شهرستان بابل با میزبانی از ۳۲ هزار هکتار اراضی مرتعی، ۳۰ درصد از این ظرفیت قابلیت کشت گیاهان دارویی را دارد، اما در ۲۰ سال اخیر هیچ مرتعی در اختیار سرمایه گذران و تولید کنندگان طلای سبز در این شهرستان قرار نگرفت، اما با این حال منابع طبیعی اعلام کرده است که آمادگی دارد با رعایت قوانین موجود این قفل زنگ زده را در راستای حمایت از تولید کننده گیاهان دارویی بشکند.

کشت گیاهان دارویی، صنعت فراوری و بازار مصرف طلای سبز در ۱۰ سال اخیر وارد مرحله جدیدی شد که مورد توجه تولید کنندگان و مصرف کنندگان داخلی و خارجی قرار گرفت.

شهرستان بابل با توجه به ظرفیت‌های که در مناطق مرتعی و ییلاقی جنوب این شهرستان دارد تاکنون شاهد جهش تولید در این محصول نبوده و این امر نیازمند تجدید نظری جدی برای رونق تولید طلای سبز است.

بر اساس قانون برداشت هر نوع گیاه در مناطق جنگلی ممنوع است که سرمایه گذاری در این بخش تحت هیچ شرایطی توصیه نمی‌شود، اما این امر در بخش‌های مرتعی با رعایت قانون اعلام شده از سوی منابع طبیعی امکان پذیر است.

با توجه به آسیب‌های جدی و خطرناکی که کشت دوم برنج بر روی اراضی کشاورزی و اقتصاد کشاورز دارد توجه و کشت به گیاهان دارویی بیشتر مورد تاکید و توجه صاحبنظران قرار دارد.

شهرستان بابل در شرایط فعلی ۱۷.۵ هکتار از اراضی آن زیر کشت گیاهان دارویی قرار دارد که این آمار با توجه به ظرفیت ۳۰ درصدی ۳۲ هزار هکتار از مراتع این شهرستان که قابلیت کشت گیاهان دارویی را دارد بسیار ناچیز است.

از طرف دیگر گیاهان دارویی در زمین‌های شیب دار و اراضی که از غنای خاک کمتری برخوردار هستند بازدهی بیشتری دارد که این امر سبب شد توجه و تمرکز کشت این محصول در اراضی مرتعی باشد.

منابع طبیعی هم هیچ محدودیتی برای ارائه این مراتع جهت کشت گیاهان دارویی ندارد، بلکه اصل آن است که پنج شرط اعلام شده در این خصوص رعایت شود.

از طرف دیگر تمام مراتع مازندران از جمله بابل از ده‌ها سال گذشته تاکنون در اختیار دامدارن برای چرای دام قرار دارد که برای همه آنها پروانه صادر شد.

برای واگذاری بخشی از این مراتع به تولید کننده و سرمایه گذار برای کشت گیاهان دارویی نیازمند ایجاد هماهنگی و تعیین تکلیف در این حوزه است.

مراتعی که راه دسترسی داشته باشد، دارای سند مالکیت به نام سازمان جنگل‌ها و مراتع صادر شده باشد و آن مرتع معارضی نداشته باشد و داخل طرح جنگلداری و وصل به جنگل‌های هیرکانی نباشد اداره منابع طبیعی آمادگی دارد تا این اراضی را در اختیار سرمایه گذاران و تولیدکنندگان برای کشت گیاهان دارویی قرار دهد.

از طرف دیگر با رونق صنعت فراوری و بسته بندی گیاهان دارویی که در بابل و شهر‌های اطراف فعال شدند رونق کشت این محصول می‌تواند در ایجاد اشتغال و ارز آوری نقش مهمی در این خطه از شمال داشته باشد.

آمادگی برای واگذاری مرتع

در این پیوند رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری بابل، بابلسر و فریدونکنار گفت: در ۲۰ سال اخیر از سوی منابع طبیعی هیچ عرصه‌ای برای کشت گیاهان دارویی در اختیار تولید کنندگان قرار نگرفت، اما ظرفیت واگذاری در شهرستان وجود دارد.

حسین پورحسین افزود: با توجه به این که مراتع بابل از ۶۰ سال گذشته تا کنون با صدور پروانه در اختیار دامداران قرار دارد توجه به کشت گیاهان دارویی نیازمند تعریف ساز و کاری جدید است.

او با بیان این که همه مراتع شهرستان بابل به ۷۸ محدوده تقسیم بندی شد، گفت: ۴۳ محدوده سامانه بندی شد و مابقی آن هم در حال انجام است.

رئیس منابع طبیعی بابل افزود: با انجام سامانه بندی در مراتع شهرستان، مناطقی که ظرفیت کشت گیاهان دارویی را دارند شناسایی خواهند شد و در صورت درخواست به سرمایه گذار و تولید کننده واگذار می‌شود.

پورحسین با اشاره به این که رعایت پنج اصل در واگذاری مراتع جهت کشت گیاهان دارویی ضرورت دارد، گفت: مراتعی که راه دسترسی داشته باشد و از طرف دیگر دارای سند مالکیت به نام سازمان جنگل‌ها و مراتع صادر شده و آن مرتع معارضی نداشته باشد و از طرف دیگر داخل طرح جنگلداری و وصل به جنگل‌های هیرکانی نباشد، اداره منابع طبیعی آمادگی دارد تا این اراضی را در اختیار تولید کنندگان قرار دهد.

جنگل‌های شمال کشور که به جنگل‌های ناحیه رویشی هیرکانی یا خزری، جنگل‌های مرطوب و جنگل‌های صنعتی شمال شهرت یافته اند هم، چون نوار سبزی حاشیه جنوبی دریای خزر و نیم رخ شمالی رشته کوه البرز از آستارا تا گلیداغ را به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر، عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر و ارتفاع ۲۸۰۰ متر از سطح دریا پوشانده اند.

حدود ۹۰ گونه درختی و ۲۱۱ گونه درختچه‌ای، هزار و ۵۵۸ گونه علفی در جنگل‌های خزری هیرکانی شمال کشور می‌روید که برخی از گیاهان دارویی نظیر باریجه، گل گاوزبان، آویشن، کنگر، ریواس، اسفناج وحشی، دنبلان و کرفس کوهی از سوی مردم برداشت می‌شود.

استان مازندران افزون بر ۲ میلیون هکتار مساحت دارد که بیش از ۹۰ درصد از این مساحت را منابع طبیعی تشکیل می‌دهد. منابع طبیعی مازندران با ۲ مدیریت شامل مدیریت منابع طبیعی مازندران - منطقه ساری و منابع طبیغی غرب مازندران منطقه نوشهر اداره می‌شود.

شهرستان بابل میزبان ۴۸ هزار هکتار جنگل هیرکانی و ۳۲ هزار هکتار مرتع است.براساس بررسی آخرین آمار وضعیت جهش تولید گیاهان دارویی در دیمزار‌های کشور، در حال حاضر بیش از ۵۳ هزار و ۴۰۰ هکتار از دیمزار‌های کشور در قالب کلان طرح فوق به کشت گیاهان دارویی اختصاص یافته است که ابلاغی و تعهد دفتر گیاهان دارویی برای سال زراعی جاری ۵۲ هزار هکتار بوده است.

در سطح کشور گیاهانی از قبیل گل گاوزبان، آنغوزه، آویشن، اسطوخودوس، اپونتیا، بابونه، باریجه، بالنگو، بزرک (دانه کتان)، خارمریم، خاکشیر، ختمی، رزماری، زنیان، زوفا، زیره، سماق، سیاه‌دانه، شیرین‌بیان، قدومه، موسیر، نسترن، کرفس کوهی، کنگر کوهی، گشنیز، گل‌محمدی و گلپر در دیمزار‌ها کشت شده‌اند که این تولیدات گامی مهم در تحقق اهداف پیش‌بینی شده و توسعه صنعت گیاهان دارویی و زنجیره ارزش آن خواهد داشت.

منبع:ایرنا