کتاب «در کربلا چه گذشت؟» ترجمه فارسی کتاب «نفس المهموم» تألیف محدث قمی است که جزو یکی از کتابهای مشهور و معتبر شیعه در تاریخ شهادت امام حسین علیه السلام و موضوع مقتل محسوب میشود.
مولف در ابتدای کتاب «نفس المهموم» مناقب امام حسین علیه السلام و ثواب گریه بر آن حضرت، لعن بر قاتلان او و پیشگوئی شهادت امام حسین علیه السلام را برمی شمارد و سپس به شرح تفصیلی قیام و شهادت امام حسین علیه السلام به سبک کتب مقتل میپردازد.
در پایان کتاب نیز ترجمهای از کتاب «نفثة المصدور» ارائه شده که بنا بر نظر محدث قمی باقی مانده کتاب «نفس المهموم» است، که در چند فصل پیرامون فضایل و مناقب امام حسین علیه السلام، برخی وقایع تاریخی مرتبط با قیام عاشورا، قصایدی در رثای امام حسین علیه السلام، فضیلت گریه بر آن حضرت و نیز خاتمهای در ذکر مواعظ و نصایح برای اهل منبر، نگارش یافته است.
مهمترین عناوین کتاب عبارت اند از: مرگ معاویه و جانشینی یزید، بیعت گرفتن از امام حسین علیه السلام و امتناع آن حضرت، حرکت امام حسین علیه السلام به مکه، گسیل سفیر به سوی عراق، تسلط ابن زیاد بر کوفه، شهادت مسلم بن عقیل علیه السلام و هانی بن عروه، حرکت امام حسین علیه السلام از مکه به سوی عراق، شرح حادثه عاشورا، اسارت اهل بیت امام حسین علیهم السلام، ورود آنها به کوفه و شام، خطبه حضرت زینب علیهاالسلام و امام سجاد علیه السلام، در کوفه و شام، بازگشت اهل بیت علیهم السلام به مدینه، ذکر اولاد و همسران سیدالشهدا علیه السلام، قیام توابین، حکومت مختار در کوفه، انتقام از قتله کربلا.
محمدباقر کمرهای در مقدمه ترجمهشان میفرمایند: برای شرح رموز نهضت حسینی، متن جامع و معتبر و کاملی لازم بود که در ضمن آن، اسرار وقایع، مو به مو شرح گردد و در هر جا به مناسبت، توضیحی داده شود؛ با وفور کتب مقاتل، کتابی که جامع این شرایط باشد کمتر دیده میشد تا به مطالعه کتاب نفیس «نفس المهموم» دست یافتم و این کتاب که همان تالیف و تنظیم متن اخبار و تواریخ و سیره معتبره است به سند افتاد؛ زیرا مولف جامع و متتبع آن تا آنجا که میسور است در تصحیح اسناد اخبار این کتاب کوشیده و تا آنجا که در دسترس است، کتب تواریخ معتبره را زیر نظر گرفته و عین عبارت آنها را در نظم کتاب به هم پیوسته و کتابی در این موضوع فراهم کرده که نزد ارباب فن، شاهکاری محسوب میشود.
سی و هشتمین چاپ کتاب «در کربلا چه گذشت؟» با قیمت ۳۶۰ هزار تومان در انتشارات جمکران در دسترس است.