فاروق سلیمانی رئیس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: از میان گونه‌های نادر، اردک سرحنایی از گونه‌های حفاظت شده و در حال انقراض است که جوجه‌آوری این گونه در این پناهگاه حیات وحش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وی اضافه کرد: اردک تاج دار نیز از گونه‌های حفاظت شده و لانه‌سازی و تخم‌آوری این گونه به این شیوه و بر روی نیزار‌های سطح آب نشانه وجود امنیت کامل و هاله حفاظتی در این تالاب بین المللی است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: با توجه به جوجه‌آوری گونه‌های نادر و شمار زیاد پرندگان مهاجر و بومی، نظارت و گشت‌های کنترلی محیط بانان این اداره در این تالاب شدت بیشتری دارد و ورود افراد متخلف به این تالاب با شدت بیشتری کنترل می‌شود.

سلیمانی از اهالی روستا‌های اطراف این تالاب خواست در این مدت همکاری بیشتری با محیط بانان و کارشناسان این اداره داشته باشند و در صورت مشاهده افراد متخلف در حاشیه تالاب مراتب را به یگان حفاظت محیط زیست اطلاع دهند.

وی بیان کرد: اکنون در تالاب‌های این شهرستان ۳۵ گونه مختلف انواع پرندگان شناسایی شده است که شامل باکلان کوچک، پلیکان سفید، چوب پا، پرستوی دریایی، کشیم بزرگ، غاز خاکستری، غاز پیشانی سفید، سیلوش، آووست، خروس کولی، حواصیل، تنجه، انواع مرغابی و اردک از جمله اردک سرسبز، ارده ای، سرحنایی، سرسفید و بلوطی است.

اردک سرحنایی یا گیلار قهواه پرنده‌ای در دسته پرندگان تیره اردکیان و اردک غواصی با اندازه متوسط، با نام علمی Aythya ferina شناخته شده است، زیستگاه پرورش و تولید مثل این پرنده معمولا دریاچه‌ها و تالاب‌ها است.

اردک سرحنایی همان طور که از اسمش مشخص است دارای سری حنایی بوده و بدن این پرنده قهواه‌ای رنگ و متمایل به سرخ است، پر‌های سینه و قسمتی از پشت این پرنده نیز سیاه رنگ بوده و نوک سیاه رنگ دارد.

پناهگاه حیات وحش و تالاب بین‌المللی کانی‌برازان مهاباد با وسعتی افزون بر ۹۱۰ هکتار یکی از مهمترین تالاب‌های اقماری جنوب دریاچه ارومیه و با ارزش‌ترین زیستگاه‌های انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و بومی در شمال غرب کشور به شمار می‌رود.

این تالاب که به دلیل موقعیت ویژه و شرایط زیستی منحصر بفرد خود در سال ۱۳۸۵ به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد، به نخستین پناهگاه حیات وحش آذربایجان‌غربی تبدیل و به این ترتیب به عنوان یکی از مناطق چهارگانه کشور با جایگاه قانونی معرفی شده است.

بر اساس آخرین بررسی‌ها تعداد ۷۵ گونه پرنده آبزی و کنار آبزی متعلق به ۱۱ خانواده در این تالاب شناسایی شده که در صورت اضافه کردن گونه‌های خشکی زی، این تعداد به بیش از ۱۸۰ گونه خواهد رسید و همین امر اهمیت تالاب را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

در منطقه کانی‌برازان تاکنون ۴۵ گونه گیاهی از ۳۵ جنس و ۱۷ خانواده شناسایی شده که این گیاهان ۲۱ جامعه گیاهی را تشکیل می‌دهد و بیشتر گونه‌های شناسایی شده از خانواده اسفناج Chenopodiaceae و گندمیان Graminae بوده و گونه‌های شناسایی شده در داخل تالاب نیز شامل نی، بوریا، جگن و گز است.

در مهاباد علاوه بر تالاب بین‌المللی کانی‌برازان، تالاب‌های دائمی «حسن خان» و «قوپی باباعلی» و تالاب‌های فصلی دیگری از جمله گروس، داشخانه و قره قشلاق نیز وجود دارد.