امان الله قرایی مقدم جامعه شناس در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: مطالعات اجتماعی مجموعهای بسیار ساده از موضوعات متفاوت است مانند تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، مردم شناسی، جامعه شناسی و روان شناسی است که در ارتباط با انسان است. این علوم بدون این که هویتشان آسیب ببینند. همگی باهم به کودک آموزش داده میشود.
وی تصریح کرد: فردی از نظر اجتماعی رشد کرده است که به راحتی بتواند با استفاده از مهارتهای اجتماعی با دیگران ارتباط برقرار کند و با دیگران زندگی کند و سازگاری داشته باشد. رشد اجتماعی مهمترین جنبه شخصیتی افراد است که هرقدر فرد سازگارتر و دارای روابط اجتماعی قویتر باشد، میتواند در بستر اجتماع از نظر شخصیتی و شغلی موفقتر باشد.
وی ادامه داد: عناصر و مفاهیم اصلی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی است. مفاهیم اصلی که از پایه سوم تا ششم در این درس هست. اهداف تدریس مطالعات اجتماعی است.
۱. مفهوم عدالت: یکی از مفاهیم اصلی برنامه درسی مطالعات اجتماعی است. آموزش رسمی در هر کشور نقش مستقیم و غیرمستقیم در جامعه پذیر کردن افراد بر عهده دارد. به نظر ارسطو از نشانههای سعادت و خوشبختی برخورداری افراد از عدالت است؛ بنابراین عدالت از نیازهای اساسی انسانها در هر دورهای بوده و در عصر حاضر نیز از نیازهای انکارناپذیر جامعه است. همان طور که قبلا نیز گفته شد هدف تعلیم و تربیت در مدارس تربیت شهروند مطلوب است و آن کسی است که عدالت اجتماعی را رعایت کرده و دیگران را نیز به برقراری عدالت تشویق میکند. عدالت با مفاهیمی همچون برابری بین دو چیز هم معنی است.
۲. مفهوم تعاون: از روشهای تدریس بسیار پراستفاده در مدارس ابتدایی، استفاده از بحث گروهی، تدریس اعضای تیم و پروژه است که میل به همکاری و تعاون را در دانش آموزان افزایش میدهد. در این شیوهها دانش آموزان با مفهوم همکاری گروهی برای رسیدن به پیروزی آشنا میشوند و در مییابند که موفقیت گروه در گرو موفقیت هر یک از اعضای گروه است و به آن گره خورده؛ بنابراین اعضای قویتر گروه، ضعیف ترهای گروه را یاری میکنند.
۳. مفهوم هویت: هویت مفهومی وسیع را در بر میگیرد و به حوزههای گوناگون زبان، دین و مذهب، نظام اجتماعی، تاریخ فرهنگی و تقسیم میشود. در کشور ایران نیز این هویت از ملتهای گوناگون بوده و از آنها تاثیر پذیرفته است. به گونهای که جزء فرهنگ و هویت ما شده اند.
این کارشناس جامعه شناسی همچنین گفت: تدریس مطالعات اجتماعی و توجه به آن به عنوان حوزهای میان رشتهای که به دنبال ایجاد آگاهیهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و انسانی است؛ و نیز به سبب اینکه زمینه ساز و تقویت کننده میل به مشارکت و همکاری اجتماعی که خود یکی از عوامل اصلی توسعه اجتماعی است؛ ضروری است و البته از نقش رسانههای جمعی نیز نباید غافل شد. مطالعات اجتماعی به عنوان ابزاری است که نیل به اهداف مورد نظر در حیطه شناختی، عاطفی و مهارتی را تسهیل میکند؛ اما این بدان معنا نیست که تنها ابزار موجود میباشد، بلکه نیل به اهداف مورد نظر نیازمند خواست جمعی تمام ارگانها و افراد جامعه است.