رضامراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه انتخاب و انتصاب مدیران مدارس را برای اجرا ابلاغ کرد.

مدیران مدارس در این شیوه‌نامه شامل تمام مدیران مدارس دولتی و غیردولتی در دوره اول و دوره دوم ابتدایی، دوره اول متوسطه، دوره دوم متوسطه (نظری، فنی و حرفه‌ای و کاردانش) و مجتمع‌های آموزشی و پرورشی است و دامنه مشمول این شیوه‌نامه، مدارس دارای مدیر مستقل در تمامی دوره‌های تحصیلی، مدیر آموزگاران و معاون دبیران است.

‌در این شیوه‌نامه آمده است که سنوات خدمت مورد قبول برای بازنشستگی تمام مستخدمین مرد و زن دارای حداقل مدرک کارشناسی معتبر در مشاغل اختصاصی در تمام صندوق‌های بازنشستگی اعم از کشوری و لشگری که در سال ۱۴۰۲ بازنشسته می‌شوند در صورت اعلام نیاز دستگاه و رضایت مستخدم بدون رعایت شرط سنی به مدت دو سال افزایش می‌یابد.

طبق شیوه‌نامه ابلاغی در زمان انتصاب مدیران، باید حداقل ۴ سال از سنوات خدمتی فرد تا زمان بازنشستگی (تا پایان شهریورماه همان سال تحصیلی) باقی مانده باشد. (دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی با دارا بودن حداکثر ۲۸ سال سابقه و کارشناسی ارشد و دکتری با دارا بودن حداکثر ۳۳ سال سابقه امکان انتخاب را دارند).

همچنین ایثارگرانی که به موجب قوانین و مقررات مربوط از امتیاز یک مقطع تحصیلی بالاتر بهره‌مند هستند، با داشتن مدرک کارشناسی با داشتن سابقه ۳۳ سال می‌توانند در فرایند انتخاب و انتصاب مدیران شرکت کنند.

امتیاز ارزشیابی سالانه مستخدم در دو سال متوالی منتهی به اعلام داوطلبی باید بین ۸۵ تا ۱۰۰ باشد.

در صورت انتقال مدیر به منطقه‌ای دیگر، منطقه مقصد می‌تواند در صورت نیاز با رعایت ضوابط و مقررات منوط به بررسی و رضایت از عملکرد و نتایج آن در منطقه مبدأ، نسبت به انتصاب وی به عنوان مدیر اقدام کند.

شاغلین انتقال موقت در یک منطقه آموزشی، مجاز به شرکت در فرایند انتخاب و انتصاب مدیران مدارس نیستند.

در این شیوه‌نامه تاکید شده است عدم حضور داوطلب در موعد مقرر در هر مرحله از فرایند به منزله انصراف است.

‌متقاضیان مدیریت مدارس باید مستخدم رسمی یا پیمانی آموزش و پرورش باشند. در صورت نبود متقاضی از بین مستخدمین رسمی یا پیمانی، امکان استفاده از نیرو‌های قرارداد کار معین با تشخیص کارگروه انتخاب و انتصاب مدیران منطقه بلامانع است.

‌بررسی تأیید صلاحیت و انتخاب و انتصاب معاونان مدارس، مدیر آموزگاران و معاون دبیران برای سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ بر عهده کارگروه انتخاب و انتصاب مدیران مدارس منطقه است.

شرط لازم برای تصدی مدیریت هنرستان‌های فنی‌و‌حرفه‌ای و کاردانش دارابودن مدرک تحصیلی در یکی از رشته‌های فنی‌و‌حرفه‌ای و کاردانش است. برای انتصاب مدیریت هنرستان، در شرایط مساوی، دارندگان مدرک تحصیلی بالاتر با رشته مرتبط در آن هنرستان در اولویت هستند.

دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و بالاتر در رشته‌های غیرمرتبط با فنی‌و‌حرفه‌ای و کاردانش که مدرک تحصیلی قبلی آنان (کاردانی یا کارشناسی) مرتبط با رشته‌های فنی‌و‌حرفه‌ای و کاردانش باشد، مدرک تحصیلی آنان جهت احراز پست مدیریت هنرستان، مرتبط تلقی خواهد شد.

داوطلب مدیریت هنرستان، باید حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی در یکی از رشته‌های زیرگروه صنعت (در هنرستان‌هایی که بیشترین رشته‌های آن در زمینه صنعت مطابق برنامه‌های درسی مصوب است)، زیرگروه کشاورزی (در هنرستان‌هایی که بیشترین رشته‌های آن در زمینه کشاورزی مطابق برنامه درسی مصوب است)، زیر گروه خدمات و هنر (در هنرستان‌هایی که بیشترین رشته‌های آن در زمینه هنر یا خدمات مطابق برنامه درسی مصوب است) باشد. در صورت نبود فرد دارای مدرک تحصیلی در سطوح فوق و رشته مرتبط با مدیریت، برای انتخاب و انتصاب افراد با مدرک تحصیلی پایین‌تر با رشته غیر مرتبط، داشتن گواهینامه گذراندن دوره‌های مدیریت آموزشگاهی از دانشگاه‌های وابسته به وزارت آموزش و پرورش یا سایر موسسات مورد تأیید الزامی است.

تمدید دوره مدیریت مدارس

طبق شیوه‌نامه ابلاغی با توجه به این که دوره تصدی پست‌های مدیریت حرفه‌ای (از جمله مدیران عملیاتی و پایه) چهار ساله است، استمرار مدیریت این مدیران منوط به درخواست مدیر و تأیید اداره، حداقل ۳ ماه قبل از انقضای مدت ۴ سال دوره مدیریت، عملکرد آنان در همه ابعاد ارزیابی و پس از حصول اطمینان از وجود شرایط احراز، رضایت‌مندی از عملکرد و تأیید کارگروه انتخاب و انتصاب مدیران مدارس منطقه، مدت مدیریت افراد برای یک دوره دیگر قابل تمدید است. سیاست‌گذاری درباره حداکثر زمان «مدیریت یک فرد در یک مدرسه» به کمیته توسعه مدیریت استان محول شده است.

‌فرایند تغییر مدیران

‌مدیران مدارس، زیر‌مجموعه گروه مدیران عملیاتی محسوب می‌شوند و مدت مدیریت آنها یک دوره چهار‌ساله است و تمدید مدت مدیریت آنان از اختیارات دستگاه (ادارات آموزش و پرورش) است.

‌ضوابط تغییر مدیران مدارس قبل از انقضای مدت ۴ سال به شرح زیر است:‌

در صورت برکناری یا جابه‌جایی محل خدمت مدیران مدارس اگر چه نباید طبقه و رتبه شغلی آنان تنزل باید؛ کاهش امتیازات شغلی نظیر امتیاز شغل عناوین مدیریتی و سرپرستی و تغییر میزان فوق‌العاده‌هایی که به دلیل قرار گرفتن در موقعیت شغلی یا خدمت در مناطق و محیط‌های کاری مشخص یا متناسب با نحوه عملکرد یا در موارد خاص با رعایت مقررات مربوط به کارمند تعلق می‌گیرد، مانعی ندارد.

‌در غیر از موارد انقضای دوره چهارساله مدیریتی، انتصاب به مقام بالاتر و استعفا (کناره‌گیری) شخص مدیر مدرسه و جابه‌جایی در پست مدیریتی هم‌سطح، شرایط و حالات مورد نظر برای تغییر مدیران مدارس عبارتند از:

الف) درخواست مدیر مربوط و موافقت مقام بالاتر.

ب) از دست دادن یکی از شرایط انتصاب یا شرایط احراز مندرج در شرح شغل مربوط به پست مورد تصدی.

ج) بیماری به تشخیص پزشک معتمد دستگاه.

د) ناتوانی در انجام وظایف به تشخیص مقام بالاتر و تأیید بالاترین مقام دستگاه.

ه) بر‌اساس حکم مراجع قضایی یا هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری.

و) کسب امتیاز ارزیابی عملکرد مدیر کمتر از ۷۰ درصد کل امتیازات ارزیابی عملکرد طی دو سال متوالی یا یک سال پایین‌تر از ۶۰ درصد.

ز) حذف پست مدیر به دلیل تغییر ساختاری در سازمان محل خدمت.

‌تغییر مدیران مدارس دولتی خاص

‌تغییر مدیران مدارس خاص از جمله وظایف کارگروه انتخاب و انتصاب مدیران مدارس منطقه است که با رعایت موازین قانونی و لحاظ کردن موارد زیر انجام می‌شود.

تغییر مدیر مدارس هیات امنایی با پیشنهاد هیات امنا و موافقت آموزش و پرورش منطقه بلامانع است. در صورت ضرورت، اداره آموزش و پرورش منطقه نیز می‌تواند با تامین نظر هیات امنا برای تغییر یا جایگزینی مدیر اقدام کند.
مدیر مدارس ماندگار علاوه بر داشتن شرایط احراز مدیریت مدارس باید دارای حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و سابقه مدیریت موفق در سطح منطقه باشد. مدیر به پیشنهاد هیات امنا و تایید مدیرکل آموزش و پرورش استان عزل و نصب می‌شود.

تغییر یا جابه‌جایی مدیران مدارس استعداد‌های درخشان با استناد به رای قطعی صادره از مراجع ذی‌صلاح (مرجع قضایی یا هیات‌های رسیدگی به تخلفات اداری) یا موافقت‌نامه صادره از سوی سازمان ملی پرورش استعداد‌های درخشان توسط مدیرکل آموزش و پرورش استان انجام می‌شود.

نصب و عزل مدیران مدارس نمونه دولتی به پیشنهاد اداره آموزش و پرورش محل و تایید مدیرکل استان با ابلاغ رئیس منطقه انجام می‌شود. سایر کارکنان مدرسه، مطابق به پیشنهاد مدیر مدرسه و با ابلاغ آموزش و پرورش منطقه انتخاب می‌شوند.

مدیر مجتمع آموزشی تطبیقی از بین افراد واجد شرایط مدیریت با ابلاغ مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور به این سمت منصوب می‌شود. بنابرین تغییر مدیر این گونه مجتمع‌ها نیز از طریق مرکز یا رعایت موازین قانونی انجام خواهد شد.

مدیران مدارس بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران در داخل کشور از بین کارکنان رسمی وزارت آموزش و پرورش براساس ضوابط مندرج در آیین‌نامه‌های مربوط انتخاب و منصوب می‌شوند. تغییر مدیران اینگونه مدارس همانند مدارس دولتی عادی و با رعایت موازین قانونی خواهد بود.

تغییر مدیران مدارس شاهد به پیشنهاد ستاد اجرایی شاهد منطقه یا شهرستان و موافقت ستاد اجرایی شاهد استان است.
تغییر مدیران مدارس استثنایی در قالب شیوه‌نامه سازمان آموزش و پرورش استثنایی انجام می‌شود.

تغییر مدیران مدارس غیردولتی با پیشنهاد موسس و تایید و ابلاغ مدیر آموزش و پرورش منطقه/شهرستان انجام خواهد شد.
فرآیند اجرایی

مرحله اول) شناسایی و ثبت مشخصات مدارس نیازمند مدیر جدید

۱. مشخصات مدارس نیازمند مدیر جدید اعم از نام مدرسه، دوره تحصیلی، جنسیت دانش آموزان، شهری یا روستایی بودن، عادی یا خاص بودن در سامانه ثبت شود.

۲. تعیین مدرسه برای داوطلب دارای شرایط انتصاب، توسط کارگروه انتخاب و انتصاب مدیران مدارس به ترتیب امتیاز پنل ارزیابی و با اولویت افراد دارای شایستگی بالاتر صورت می‌گیرد.

مرحله دوم) تشکیل بانک اطلاعات داوطلبان مدیریت مدارس:

با توجه به اهمیت اجرای کیفی این مرحله، کمیته توسعه مدیریت منطقه موظف است زمینه اطلاع‌رسانی دقیق، شناسایی، انگیره‌بخشی، توجیه و هماهنگی استمرار حضور داوطلبان را در تمام مراحل تعریف شده حداقل دو برابر ظرفیت مدارس مورد نیاز به تفکیک جنسیت و دوره تحصیلی فراهم کند. تشکیل بانک اطلاعات از افراد توانمند و با انگیزه در طول سال تحصیلی به روش‌های زیر انجام می‌شود.

‌نحوه ثبت‌نام و ورود اطلاعات داوطلبان:

افراد توانمند و با‌انگیزه که علاقه‌مند به مدیریت مدارس هستند می‌توانند با ورود به صفحه ltms شخصی خود نسبت به ثبت‌نام اقدام کنند.

 داوطلبانی که در هریک از ۲ سال منتهی به تقاضای احراز مدیریت، فرایند انتخاب را با موفقیت گذرانده‌اند و شرایط سنواتی و شایستگی‌های لازم را داشته باشند، برای آخرین سال به همراه منتخبین پنل‌های ارزیابی جهت بررسی به کارگروه انتخاب و انتصاب مدیران معرفی می‌شوند و در فرایند انتصاب قرار می‌گیرند.

مرحله سوم) تشکیل پنل مصاحبه و ارزیابی مدیران:

به‌منظور سنجش صلاحیت‌های سه‌گانه (عمومی، تخصصی، حرفه‌ای) و تشخیص میزان توانمندی و صلاحیت فرد برای تصدی مدیریت مدارس یا مراکز آموزشی تربیتی و ایفای رسالت خطیر و ارزشمند مدیریت مدرسه و نهادینه‌سازی شایسته‌سالاری و تخصص‌محوری، پنل مصاحبه و ارزیابی متقاضیان با رعایت شرایط زیر در دو بخش تشکیل می‌شود.

۱. برگزاری همزمان و کشوری مورد‌کاوی (تمرین تحلیلی) در مناطق با مسئولیت ادارات ارزشیابی و سنجش کیفیت تحصیلی

۲. ارزیابی شایستگی‌ها از طریق برگزاری پنل ارزیابی، مصاحبه گروهی در مناطق

۳. چگونگی و ضوابط اجرای این مرحله به انضمام موّلفه‌ها و نحوه ارزیابی هر کدام از شایستگی‌ها توسط مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش طراحی و متعاقباً اعلام می‌شود.

مرحله چهارم) معرفی نفرات برگزیده پنل ارزیابی به کارگروه جهت تعیین مدرسه و صدور ابلاغ:

فهرست مجموع امتیازات عملکردی و شایستگی‌های سه‌گانه به ترتیب بالاترین امتیاز به دست آمده از پنل ارزیابی توسط کارشناس ارزیابی عملکرد منطقه تنظیم و در اختیار کارگروه انتخاب و انتصاب مدیران مدارس قرار می‌گیرد. کارگروه براساس شرح وظایف خود، افراد منتخب و مدارس را مشخص و به رئیس منطقه معرفی می‌کند تا پس از اخذ تأییدیه حراست ابلاغ مربوط صادر شود.

‌در این شیوه‌نامه تاکید شده است که اجرای دوره آموزشی بدو انتصاب برای همه مدیران جدیدالانتصاب و قبل از شروع به‌کار و معرفی مدیران الزامی است.

‌معرفی و استقرار مدیران جدید در مدارس:

در شیوه‌نامه ابلاغی آمده است که یکی از مهمترین وظایف کارگروه انتخاب و انتصاب مدیران مدارس توجه ویژه به شرایط و مقدمات لازم جهت معرفی و استقرار مدیران جدید در واحد‌های آموزشی است. در این راستا پیشنهاد می‌شود اقدامات زیر انجام شود:

۱. جلسه هماهنگی بین دو مدیر پس از صدور ابلاغ مدیر جدید با حضور اعضای منتخب کمیته توسعه مدیریت، جهت تغییر فرایند‌های مدیریت و انتقال مسئولیت، انتقال اموال و... تشکیل می‌شود.

۲. جلسه معارفه مدیر جدید در شورای دبیران مدرسه با حضور مدیر منطقه یا معاونان وی، اعضای انجمن اولیا و مربیان و مسئولین محلی و ابلاغ سیاست‌های اجرایی مدرسه جهت تحقق راهکار شماره ۷-۱ سند تحول بنیادین مبنی بر مدرسه، کانون کسب تجربیات تربیتی محله تشکیل می‌شود.