پرداخت سنوات در واقع به توزیع منابع و پاداش‌ها بین اعضای جامعه کاری؛ یعنی به کارگران و کارمندان می‌پردازد. هدف اصلی در پرداخت سنوات، ایجاد عدالت اجتماعی برای توزیع درآمد و پاداش بین کارگران و کارمندان است. پرداخت سنوات تلاش می‌کند تا تفاوت‌های اجتماعی و اقتصادی بین کارگران و کارمندان را کاهش دهد و تساوی فرصت‌ها را در دستیابی به پاداش‌ها مهیا سازد. در ادامه به مسئله سنوات می‌پردازیم و به یکی از مهمترین ابهامات در این حوزه یعنی تفاوت بین حق سنوات و پایه سنوات جواب می‌دهیم.

سنوات چیست؟

سنوات، حق سنوات، سنوات پایان خدمت و… نام‌ها و نسبت‌هایی است که به «سنوات» اختصاص داده می‌شود. سنوات از جمله مزایای کارمندان و کارگران است که بعد از پایان یافتن مدت خدمت آن‌ها پرداخت می‌شود. سنوات و میزان پرداختی آن در قانون ذکر شده و فرمول خاصی برای محاسبه در نظر گرفته شده است. البته ذکر این نکته مهم است که نحوه محاسبه سنوات در تمام شرکت‌ها و سازمان‌ها یکسان است، اما زمان پرداخت آن بستگی به شرکت و کارفرما دارد.

تعریف حق سنوات

کارگران و کارمندان در انتهای سال‌های کاری خود از جانب کارفرما مبلغی را به عنوان حق سنوات دریافت می‌کنند. این مبلغ معمولا به تعداد سال‌هایی که آن‌ها کارکرده‌اند، محاسبه می‌شود و برایشان به طور کامل واریز خواهد شد. به طور کلی این مبلغ را به عنوان پاداش بازنشستگی یا پایان کار برای کارگران و کارمندان در نظر می‌گیرند. اما از طرفی نیز ممکن است شرکت‌های خصوصی سالیان سنوات را حساب کنند و به تمام کارگران پرداخت کنند.

حق سنوات بعد از تعدیل نیرو هم تعلق می‌گیرد؟

سوال بسیاری از کارمندان و کارگران این است که آیا در صورت تعدیل نیرو هم سنوات به آن‌ها تعلق می‌گیرد؟ پرداخت حق سنوات در هر صورتی بر عهده کارفرما است و جزء حقوق اساسی کارکنان به شمار می‌رود.

پرداخت سنوات در قانون

در ماده ۲۴ قانون کار به مفهوم حق سنوات تحت عنوان مزایای پایان کار، بدین صورت اشاره شده است: در صورت خاتمه قرارداد کار از هر نوعی که باشد یعنی قرارداد کار معین یا مدت موقت، کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته است برای هر سال سابقه، اعم از متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت نماید.

مبلغ سنوات چطور محاسبه می‌شود؟

برای محاسبه ابتدا حقوق پایه فرد بر ۳۶۵ (تعداد روز‌های سال) تقسیم شده و حاصل در تعداد روز‌های کارکرد ضرب شود. حال اگر فرد در سال‌های قبل نیز سنوات ذخیره داشته باشد، مبلغ سنوات سال‌های قبل وی نیز محاسبه شده و به مبلغ سنوات سال جاری افزوده شده و به عنوان سنوات پایان کار فرد پرداخت می‌شود.

فرمول محاسبه سنوات

فرمول محاسبه سنوات کارگران به این صورت است: سنوات = تعداد روز‌های کارکرد × (۳۶۵ روز / حقوق پایه)

باید توجه داشت که فرمول محاسبه پایه سنوات در سال‌های مختلف تغییر نکرده و تا زمانی که بخش‌نامه یا قانون مصوبی ابلاغ نشود، فرمول کلی حق سنوات به همین ترتیب باقی خواهد ماند. اما بر اساس قانون عیدی و سنوات ۱۴۰۲ برای کارگرانی که این سال یک سال سابقه کار داشته یا یک سال از دریافت آخرین پایه سنواتی‌شان گذشته باشد، روزانه مبلغ ۷ هزار تومان به عنوان پایه سنوات محاسبه می‌شود. این رقم مجموعا در هر ماه نزدیک به ۲۱۰ هزار تومان می‌شود.

سنوات برای کارکنان کمتر از یک سال کارکرد

تمامی کارگران و کارمندانی که حداقل یک سال سابقه کار داشته باشند، شامل دریافت سنوات هستند. با این حال ممکن است بعضی از کارفرمایان به اشتباه تصور کنند که کارگرانی که سابقه کار آن‌ها کمتر از یک سال است یا در طول سال کار خود را ترک کرده‌اند شامل سنوات نمی‌شوند. طبق فرمول حق سنوات همه کارگران مشمول سنوات هستند، ولی مبلغ پرداختی به افرادی که یک سال کامل را مشغول به کار بوده‌اند با افرادی که در طول سال کار را ترک کرده‌اند، متفاوت است. حق سنوات همه کارگران باید توسط کارفرما پرداخت شود.

تعریف پایه سنوات

حق سنوات معمولا در پایان سال‌های کاری به عنوان کمکی در دوران بازنشستگی به کارگران و کارمندان از طرف کارفرما یا دولت پرداخت می‌شود. اما پایه سنوات به ازای هر روزی که کارگر در شرکت یا سازمانی کار کرده است به صورت ماهیانه محاسبه و به او پرداخت می‌شود. این مبلغ علاوه بر حقوق پایه، حق مسکن، حق خوار و بار، حق اولاد و ... به کارگران تعلق می‌گیرد تا رضایت آن‌ها افزایش پیدا کند.

پایه سنوات به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

نکته مهمی که باید درباره پایه سنوات دانست این است که این مبلغ به کارگرانی تعلق می‌گیرد که بیشتر از یک سال در یک شرکت یا سازمان مشغول به کار هستند. یعنی حدودا از اوایل سال دوم پایه سنوات به کارگران تعلق می‌گیرد و علاوه بر حقوق ماهیانه برای آن‌ها محاسبه خواهد شد. اگر چه که پایه سنوات ممکن است به کارگران فصلی نیز تعلق بگیرد و همراه با حقوقشان پرداخت شود.

پایه سنوات چه موقع پرداخت می‌شود؟

برخی مواقع در خصوص پایه سنوات اعلام می‌شود که کارفرما می‌تواند پایه سنوات را هر ماه، یا در برخی موارد در پایان قرارداد یا در پایان سال یک‌جا پرداخت کند. این روش اشتباه است، پایه سنوات می‌بایست هر ماه توسط کارفرما به پایه حقوق اضافه و پرداخت شود، چون که پایه سنوات جزئی از حقوق پایه محسوب می‌شود پس بنابراین باید به صورت ماهیانه و منظم پرداخت شود.

قانون پایه سنوات برای کارکنان غیر رسمی

پیش از سال ۹۲ این تردید وجود داشت که پایه سنوات فقط به قرارداد‌های رسمی تعلق می‌گیرد و یا قرارداد‌های غیررسمی نیز حقی از پایه سنوات دارند؟ طی بخشنامه‌ای که در سال ۹۲ توسط وزارت کار به کارگاه‌ها و کارخانه‌ها فرستاده شد کارفرمایان نباید تفاوتی بین این دو گروه قائل شوند و پایه سنوات به هر دو گروه از کارگران تعلق می‌گیرد.

نکاتی در مورد پایه سنوات

دانشجویان و دانش آموزانی که مشاغل تابستانی دارند شامل پایه سنوات نمی‌شوند.

مدیران و روسای برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها ممکن است در بین سال عوض شده و شخص جدیدی در آن جایگاه قرار بگیرد. سوال بسیاری از کارکنان این است که این مساله آیا روی پرداختی پایه سنوات تاثیری می‌گذارد؟ باید گفت تعویض مدیر یا کارفرما ربطی به سنوات ندارد و کارفرمای جدید موظف است سنوات کارگرانی را که یک سال سابقه کار در آن‌جا را دارند پرداخت کند.

کارگرانی که سابقه کار کمتر از یکسال دارند نیز با توجه به میزان کارکردشان سنوات تعلق می‌گیرد و برای محاسبه این میزان سنوات باید به تبصره‌هایی که در این زمینه وجود دارند مراجعه کنند.

اگر سال ۱۴۰۰ چهارمین سال کار یک کارمند یا کارگر باشد علاوه بر پایه سنوات سال جاری مبلغ سال‌های دیگر نیز به حساب وی به صورت تصاعدی منظور می‌شود.

پایه سنوات مشمول بیمه و مالیات می‌شود.

منبع: روزیاتو