در راستای نیل به تولید فولاد با ارزانترین و پربازده‌ترین روش و منطبق بر موضوعات زیست محیطی امروزه بازیافت ضایعات آهن (قراضه) بعنوان مهمترین ماده اولیه تولید فولاد به ویژه در کشور‌های توسعه یافته و مدرن به کار می‌رود.

آلومینیم پس از آهن دومین فلز پرکاربرد در جهان است که در بسیاری از صنایع به دلیل سبکی، استحکام و قابلیت آلیاژ و بازیافت مورد کاربرد قرار می‌گیرد و یکی از پرکاربردترین فلزات در صنایع مختلف خودروسازی، ساختمان سازی، کشتی سازی، هواپیماسازی، خطوط انتقال و صنایع غذایی است.

ضایعات آلومینیوم به دلیل حجم زیادی که دارند برای صرفه جویی در انرژی و هزینه بطور گسترده‌ای مورد بازیافت قرار می‌گیرند. ضایعات آلومینیوم در و پنجره در این بین بیشترین حجم قراضه‌های این فلز را تشکیل می‌دهد.

اهمیت بازیافت آلومینیوم

سال‌هاست که علاوه بر استفاده از منابع طبیعی برای تولید محصولات آلومینیومی، بازیافت این فلز مورد توجه قرار گرفته است.

قوطی نوشیدنی، فویل سینی و قوطی‌های آئروسل زباله‌های آلومینیمی هستند که از خانه‌ها جمع آوری می‌شوند و البته ضایعات کارگاهی نیز خصوصاً از کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولید در و پنجره آلومینیومی بخش قابل توجهی از این ضایعات را تشکیل می‌دهند.

تاریخچه بازیافت

بازیافت آلومینیوم از سال ۱۹۰۰ شروع شده بنابراین فرآیند جدیدی نیست از مناسب‌ترین راه‌ها برای جمع کردن سرمایه در جنگ جهانی دوم محسوب می‌شده، البته تا اواخر سال ۱۹۶۰ نزد عموم مردم گسترش پیدا نکرده بود تا اینکه قوطی‌های آلومینیومی برای مواد آشامیدنی طرفدار پیدا کردند و این امر سبب آگاهی و توجه نسبت به بازیافت این فلز ارزشمند گردید.

بازیافت آلومینیوم در ایران نکات مثبتی دارد و یکی از آن نکات مثبت این است که آلومینیوم می‌تواند بار‌ها و بار‌ها بدون از دست دادن ویژگی‌هایش بازیافت شود. ارزش بالای ذوب ضایعات آلومینیوم نیروی محرک و انگیزه اصلی اقتصادی جهت بازیافت است.

بنابراین، بازیافت آلومینیوم در حال و آینده با حفظ انرژی و دیگر منابع طبیعی باعث سود بیش‌ترو صرفه‌جویی ۹۵ درصدی انرژی مورد نیاز تولید آن از مواد خام می‌شود، و بدین ترتیب، از خروج گاز‌های گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند. از دیگر سو، می‌توان از محصولات آلومینیومی به عنوان بانک‌های انرژی نام برد، به طوری که در آینده در صورت کارایی اقتصادی، می‌توان انرژی ذخیره‌شده آن‌ها را دوباره آزاد کرد.

 لازم به ذکر است بیش از ۹۰ درصد آلومینیوم بازیافتی در صنعت حمل ونقل و ساختمان و حدود ۶۰ درصد در قوطی‌های نوشیدنی مصرف می‌شود.

موارد استفاده از ضایعات آلومینیوم

ازنظر اقتصادی بازیافت آلومینیوم بسیار به‌صرفه است، زیرا تولید آلومینیوم از معدن فرآیند طولانی است که به انرژی بالایی نیاز دارد، ولی ذوب ضایعات آلومینیوم بسیار ساده است و در کوره‌هایی با دمای ۶۶۰ تا ۷۰۰ درجه می‌توان آن‌ها را ذوب کرد.

بطورکلی هر صنعتی که به یک فلز سبک مستحکم یا فلزی با هدایت حرارتی بالا نیاز دارد می‌تواند از آلومینیم بازیافتی استفاده کند. این فلز را می‌توان مانند برخی دیگر از فلزات بطور نامحدود بازیافت کرد و مثل آلومینیوم جدید مورد استفاده قرار داد.

ابداع روش نوین بازیافت آلومینیوم در لردگان

ضایعات آلومینیومی با دانش نوین جوان لردگانی به محصولاتی کاربردی بازیافت شده است.

احسانی دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته مهندسی مکانیک موفق شده با ابداع روشی در پایان نامه خود ضایعات آلومینیومی را با کمترین هزینه محصولات کاربردی بازیافت کند.

وی گفت: در این روش با طراحی یک کوره ساده و با کمترین مصرف برق بدون نیاز به آب و سوخت‌های فسیلی امکان تبدیل ضایعات به پیچ، مهره و شمش‌های آلومینیومی برای مصارف صنعتی میسر شده است.

احسانی گفت: این روش بازیافت در کشور مشابه ندارد و حتی این قابلیت را هم دارد که با افزودن مواد شیمیایی خاص مثل اکسید تیتانیوم مقاومت محصول بازیافت شده متناسب با نیاز صنعت تغییر کند.

به گفته احسانی این روش بازیافت بی‌نیاز به کوره‌های مخصوص مصرف سوخت‌های فسیلی و حتی آب است و ساده و پرکاربرد می‌تواند ضایعات آلومینیومی را به انواع محصولات و شمش‌ها تبدیل کند.

احسانی افزود: هزینه‌های تولید نسبت به روش معمول تا ۸۵ درصد کاهش یافته، چون ساده، سریع و بی‌نیاز به انرژی است و با اندک برق کار می‌کند.

وی گفت:با این روش آلایندگی ایجاد نمی‌شود چرا که بی‌نیاز است به ذوب ضایعات آلومینیومی است و با تبدیل ضایعات به حالت خمیری و شکل دهی آن‌ها می‌توان انواع شمش‌های آلومینیومی را تولید کرد.

با حمایت از این روش ضایعات آلومینیومی دیگر به استان‌های مجاور برای بازیافت آن هم با هزینه‌های گزاف نمی‌رود و سودش عاید خود شهرستان لردگان خواهد شد.

بویری کارشناس پارک علم و فناوری در شهرستان لردگان از اعطای تسهیلات ویژه برای تجاره‌سازی این ایده خبر داد.

فرماندار لردگان هم در بازدید از این طرح دانش بنیان گفت: بر اساس تفاهم نامه با پارک علم و فناوری استان چهارمحال و بختیاری برای اجاره ۲۰ ساله سوله تولیدی این روش بنیان از طریق فرمانداری پرداخت می‌شود.

ابداع این روش موضوع پایان‌نامه کارشناسی ارشد احسانی دانش آموخته رشته مهندسی مکانیک است که به چاپ و انتشار سه مقاله علمی هم در مجلات داخلی منجر شده است.

مزایای بازیافت آلومینیوم

قوطی‌های آلومینیومی تنها عنصری هستند که ساخته شده بوده و بیشتر از کیسه‌های پلاستیکی ضروری می‌شود. اما درست در نقطه مقابل کیسه‌های پلاستیکی که سبب به خطر افتادن زندگی موجودات دریایی می‌شوند و ایجاد زباله‌های زمین می‌شوند بازیافت آلومینیوم علاوه بر صرفه جویی در انرژی سبب افزایش عمر جامعه می‌شود بنابراین می‌توان گفت قوطی‌های آلومینیومی برای محیط زیست بسیار مفید هستند اگر ما برای بازیافت آن‌ها وقت بگذاریم.

به گفته کارشناسان: بازیافت آلومینیوم سبب ذخیره انرژی پول و زمان و منابع طبیعی شده و ازطرفی سبب اشتغال زایی و افزایش کیفیت زندگی می‌گردد هرساله در ایالات متحده آمریکا بیشتر از۱۰۰ میلیارد قوطی آلومینیومی تولید شده و فروخته می‌شود.

اما معمولاً کمتر از نیمی از آن‌ها بازیافت می‌گردند در کشور‌های دیگر نیز به همین صورت بوده آلومینیومی به زباله‌ها فرستاده می‌شود بنابراین سالانه حدود یک و نیم میلیون تن سرامیک‌های آلومینیومی به زباله‌ها فرستاده شده و هدر می‌رود و قوطی‌هایی که به زباله تبدیل می‌شوند باید باقوطی‌های جدید جایگزین شود این سبب می‌شود انرژی هدر رود و از طرفی سبب آسیب به محیط زیست می‌شود.

سالانه میلیون‌ها تن گاز‌های گلخانه‌ای نظیر ۲co توسط صنعت آلومینیوم ایجاد می‌شود که به گرم شدن کره زمین منجر می‌شود.

چند بار می‌توان آلومینیوم را بازیافت نمود.

کارشناسان می‌گویند: محدودیتی برای بازیافت آلومینیوم وجود ندارد یعنی یک قطعه آلومینیومی را می‌توان بار‌ها بازیافت نمود؛ و این محرکی برای محیط زیست می‌باشد به این دلیل که آلومینیوم یک فلز پایدار می‌باشد که می‌توان آن را بار‌ها و بار‌ها و بدون ترس از دست دادن مواد بازیافت نمود قوطی‌های آلومینیومی تا ۱۰۰ درصد قابلیت بازیافت دارند.

ازطرفی بازیافت آلومینیوم و تولید محصولات مورد نیازآلومینیومی از طریق بازیافت از نظر مصرف انرژی بسیار مناسب‌تر از تولید اولیه آلومینیوم می‌باشد البته قسمت ضایعات آلومینیوم برطبق درجه بندی‌های کیفی باهم متفاوت است و به طور معمول قسمت ضایعات پیستون، سرسیلندر، رینگ ظروف آلومینیومی بالاتر از سایر ضایعات مثل براده‌های آلومینیومی و قوطی می‌باشد.

مزایای بازیافت آلومینیوم

•     کم بودن هزینه‌های بازیافت آلومینیوم نسبت به تولید آلومینیوم جدید
•    کاهش هزینه‌های محل دفن زباله، معادن، فلزات و حمل و نقل بین المللی آلومینیوم خام
•    صرفه جویی در انرژی
•    افزایش عمر جامعه
•    اشتغال زایی
•    افزایش کیفیت زندگی

بازیافت آلومینیوم، مسیری به سوی حفظ زیست

در نهایت، می‌توان بازیافت ضایعات آلومینیوم را یکی از بهترین روش‌های حفظ و نگهداری محیط زیست و منابع اقتصادی دانست.

حفظ انرژی و صرفه‌جویی در مصرف آن، عدم نیاز به سنگ معدن بوکسیت برای تولید قطعات آلومینیومی، کاهش تولید گاز‌های گلخانه‌ای و آلودگی‌های زیست محیطی همگی از دلایل بر حق ارزش سرمایه‌گذاری در بازیافت آلومینیوم به حساب می‌آیند.

تمامی محصولات بازیافتی آلومینیوم وابسته به ترکیب اولیه خود، کیفیت اولیه را حفظ می‌کنند. از آن‌جایی که کیفیت این محصولات حین تولید مجدد از بین نمی‌رود، بازیافت قراضه آلومینیوم مانند بازیافت دیگر فلزات، محبوبیت یافته است.

با این‌حال در صورت حساسیت ترکیب آلیاژ برای استفاده، می‌توان آلومینیوم تولید شده از سنگ بوکسیت را از مراکز فروش معتبر تهیه کرد. بازرگانی آیرومارت از جمله مراکز عرضه‌کننده است که انواع مقاطع آلومینیومی را ارائه می‌کند.