۴۰۰ تاکنون به ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی رسیده‌است.
تکلیف نامعلوم پروژه‌ها در گذر وعده‌ها
مرادی بیان کرد که تکمیل واریانت چنار در برهه‌ای تعلل داشت که تذکر‌های لازم را به پیمانکار این پروژه دادیم و تا پایان سال ۱۴۰۳ به بهره‌برداری می‌رسد.
او با تأکید به پیگیری‌های مستمر استاندار لرستان برای افتتاح پروژه‌های مهم کوهدشت گفت که درصد پیشرفت فیزیکی این پروژه‌ها به‌طور مستمر اعلام می‌شود.
حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برای تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام لرستان در سال ۱۴۰۰ نیاز بود و این مبلغ به‌دلیل تورم، رکود و کمبود نقدینگی سیر صعودی به خود گرفته‌است.
سهم اعتبارات پروژه‌های زیربنایی که در ردیف بودجه عمرانی دولت قرار می‌گیرد در شرایط تورمی و کسری بودجه نه‌تن‌ها ناچیز می‌شود، بلکه هزینه‌های جاری را نیز برای بهره‌برداری از این پروژه‌ها تحمیل می‌کند.
از سوی دیگر صرف هزینه‌های اضافی برای نگهداری از پروژه‌های نیمه‌تمام با اقداماتی مانند ایجاد حصار موقت، به‌کارگیری نگهبان و حفظ سازه کارفرمایان را به ضرر‌های مالی وامی‌دارد، امّا تکلیف این پروژه‌ها در گذر وعده‌ها نامعلوم است.
منبع: تسنیم
