یکی از مهم‌ترین برنامه‌های وزارت نیرو از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم توسعه انرژی تجدیدپذیر بود و از ابتدای فعالیت این دولت توجه به سمت تولید انرژی پاک و ذخیره و صرفه جویی سوخت‌های فسیلی معطوف شد تا جایی که محرابیان وزیر نیرو، وعده احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه‌های تجدیدپذیر را داد.

توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر به خودی خود با توجه به پتانسیل‌های بالای کشور در بهره مندی از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر اعم از خورشیدی، بادی، زیست‌توده و زمین گرمایی بازار جذابی برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. اما فقدان مدل‌های سرمایه گذاری مناسب و مدل‌های مختلف برای مشارکت بخش خصوصی و سرمایه گذاران در این حوزه، پاشنه آشیل توسعه انرژی پاک در کشور شده بود.

یکی از این مدل‌های توسعه و خرید فروش برق تجدیدپذیر راه اندازی تابلو برق سبز و توسعه سازوکار فروش برق تجدیدپذیر در بورس انرژی بود. مدلی که به دولت قبل هم پیشنهاد شده بود، اما مورد استقبال قرار نگرفت و با رویکرد متفاوت دولت فعلی به این بخش در نهایت در خرداد سال ۱۴۰۲ تابلو برق سبز ایران به‌عنوان راهکار جدید و با هدف اطمینان‌بخشی به بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری و خروج دولت از فرایند خرید و فروش و قیمت گذاری برق، ایجاد شد.

عرضه کنندگان این تابلو بخش خصوصی و نیروگاه‌های تجدیدپذیر هستند و با توجه به الزام قانونی صنایع و ادارات به تامین بخشی از برق مصرفی خود از انرژی‌های پاک، تقاضا کننده برق تجدیدپذیر خواهند بود. برای صنایع خریدار برق از طریق تابلو برق سبز این مشوق در نظر گرفته شده که در صورت اقدام به تامین برق از این محل، مشمول برنامه‌های مدیریت مصرف در فصل تابستان نمی‌شوند و تولید آنها با خللی مواجه نخواهد شد. موضوعی که نقوی، مدیرعامل بورس انرژی در خصوص آن اعلام کرده بود شرکت‌هایی که در سال ۱۴۰۲ برق سبز خریداری کرده بودند، بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان منافع حاصل از عدم قطعی برق و عدم توقف خط تولید داشته اند.

 رشد ۱۰۰ درصدی تقاضای برق تجدیدپذیر در تابلو برق سبز

سید مهدی حسینی مدیر کل دفتر بودجه، تسهیل سرمایه گذاری و تجهیز منابع مالی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر در خصوص وضعیت تابلو برق سبز در بورس انرژی گفت: تابلو برق سبز از خرداد ماه ۱۴۰۲ راه اندازی شد و در حال حاضر حدود ۱۰۰ نیروگاه مجاز به عرضه در این تابلو هستند. از ابتدای راه اندازی تابلو تاکنون بالغ بر ۶۷۰ میلیارد تومان ارزش مبادلات بوده که منجر به تبادل حدود ۲۸۰ میلیون کیلووات ساعت انرژی شده است.

وی ضمن اشاره به لزوم تعمیق بازار با تقویت بخش عرضه و تقاضا در تابلو برق سبز گفت: در سال ۱۴۰۳ در بخش تقاضای برق تجدیدپذیر از سوی صنایع با توجه به دو برابر شدن سهم صنایع مشمول، با رشد ۱۰۰ درصدی تقاضا مواجه خواهیم بود. مهمترین موضوع در افزایش سطح تقاضا افزایش الزام قانونی صنایع مطابق ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش بنیان در سال آتی به میزان ۲ درصد از برق مصرفی است. این در حالی است که در حال حاضر بیش از ۲۴۰ واحد صنعتی در کشور از متقاضیان عرضه و مبادله برق در تابلوی سبز بورس انرژی و فعالان بازار در این حوزه بوده اند. 

الزام صنایع برای تامین برق از تجدیدپذیرها دو درصد شد

او با اشاره با اینکه از آغاز اسفند امکان تامین سهم ۲ درصدی برای صنایع از طریق تابلوی برق سبز تامین مهیا شده است گفت: در صورت عدم انجام تکلیف قانونی اشاره شده در قانون توسط مشمولین صنعتی از طریق تابلوی برق سبز و یا احداث نیروگاه، صنایع یاد شده ملزم به پرداخت تعرفه برق تجدیدپذیر بر مبنای میانگین صورتحساب دو ماهه سرمایه‌گذاران تجدیدپذیر هستند که متوسط شش ماهه این نرخ در حال حاضر برابر ۳۰۴۴۳ ریال است. موضوع بعدی که می‌تواند در تنوع و توسعه عرضه و تبادل برق تجدید پذیر در تابلوی برق سبز موثر باشد، تامین ۵ درصدی برق دستگاه‌های دولتی از طریق تابلو سبز و انرژی‌های تجدیدپذیر در سال ۱۴۰۳ است. 

این مقام مسئول ضمن اشاره به عملکرد موفق تابلو در ۱۰ ماه گذشته افزود: حداکثر نرخ معاملات صورت گرفته ذیل تابلو در این مدت برابر ۳۸۰۰ تومان بوده که پیش بینی می‌شود این مقدار به دلیل وجود معافیت از برنامه‌های مدیریت مصرف وزارت نیرو برای صنایع مشمولی که تمام برق خود را از طریق تابلو برق سبز تامین کنند، قطعا با رشد مناسبی مواجه خواهد شد.

حسینی در خصوص نیروگاه‌هایی که مجاز به عرضه در تابلو برق سبز هستند گفت: به دلیل ایجاد تعادل در بازار عرضه و تقاضا، تمام نیروگاه‌هایی که از سال ۱۳۹۸ وارد مدار بهره برداری شده اند مجاز هستند کل برق تولیدی خود را در تابلو به فروش برسانند. در حال حاضر حدود ۳۵۰ مگاوات بر اساس الگوی جدید قراردادی تابلو سبز درخواست سرمایه گذاری وجود دارد که پروانه احداث آنها صادر شده و پیش بینی می‌شود با استقبال صنایع از خرید در تابلو برق سبز، بازار مناسب عرضه و تبادل برق ذیل تابلو را در تابستان سال آینده شاهد باشیم.