ایران نژاد پژوهشگر و عضو هیات علمی دانشگاه یزد مجموعه کوهستانی شیرکوه در استان یزد را از جمله مصداق‌های محیط‌های کوهستانی بسیار ارزشمند کشور دانست و گفت: ضروری است توسعه و نگاه مدیریتی به مجموعه کوهستانی شیرکوه منطبق بر نگاه پایدار و زیست بومی گردد.
وی بیان کرد: کوهستان‌ها از جنبه‌های متعددی ارزش و نقش ویژه‌ای در حیات انسان و اکوسیستم‌ها بر عهده دارند و بر اساس آمار‌ها منشاء ۸۰ درصد آب‌های شیرین جهان کوهستان‌ها بوده و حدود نیمی از مردم جهان نیز از لحاظ نیاز آبی به آبخیز‌های کوهستان چشم دوخته‌اند.
ایران نژاد ادامه داد: همچنین بخش عمده مراتع کشور و بیش از ۹۰ درصد جنگل‌های ایران در کوهستان‌ها واقع شده‌اند.
وی با بیان اینکه عمده‌ترین مراکز جمعیتی کشور در مناطق کوهستانی قرار دارند، افزود: حتی در مناطق خشک کانون‌های جمعیتی در مجاور کوهستان‌ها شکل گرفته‌اند به عنوان مثال حیات شهر یزد و برخی شهر‌های دیگر استان نظیر تفت و مهریز وابسته به شیرکوه است.
ایران نژاد گفت: کوه‌ها در تعدیل اقلیم مناطق خشک و نیمه خشک نقش موثری دارند و همین ویژگی آنها موجب جذب مراکز جمعیتی به اطراف آنها شده‌اند.
وی افزود: از نگاه گردشگری کوه‌ها از متنوع‌ترین جاذبه‌های گردشگری تشکیل شده‌اند و از قدیم‌الایام بیشترین اوقات فراغت گردشگران در مناطق کوهستانی صرف می‌شد و هر روز درخواست گردشگران برای بازدید از اکوسیستم‌های کوهستانی و جاذبه‌های آن بیشتر می‌شود و همین طور بسیاری از ورزش‌های هیجان‌انگیز در محیط‌های کوهستانی انجام می‌شود.
ایران نژاد تصریح کرد: کوه‌ها غنی‌ترین کانون‌های تنوع زیستی به شمار می‌روند چراکه تنوع رویش گاهی، تغییر ارتفاع و تنوع اقلیم و سایر ویژگی‌های آنها منجر به ایجاد تنوع گونه‌ای زیادی شده است به عنوان نمونه، بیشتر از ۸۰ درصد کل گونه‌های گیاهی شناخته شده در استان یزد در کوهستان شیرکوه شناسایی شده‌اند در حالی که نسبت مساحت کوهستان شیرکوه به کل استان کمتر از ۵ درصد است.
وی ادامه داد: همچنین تامین آب روستا‌های پشتکوه و پیشکوه، قنوات تفت ومهریز و بخشی از آب‌های زیرزمینی شهر یزد از شیرکوه تامین می‌شود حتی سایر بارندگی‌های شهرستان‌های اطراف شیرکوه نیز به خاطر نقش شیرکوه در ایجاد مانع برای توده‌های باران‌زا است. به هر حال در خشکسالی‌های دوره‌ای شیرکوه تنها مامن رویش‌گاه‌های مطلوب استان به حساب می‌آید.
برخی اشکال توسعه آسیب‌های جدی به کوهستان وارد می‌کنند
استاد دانشگاه منابع طبیعی یزد در ادامه در خصوص عوامل تهدیدکننده کوهستان بیان کرد: کوهستان‌ها با همه ویژگی‌ها و نقشی که در حیات انسان و پایداری طبیعت دارند اکوسیستم‌های بسیار آسیب‌پذیری هستند و فعالیت‌های انسانی می‌تواند در مدت کوتاهی بسیاری از قابلیت‌های کوهستان‌ها را از بین ببرد.
وی اضافه کرد: امروزه در برخی نقاط کوهستانی کشور شیوه نادرست گردشگری به ویژه دفع نامناسب پسماند‌ها موجب بر هم خوردن بسیاری از چشم‌انداز‌های کوهستانی شده است.
وی افزود: متاسفانه برخی از اشکال توسعه که متناسب با توان اکوسیستم‌های کوهستانی نیستند و یا موجب فشار بیش از حد برخی جنبه‌های اکولوژیک کوهستانی می‌شود به تدریج آسیب‌های جدی به اکوسیستم کوهستان وارد می‌کنند.
توسعه معادن از مهمترین دلایل تخریب محیط‌های کوهستانی
ایران نژاد توسعه معادن در محیط‌های کوهستانی را یکی از مهمترین دلایل تخریب محیط‌های کوهستانی دانست و افزود: این عامل تغییر چشم‌انداز، تشدید فرسایش، تخریب پوشش گیاهی، نابودی تنوع زیستی، تغییر مسیر آبراهه‌ها و اثرات منفی بر آبخیزداری کوهستان و ... را به وجود می‌آورد به گونه‌ای که امروزه در بسیاری از نقاط کوهستان‌ها که قبلا غیرقابل دسترس بوده‌اند امروزه راه‌های دسترسی ایجاد شده و زمینه بروز سایر انواع توسعه و تخریب ایجاد شده است.
کوهستان ارزشمند شیرکوه، یکی از مهمترین اکوسیستم‌های فلات مرکزی ایران است به گونه‌ای که بیش از ششصد پنجاه گونه گیاهی و دویست گونه جانوری در خودش جای داده است.
