محمدحسین بازگیر روز چهارشنبه در نشست تخصصی «بررسی پدیده گردوغبار و فرصت‌ها و چالش‌های زیست‌محیطی در واحد‌های تولیدی و معدنی» در قم گفت: سکونت افزون بر ۹۵ درصد از جمعیت استان در محدوده شهر قم سبب شده تا فشاری که به عرصه‌های طبیعی و زیست‌محیطی وارد می‌شود، بیشتر از ظرفیت واقعی آن باشد.

مدیرکل محیط‌زیست قم با تاکید بر اینکه متوسط بارش در استان قم ۱۲۵ میلیمتر در سال است در حالی‌که شدت تبخیر آب چندین برابر بیشتر از حجم بارش‌ها می‌باشد، اضافه کرد: سفره‌های زیرزمینی ۲ میلیارد مترمکعب کسری آب دارد که این مسأله سبب شده تا متوسط فرونشست در این استان بسیار بالا باشد.

او افزود: سالانه افزون بر ۸۰ میلیون مترمکعب بر کسری آب و منابع زیرزمینی استان قم افزوده می‌شود.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست قم گفت: هم اینک فرونشست زمین در برخی نقاط استان مانند دشت جعفریه به ۲۷ سانتی‌متر در سال رسیده که وضعیت بسیار نگران‌کننده‌ای است.

بازگیر عنوان کرد: به‌خاطر مشکلات انباشته زیست‌محیطی در قم هم اینک سالانه افزون بر ۷۰ روز ناسالم برای همه گروه‌ها در این استان ثبت می‌شود.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست قم در ادامه با بیان اینکه قم جز استان‌های غبار خیز در کشور است، ادامه داد: به‌خاطر خشکسالی و بی‌توجهی‌های صورت‌گرفته به مسأله محیط‌زیست، قم به دومین استان کشور در تولید گردوغبار تبدیل شده‌است.

بازگیر بیان کرد: در سطح کشور ۳۵ میلیون هکتار عرصه آسیب‌دیده و کانون تولید گردوغبار شناسایی شده که در مجموع سالیانه چهار میلیون تن گردوغبار تولید و روانه شهر‌ها می‌کنند.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست قم با بیان اینکه تالاب و مناطق حفاظت شده قم هنوز به کانون تولید گردوغبار تبدیل نشده است، گفت: بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از عرصه‌های طبیعی قم به کانون تولید گردوخاک تبدیل شده که وضعیت ۴۰ هزار هکتار از آن بحرانی است.

بازگیر بیان کرد: ۳۰۰ هزار هکتار از عرصه‌های طبیعی قم به کانون‌های آسیب‌دیده تبدیل شده که با وزش باد با سرعت ۱۰ بر ثانیه سبب فعالیت این پدیده زیست‌محیطی می‌شود.

او ادامه داد: کانون‌های آسیب‌دیده استان در طول سال ۱۳ هزار تن گردوغبار را روانه شهر قم و برخی مناطق پیرامونی می‌کند.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست قم، بیان کرد: احداث ۱۶ بند و سد روی رودخانه قمرود و ۱۰ بند برای رودخانه قره چای سبب شده تا با قطع حقابه‌ها، وضعیت بیابان‌های قم هر روز بغرنج‌تر از گذشته شود.

بازگیر با بیان اینکه مناطق حفاظت شده قم بسیار کمتر از حد استاندارد است، تصریح کرد: فقط سه درصد از مساحت قم جز مناطق حفاظت شده ثبت شده درحالی‌که ۵۱ درصد استان تهران جز مناطق حفاظت شده‌است.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست قم، با تاکید بر اینکه اهمیت تالاب مره کمتر از میانکاله نیست، عنوان کرد: این تالاب نقش مهمی در تغذیه حوضه آبریز دریاچه دارد که در صورتی خشک‌شدن آن، وضعیت گردوغبار قم را به‌شدت پیچیده‌تر خواهد کرد و امکان مهاجرت ۲ میلیون پرنده مهاجر را از بین خواهد برد.

مره، از تالاب‌های بسیار ارزشمند کویر مرکزی کشور و در حاشیه کوه مره است که بیش از ۱۰ هزار هکتار وسعت داشته و در کیلومتر ۵۰ جاده قم ـ گرمسار، در دو ضلع شرقی و غربی این جاده پرتردد قرار گرفته است و در هنگام پرآبی درخشش فوق العاده‌ای در دل کویر دارد.

مدیرکل محیط‌زیست قم در بخش دیگری از سخنان خود، با بیان اینکه حدود ۱۲۰ واحد معدنی در استان قم در حال فعالیت هستند، بیان کرد: هم اینک در اکتشاف معادن، آماده‌سازی و تجهیز کارگاه، استخراج معادن، حمل‌ونقل و دپوی مواد معدنی و بازسازی و احیای معادن شاهد از بین رفتن عرصه‌های طبیعی هستیم.

بازگیر تصریح کرد: هم اینک حدود ۳۰ واحد معدنی استان قم به‌خاطر عدم رعایت موازین زیست‌محیطی در فهرست پرداخت جرایم «عوارض سبز» قرار گرفته‌اند.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست قم گفت: نابودی تدریجی معدن سنگ نرداغی و کوه دوبرادران در وسط شهر قم به‌خاطر استخراج سنگ‌آهک، مصداق بارزی از نامردی در حق طبیعت و بی‌توجهی به وضعیت زندگی آینده، نسل بعدی است.

علی رضا نورپور استاد دانشکده محیط‌زیست دانشگاه تهران نیز در ادامه نشست، تصریح کرد: بخشی از مشکل گردوغبار کشور ما منشأ منطقه‌ای دارد که باید با همراهی کشور‌های همجوار مدیریت شود؛ اما بخش مهمی از ریزگرد‌ها نیز به‌خاطر قطع حقابه‌های تالاب‌ها و خشکسالی‌ها به وجود آمده است.

او ادامه داد: ۵۰ درصد از آلودگی هوا در سطح کشور ما به‌خاطر افزایش فعالیت کانون‌های تولید گردوغبار در مناطق مختلف ایجاد می‌شود.

نورپور با انتقاد از عدم پایش زیست‌محیطی فعالیت معادن، خاطرنشان کرد: واقعیت میدانی فعالیت معادن، عدم پایش و تعطیلی معادن آلاینده است و نظارت خاصی بر تولید و برداشت معادن صورت نمی‌گیرد.

نورپور با اشاره به‌ضرورت فعالیت معادن در فضای مسقف، عنوان کرد: بسیاری از معدن‌کاران ما حاضر نیستند یک سازه ساده بر روی معادن خود جهت جلوگیری از پخش آلاینده بر روی محیط و همچنین مدیریت سروصدای و دلخراش آنها، انجام دهند.