محمد ثابت اقلیدی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان فارس با اشاره به ثبت ملی مجموعه غار شاپور و تنگ چوگان بیشاپور اظهار کرد: بهمنظور حفظ انسجام و یکپارچگی مجموعه عناصر ساسانی شهر بیشاپور، بستر طبیعی این مجموعه شامل چشمه، رودخانه، غار و دره مشرفبه تنگ چوگان ملی شدند.
او با بیان اینکه غارها از جمله پدیدههای ژئوتوریستی بسیار باارزش هستند که هرساله میلیونها گردشگر و محقق در سراسر دنیا از آنها بازدید میکنند، افزود: غار شاپور در نزدیکی شهر تاریخی بیشابور و در دیواره جنوبی درهای وسیع بنام تنگ چوگان، واقعشده که قسمت شمالی تاقدیس دشتک (کوه شاپور) است و به دلیل قرار گرفتن مجسمه شاپور بر دهانه آن به غار شاپور معروف شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان فارس گفت: رودخانه شاهپور با ارتفاع ۸۵۰ متر، از وسط تنگ چوگان عبور میکند و در واقع رودخانه شاپور به عنوان یک منبع عظیم تغذیه آب موجب شده که سیستم توسعه یافتهای از غار که حداقل از رودخانه تا غار شاپور امتداد داشته، تشکیل شود بدین ترتیب غار شاپور در موقعیت کنونی، باقیمانده سیستم غار بسیار توسعه یافتهای بوده است که در طول زمان و در اثر فرآیندهای فرسایشی از میان رفته و اکنون تنها قسمت انتهایی آن باقیمانده است.
ثابت اقلیدی با بیان اینکه غار شاپور یکی از چندین غاری است که در قسمت غرب تنگ چوگان قرار گرفتهاند، ادامه داد: غار سمت چپ به غار مادر شاپور معروف است و غار سمت راست غار مرمر نامیده میشود. طول این غار یک هزار و ۸۱۵ متر و عمق غار از دهانه اول ۳۹- و از دهانه دوم ۱۰۳- است.
او افزود: غار شاپور در تنگ چوگان در حال حاضر یکی از جاذبههای گردشگری و تاریخی شهرستان کازرون به شمار میرود و همواره مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی است.
غار از آهک کارستی تشکیلشده و تنوع درجه حرارت در قسمتهای مختلف غار، تنوع رسوبات آهکی، تنوع رطوبت، تغییرات باد، تغییرات سایهروشنها، وجود شعاعهای کوچک نور در قسمتهایی که با فضای بیرون ارتباط دارند و بسیاری از شاهکارهای شناخته و ناشناخته طبیعت، همگی به پیدایش یک مجموعه اثر طبیعی منحصربهفرد منجر شده است.
پدیدههای ژئومورفولوژیکی موجود در این غار عبارتاند از: استالاگمیت، استالاگتیت، ستون و فلاوستون و ... است. آثار باستانی دیوارهای ساخته شده از سنگهای نتراشیده و ساروج در زیر دهانه ورودی غار نشان میدهد که در زمانهای قدیم از طریق تراسهایی که روی یکدیگر قرار گرفته بودند به غار دسترسی داشتهاند امروزه با بالا رفتن از ۲۳۰ پله سنگی ساختهشده میتوان به غار رسید.
۲ مسیر از مرکز استان فارس به طرف غار شاپور وجود دارد که یکی محور مواصلاتی شیراز - قائمیه به سمت غرب و مسیر دیگری از محور مواصلاتی شیراز – کازرون است.
با مطالعه عمیقتر در زمینهٔ ژئومورفولوژی- هیدرولوژی مجموعه ثبت جهانی محور ساسانی فارس، معیارهای اصالت اثر تقویت شده و با ثبت طبیعی آنها علاوه بر تقویت جاذبههای گردشگری میتوان به معرفی هر چه بیشتر و حفاظت هر چه تمامتر از آثار مزبور پرداخت. ثبت طبیعی ملی مجموعه غار و تنگ چوگان گام مهمی در جهت معرفی و حفاظت هر چه بیشتر از شهر باستانی بیشابور و ارزشهای طبیعی - فرهنگی آن است.