طبق پژوهش‌های انجام شده دوران آموزش‌پذیریِ انسان‌ها از مرحله جنینی آغاز می‌شود و این مرحله دورانِ تکوین توانایی‌های فرد است که بخش عمده آن را از برقراری ارتباط با مادر فرا می‌گیرد.

چرخه تعلیم و تعلم خواسته یا ناخواسته بعد از تولد نیز ادامه پیدا می‌کند از این رو دین مبین اسلام به عنوان کامل‌ترین دین الهی دستورالعمل‌هایی را در این رابطه ارائه کرده است؛ در واقع والدین بایستی تا قبل از ورود کودک به اجتماعی خارج از خانه با تمسک به روش‌های برگرفته از توصیه‌های کتاب آسمانی و بزرگان دین، کودک را برای پذیرش مسئولیت‌ها و نقش‌های جدید آماده کنند و بُن مایه تربیتی او را چنان تقویت کنند که قرارگرفتن در معرض ناهنجاری‌های احتمالی شخصیت کودک را دچار آسیب نکند و در ورود به مدرسه دچار چندگانگی‌ها نشود.

معلم محور توسعه در انسان‌سازی

کودکان در ایران حدوداً از هفت سالگی وارد یک اجتماع بزرگتر از خانواده به نام مدرسه می‌شوند؛ ۷ سالگی برای کودکان طبق روایات اسلامی آغاز دوره اطاعت پذیری است چرا که این کودک تا پیش از ۷ سالگی در دوران سیادت و آقایی بوده و با کمترین اشاره همه چیز برای او مهیا می‌شده؛ اما اکنون که به مدرسه ورود پیدا کرده است با نوع جدیدی از روابط آشنا می‌شود که چنانچه یاد نگیرد بین آنها تفکیک قائل شود ممکن است او را با مشکلاتی روبرو کند.

شاید یکی از اولین و مهم‌ترین وظایف معلم در قبال کودک تازه وارد به مدرسه؛ آموزش اطاعت‌پذیری است؛ آموزشی که برای نسل‌های پیشین بیشتر با اتکا به قوه قهریه و تنبیه و تهدید انجام می‌شد، اما امروزه با توجه به توسعه‌ای که در علوم ارتباطات به ویژه ارتباط با کودکان اتفاق افتاده است روش‌های نرم جای روش‌های سخت را گرفته است.

روش‌های نرم در برخورد با کودکان به معلمان کمک می‌کند تا بیش از پیش در بین دانش‌آموزان جا باز کنند و از این طریق محوریت خود را در انسان‌سازی به فعلیت برسانند.

انسان برای اعتلا نیاز به آموزش در حوزه‌های مختلف دارد از این رو بخش عمده‌ای از نیاز‌های آموزشی و تربیتی دانش‌آموزان در دوران مدرسه گنجانده شده است و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آنها در ۶ ساحت دسته‌بندی کرده است که عبارتند از:

۱- تعلیم و تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی، ۲- تعلیم و تربیت زیبایی شناسی هنری ۳- تعلیم و تربیت زیستی بدنی ۴- تعلیم و تربیت علمی فناورانه ۵- تعلیم و تربیت اجتماعی سیاسی۶ - تعلیم و تربیت اقتصادی حرفه‌ای!

یعنی خروجی یک کودک ۷ ساله که وارد نظام تعلیم و تربیت شده است بعد از پایان مقاطع تحصیلی باید انسانی معتقد و اخلاق‌مدار، با سواد، دارای بینش سیاسی و اجتماعی باشد و این تربیت متعالی تنها در سایه توجهات معلم و معلمان اتفاق خواهد بنابراین نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران برای تحقق ساحات ۶ گانه سند تحول بنیادین باید سرمایه‌گذاری عظیمی بر روی فرد به فرد معلمان انجام دهد و سطح آنها در تمام ساحت‌ها به صورت ویژه ارتقا دهد.

اهمیت تربیت دینی در کودکان

همانطور که در ساحت‌های شش‌گانه ذکر شده است تعلیم و تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی نخستین وظیفه نظام تعلیم و تربیت ایران اسلامی است؛ چرا که دقیقاً دعوای ما با نظام سلطه و استکبار جهانی دقیقاً روی همین نقطه است و تا به این جایِ حرکت در تشکیل تمدن نوین اسلامی نیز حاصل رویش‌های انقلاب در ساحت اعتقادی و اخلاقی بوده است.

ویژگیِ انسان‌های معتقد و متخلق این است که قابلیت تکثیر دارند یعنی اگر شما یک انسان وارسته و در تراز آموزه‌ها و ارزش‌های دینی را تربیت کنید و در معرض اجتماع قرار دهید همان یک نفر هم می‌تواند به اندازه‌ی حلقه ارتباطاتش بر روی دیگران و سایر افراد جامعه تاثیر مثبت و سازنده داشته باشد.

تربیت دینی به ویژه برای کودکان یعنی قرار دادن آنها در مسیری هموار؛ حتماً نیاز نیست که ما همه راه و رسم زندگی را با آزمون و خطا و شکست و پیروزی فرا بگیریم؛ دین آمده است که جلوی شکست‌ها و زمین خوردن‌های ما را بگیرد؛ بخش عمده‌ای از قرآن کریم سرگذشت پیشینیان است تا ما عبرت بگیریم و نخواهیم راه آنها را امتحان کنیم؛ بنابراین وقتی کودک را از همان بدو ورود به جامعه با تعالیم دینی و قصص قرآنی و مشی ائمه هدی علیهم السلام آشنا می‌کنیم یعنی خطرات طی طریق به سوی مقصد را برای آنها به حداقل می‌رسانیم چرا که صرفِ یادگرفتن یا دانستن منجر به عمل‌کردن نمی‌شود و اینجاست که باز هم نقش معلم برجسته می‌شود.

معلمی می‌تواند بیشترین تاثیرگذاری را روی دانش‌آموزانش داشته باشد که خود نیز عامل به احکام الهی و مدافع اعتقادات حقه باشد و دانش‌آموزانش در تعامل با او شیرینی رعایت اخلاق دینی را بچشند.

معلمان خط مقدم تحول در آموزش و پرورش هستند

محمد قویدل مدیرکل آموزش و پرورش استان هرمزگان در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن تبریک روز معلم، اظهارداشت: به مناسبت گرامیداشت هفته معلم برنامه‌های متنوعی در این هفته برای معلمین در نظر گرفته شده است که یکی از برجسته‌ترینِ آنها اعزام جمعی از معلمین استان به اردویی ملی در تهران است تا معلمان هرمزگانی نیز بتوانند از سطح بالای برنامه‌ها بهره‌مند شوند.

وی با اشاره به نواخته شدن زنگ سپاس معلم در سراسر مدارس استان هرمزگان، افزود: معلمان نقش بسیار مهمی در اجرای سند تحول بنیادین در مدارس دارند و خط مقدم تحول در آموزش به شمار می‌آیند.

این مقام مسئول عنوان‌کرد: یکی از ساحت‌های مهم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش توجه به تربیت دینی دانش آموزان است از این رو در سطح استان تلاش‌های خوبی انجام شده و ما سال گذشته موفق شدیم کانون فرهنگی تربیتی غدیر بندرعباس را بازسازی دوباره به چرخه فعالیت‌های پرورشی باز گردانیم.

قویدل ادامه داد: اجرای برنامه‌های مرتبط با حوزه فرهنگ دینی یکی از اولویت‌های آموزش و پرورش در استان هرمزگان است و از این بابت در سطوح مختلف مسابقات قرآن، عترت و نماز را با حضور جمع کثیری از دانش‌آموزان برگزار کردیم.

وی افزود: طبق همکاری تنگاتنگی که بین اداره کل آموزش و پرورش استان و مرکز مدیریت حوزه علمیه استان برقرار شده است در اکثر مدارس استان با استفاده از ظرفیت مبلغین و روحانیون نماز جماعت برگزار می‌شود و دانش‌آموزان از آثار و برکات نماز اول وقت برخوردار می‌شوند.

قویدل همچنین ترغیب دانش‌آموزان به شرکت در نماز جمعه و برگزاری جشن تکلیف دانش آموزانی که به سن تکلیف رسیدند را جز اهم برنامه‌های آموزش و پرورش در راستای تربیت دینی دانست.

مدیرکل آموزش و پرورش استان هرمزگان خاطرنشان‌کرد: امسال با توجه به اخذ سهمیه جذب مربی پرورشی ویژه استان هرمزگان که موفق به گرفتن آن شدیم می‌توانیم برای سال آینده در حوزه تامین نیروی انسانی مورد نیاز در حوزه پرورشی اتفاقات بهتری را رقم بزنیم.

مهم‌ترین میراث پیامبران تعلیم و تربیت است

حجت‌الاسلام محسن سالاری استاد حوزه و دانشگاه و امام جمعه شهرستان سیریک نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: جامعه فرهنگی و معلمین گرانقدر از این افتخار برخوردارند که روزی که در تقویم به نامشان درج شده است با شخصیت وارسته و برجسته‌ای، چون استاد شهید مطهری عجین شده است؛ شخصیتی که به تنهایی یک نهضت متعالی بود و جریانی که او راه اندازی کرد همچنان نیز جاری و ساری است.

وی افزود: ما روزی چندین بار در نماز‌های یومیه از خداوند متعال طلب هدایت به راه مستقیم داریم و اینکه خداوند در نماز‌ها ما را مامور کرده است که این درخواست را داشته باشیم نشان می‌دهد که این طلب بسیار حائز اهمیت است و وقتی به نقش معلم و استاد راهنما توجه کنیم می‌بینیم جنس کارشان از اجابت همان درخواست روزانه ما در مقابل خداوند است از این رو معلمان باید بدانند که خداوند چه جایگاهی را به آنها عرضه کرده است.

امام جمعه شهرستان سیریک اذعان کرد: منبعی که پیامبران الهی به وسیله آن مردم را هدایت می‌کردند علوم به ودیعه گذاشته شده در کتب آسمانی و وحی است؛ پیامبران الهی از خود درهم و دیناری به ارث نگذاشته‌اند بلکه مهم‌ترین ارث بر جای مانده از سوی آنها تعلیم و تربیت است چرا که اوج تعلیم و تعلم را در وجود انبیا می‌توان دید که برای هدایتگری مردم حتی از بذل جان خود نیز ابایی نداشتند.

وی ادامه داد: وجه شباهت عالمان دینی و معلمان به پیامبران در هدایت انسان‌ها است وقتی می‌گوییم معلم فقط منظور معلمان استخدامی آموزش و پرورش نیست گاهی اوقات یک مادر خانه دار نیز با هدایت فرزندش به سوی نیکی‌ها نقش هدایت گری دارد و در مقام معلم نیز ستوده می‌شود.

حجت الاسلام محسن سالاری با اشاره به نقش سازنده شهید مطهری در جامعه اسلامی و جهت دهی به تفکرات انقلابیون اضافه کرد: جامعه ما در نظام تعلیم و تربیت باید به سمتی حرکت کند که نمونه‌هایی، چون شهید مطهری دوباره تربیت شوند و راه این نوع از تربیت انسان در گام دوم انقلاب عملیاتی کردن گفتمان شهید مطهری است چرا که شهید مطهری‌ها اهل ایجاد زمینه برای کمک به رشد بقیه هستند و این شهید والامقام نمونه بارز معلمی است که در تربیت دینی شاگردان خویش هیچ گاه کوتاهی نمی‌کند.

وی در پایان با اشاره به اهمیت تلاش برای تحقق برنامه‌های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، خاطرنشان‌کرد: سند تحول می‌تواند آموزش و پرورش را به یکی از بزرگترین مکاتب انسان‌سازی تبدیل کند از این رو همه تلاش مسئولین باید برای تحقق این مهم باشد.

منبع: مهر