سلبریتی‌ها و کوروش کمپانی؛ رفاقت با دزد و شراکت با مالباخته

سلبریتی‌ها و بلاگر‌هایی که خود را برای اظهارنظر در هر امری محق می‌دانند، این‌بار با چالشی به نام «کوروش کمپانی» مواجه شده‌اند؛ چالشی که به نظر می‌رسد به جز یکی ـ دو مورد، مابقی تصمیم گرفته‌اند با سوءاستفاده از نبود قوانین و مقررات محکم و شفاف درباره مسؤولیت تبلیغ‌کنندگان، سکوت پیشه کرده و از این چالش نیز مانند ده‌ها مورد دیگری که مردم را به امری سوق داده، اما مسؤولیت آن را نپذیرفتند، عبور کنند.

این‌روز‌ها سلبریتی‌ها همه جا هستند، از اظهارنظر درباره انتخابات و امورپزشکی گرفته تا تبلیغ رستوران و محصولات آرایشی و بهداشتی و .... تعداد دنبال‌کننده‌ها و طرفدارانشان اعتماد به نفس کاذبی در آنان ایجاد کرده که خود را محق هرگونه اظهارنظری بدانند. این رویه صرفا هم محدود به ایران نیست و حتی در آمریکا نیز اعضای ستاد انتخاباتی دو نامزد اصلی چشم به حمایت خواننده‌ای دوخته‌اند که گفته می‌شود امکان تغییر آرا را تا حدود ۲۰ درصد در اختیار دارد. آنها، اما هیچگاه در برابر اقدامات خود پاسخگو نبودند و تازه‌ترین نمونه آن در ایران سلبریتی‌ها و بلاگر‌هایی هستند که هزاران نفر را به سمت پیش خرید تلفن همراه از کوروش کمپانی هدایت کرده و حالا که پرونده کلاهبرداری این شرکت و فرار مدیرعامل آن به خارج از ایران خبرساز شده، اکثرشان سکوت پیشه کرده‌اند. انگار نه انگار که هزاران نفر، امروز با اعتماد به آنان مالباخته شده‌اند.

کوروش کمپانی از کجا آمد؟
در روز‌های اخیر خبری مبنی بر فرار مالک اصلی شرکتی به نام کوروش کمپانی بر سر زبان‌ها افتاد. شرکتی که تحت عنوان «کوروش پردازان آی‌سا» در تاریخ هشتم بهمن ماه سال ۱۳۹۹ با مسئولیت محدود، شماره ثبت ۵۷۲۲۱۰ و شناسه ملی ۱۴۰۰۹۷۶۳۲۶۹ به ثبت رسیده است. مدیران کوروش کمپانی به مردم وعده داده بودند که با دریافت مبلغ تنها ۲۰ میلیون تومان و پس از گذشت بین ۴۵ تا ۵۰ روز، تلفن‌های همراه آیفون ۱۳ که قیمت آن در بازار در حدود ۵۰ میلیون تومان است، را به دست خریداران برسانند.

انتشار این وعده، اما با کمک سلبریتی‌ها، بلاگر‌ها و چند رسانه تصویری در فضای مجازی فراگیر شد. تا جایی که صفحه این شرکت در اینستاگرام که در ابتدای فعالیتش محدود به تعمیرات تلفن همراه و آموزش ترفند‌های نرم‌افزار‌های موبایلی بود با تبلیغات منتشر شده در صفحات مجازی سلبریتی‌ها به بیش از یک میلیون دنبال کننده رسید. حتی یکی از رسانه‌های مجازی که به انجام مصاحبه‌های پولی با چهره‌های کمترشناخته شده مشهور است، در گزارشی از نبوغ مدیرعامل ۲۴ ساله این شرکت نوشت. در نهایت نیز مدیران این شرکت پس از اعلام فرخوان‌ها و تخفیف‌های بسیار، با پول‌های دریافتی از مردم، به خارج از کشور متواری شدند.

چه کسانی برای کوروش کمپانی تبلیغ کردند؟
در تبلیغات منتشر شده برای کوروش کمپانی نیز نام‌های آشنای بسیاری به چشم می‌خورد. نام‌هایی گرچه اسامی‌شان پس از فرار مدیرعامل این شرکت به خارج از کشور و اطلاع مردم از کلاهبرداری این شرکت از بخش هایلایت «چهره‌ها» در اینستاگرام این شرکت حذف شد، اما همچنان با جستجویی ساده در فضای مجازی قابل مشاهده است. اسامی بازیگران، ورزشکاران و بلاگر‌هایی نظیر علیرضا بیرانوند، اکبر عبدی، نیوشا ضیغمی، فاطمه گودرزی، حسین کنعانی‌زادگان، احمد ایراندوست، حسن ریوندی، محسن ابراهیم‌زاده، منوچهر هادی، یوسف تیموری، سیدجواد هاشمی، رضا شفیعی جم، مهدی مهدی‌پور، بهرنگ علوی، الهام حمیدی، محسن افشانی، متن ستوده، هادی ساعی، نیما شاهرخ‌شاهی، محمد امین کریم‌پور، محمد معماریان، صادق سپدرودی (صادق بوقی)، هادی چوپان، مریم مومن، خواهران منصوریان و ... در میان تبلیغ کنندگان این شرکت به چشم می‌خورد.

حضور برخی از چهره‌های شناخته شده در دفتر کوروش کمپانی

ورود پلیس به پرونده کوروش کمپانی
اواخر هفته گذشته بود که خبر‌هایی مبنی بر کلاهبرداری کوروش کمپانی در فضای مجازی منتشر شد. خبری که خیلی زود فراگیر شد و مالباختگان را به دفتر مرکزی این شرکت در غرب تهران کشاند. درپی این اقدام پلیس امنیت اقتصادی نیز به موضوع ورود کرد. سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا در این خصوص گفته بود: «درپی تبلیغات خارج از ضوابط و پایین‌تر از قیمت بازار شرکتی با عنوان «کوروش کمپانی» برای فروش گوشی تلفن همراه، مراتب در دستور کارآگاهان پلیس امنیت اقتصادی قرار داده شد. با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که اعضای این شرکت با تبلیغات گسترده و سوءاستفاده از برخی چهره‌های شناخته شده با تبلیغ فروش گوشی تلفن همراه به قیمت پایین با دریافت مبالغی با وعده تحویل ۴۵ روزه اقدام به ثبت نام از شهروندان کرده‌اند.

رحیمی همچنین گفته بود که متهم اصلی این پرونده قبل از تشکیل پرونده متواری شده، اما با اقدامات صورت گرفته یکی از اعضای اصلی این شرکت بازداشت و دو نفر دیگر تحت تعقیب هستند و هماهنگی دستگاه قضایی تمام اموال متهم اصلی پرونده توقیف شده است.

رئیس پلیس امنیت اقتصادی به نقش سلبریتی‌ها در کمک به کلاهبرداری این شرکت هم اشاره کرده و گفته بود: «متاسفانه در جریان فعالیت این شرکت برخی افراد سرشناس و شناخته شده اقدام به تبلیغ برای این شرکت کرده‌اند که به اتهامات آنان هم رسیدگی خواهد شد.»

مسئولیت سلبریتی‌ها در تبلیغات چیست؟
با انتشار خبر کلاهبرداری کوروش کمپانی، بار دیگر موضوع نقش سلبریتی‌ها و مسئولیت‌شان درباره اقداماتی که انجام می‌دهند مورد توجه قرار گرفت. موضوعی که فشار‌های ناشی از آن سبب شد تا برخی از این افراد مانند الهام حمیدی از اقدام خود در تبلیغ این شرکت عذرخواهی کنند و برخی دیگر نظیر محسن افشانی نیز همچنان در مقام طلبکار و مدعی باقی مانده و خود را بدون تقصیر نشان دهند. اما مسئولیت سلبریتی‌ها در تبلیغات چیست؟ موضوعی که محمد یونسی، وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی در امور کسب و کار‌ها به آن پاسخ داده است.

یونسی در همین راستا گفت: «نقش سلبریتی‌ها در امر تبلیغات، همواره تاثیر گذار بوده است به نحوی که این روز‌ها شرکت‌های بزرگ در سراسر دنیا برای معرفی یا رونمایی از محصولات و خدمات جدید خود از حضور چهره‌ها و شخصیت‌های مطرح ورزشی و هنری یا حتی افراد شناخته شده در فضای مجازی که به بلاگر مشهورند، استفاده می‌کنند تا بتوانند بازخورد بیشتری از تبلیغ محصول خود داشته باشند. از طرفی رسانه‌ها نیز دیگر محدود به شبکه‌های تلویزیونی و خبرگزاری‌های رسمی یا حتی مجلات هفتگی و ماهانه نیست و پلتفرم‌های کاربر محور، بین مخاطبین ضریب نفوذ بیشتری پیدا کرده و کاربران آن‌ها زمان زیادی را صرف بازدید از محتوا‌های صوتی و تصویری بارگزاری شده توسط افراد فعال در این فضا می‌کنند. 

وی ادامه داد: به همین دلیل، حجم تولیدات محتوایی و افراد اثرگذار در این فضا نیز رو به افزایش است و عملاً نظارت در این فضا به شیوه سنتی و منفعلانه غیرممکن است. همانطور که این سکو‌ها موجب سهولت در دسترسی به محتوای رایگان، بروز و اثرگذار شده است آثار مخربی نیز به همراه داشته است از جمله انتشار اخبار غیرواقع و کذب به صورت گسترده و از همه مهم‌تر استفاده از چهره و شخصیت‌های معروف مثل سلبریتی‌ها و بلاگر‌ها برای تبلیغات پروژه‌های کلاهبرداری یا محصولات نا ایمن و غیراستاندارد که منجر به نابودی سرمایه، سلامتی یا حتی حیثیت بسیاری از افرادی شده که تحت تاثیر این نوع محتوا‌ها قرار گرفته‌اند.

سلبریتی‌ها مالباختگان کوروش کمپانی را اغوا کردند
این وکیل دادگستری با اشاره به موضوع کلاهبرداری شرکت کورورش کمپانی گفت: موضوعی که پرونده کلاهبرداری اخیر یعنی کوروش کمپانی نیز بسیار مطرح بوده است و همگی به نقش موثر سلبریتی‌ها در اغوای مالباختگان اذعان داشته و مالباختگان علیرغم توصیه اهل خبره باز هم دستمایه افراد سودجو قرار گرفته‌اند. در این پرونده افراد سودجو توانسته‌اند از طریق استفاده از چهره‌های معروف برای خود، اعتباری بدست آورده و در نتیجه با شگرد پانزی دست به کلاهبرداری بزنند.

یونسی درباره اینکه آیا می‌توان سلبریتی‌های مبلغ کوروش کمپانی را تحت پیگرد قرار داد یا خیر گفت: مشخصا مسئولیت افراد سودجو و کلاهبردار در خصوص ارتکاب جرایم و رفتار مجرمانه مشخص است و قطعاً دستگاه‌های قضایی می‌توانند این افراد را به دلیل فعل ارتکابی تحت پیگرد قرار دهند. اما در مورد سلبریتی‌ها که اقدام به تبلیغ یا اعتبار بخشیدن به پروژه‌های کلاهبردارانه یا اسکم کنند، یکسری نکات وجود دارد.

وی درباره مسئولیت حقوقی و کیفری افراد معروف در تبلیغ و معرفی پروژه‌های کلاهبرداری، گفت: شکی نیست که تبلیغات افراد معروف و سلبریتی در شناخته شدن و اعتبار یافتن کالا یا خدمات بنگاه‌های اقتصادی بسیار موثر است، اما این نقش موثر گاهی می‌تواند دستمایه افراد سودجو شده و از این طریق زیان غیرقابل جبرانی برای جامعه رقم زند. در این سال‌ها شاهد بودیم برخی از افراد مشهود به تبلیغ پروژه‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال پرداخته یا حتی دعوت به سرمایه‌گذاری در املاک خارج کشور به واسطه برخی شرکت‌های ناشناخته کرده بودند، اما در مدت کوتاهی مشخص شد که این پروژه‌های سرمایه گذاری کاملاً شیادانه بوده و از ابتدا به قصد کلاهبرداری و سودجویی راه‌اندازی شده‌اند و مردم به تبعیت از تبلیغات سلبریتی‌ها کورکورانه وارد این پروژه‌ها شده و سرمایه خود را از دست داده‌اند و متاسفانه همچنان و بعد از سال‌ها پیگیری راه به جایی نبرده‌اند.

کوروش کمپانی اعتبارش را از سلبریتی‌ها گرفت
این وکیل پایه یک دادگستری ادامه داد: نکته مهم در این پرونده‌ها غفلت از نقش سلبریتی‌ها در اعتبار بخشیدن به این پروژه‌ها بوده است و متاسفانه قوانین و مقررات به طور اختصاصی به مسئولیت این دسته از تبلیغات کنندگان نپرداخته است. البته البته این بدان معنا نیست که این دسته از افراد هیچگونه مسئولیت حقوقی و کیفری در جبران زیان مالباختگان پروژه‌های اسکم یا همان کلاهبرداری نداشته باشند. زیرا همانطور که بیان شد افراد اثرگذار و مشهور در جامعه، در صورتی‌که آگاهانه نسبت به اعتبار بخشیدن پروژه‌های اسکم اقدام کرده و به نحوی در عواید آن سهیم شوند قطعا مسئولیت کیفری و حقوقی خواهند داشت.

یونسی افزود: ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری در خصوص فریب مردم برای بردن مال آن‌ها این چنین جرم انگاری کرده است؛ «هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت‌ها یا تجارتخانه‌ها یا کارخانه‌ها یا مؤسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقع امیدوار کند. از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده‌است محکوم می‌شود.»

وی تصریح کرد: به موجب قانون فوق، رکن مادی جرم که همان فریب افراد برای تحصیل مال است معمولاً در تبلیغات پروژه‌های کلاهبرداری نیز توسط سلبریتی‌ها رخ می‌دهد، اما مساله‌ای که وجود دارد این است که اغلب سلبریتی‌ها در دفاع از خود، عدم ذینفع بودن در تحصیل مال یا عدم قصد و اطلاع از غیرقانونی بودن فعالیت سفارش دهنده تبلیغات را مطرح می‌کنند. هرچند برخی پروژه‌هایی که مورد تبلیغات قرار می‌گیرند، فی نفسه قانونی نبوده یا به قدری فرآیند کلاهبرداری در آن شفاف است که نمی‌توان این ادعا را پذیرفت.

این مشاور حقوقی کسب و کار اضافه کرد: حتی گاهی برخی سلبریتی‌ها در سود یا عواید این نوع پروژه‌ها سهیم می‌شوند و به نوعی خود ذینفع در تحصیل این چنین مالی شده‌اند، لذا مقامات قضائی در خصوص چنین پرونده‌هایی باید رابطه مالی و همکاری بین مالکان پروژه‌های اسکم با سلبریتی‌ها را موشکافی کرده و به صرف اینکه نیت آن‌ها تبلیغ صرف بوده و از اسکم بودن پروژه اطلاعی نداشته‌اند کفایت نکنند.

آیا می‌توان از سلبریتی‌هایی که کوروش کمپانی را تبلیغ کردند شکایت کرد؟
یونسی درباره قواعد تبلیغ ازسوی سلبریتی‌ها در قانون نیز گفت: تبلیغات قواعدی دارد که اگر رعایت نشود باز هم با فرض عدم اطلاع از نیت کلاهبرداران برای تبلیغ‌کنندگان ایجاد مسئولیت می‌کند. به موجب ماده ۷ قانون حمایت از مصرف کنندگان؛ «تبلیغات خلاف واقع و ارائه اطلاعات نادرست که موجب فریب یا اشتباه مصرف کننده از جمله از طریق وسایل ارتباط جمعی، رسانه‌های گروهی و برگه‌های تبلیغاتی شود، ممنوع است.» در ماده ۱ تا ۳ آیین نامه اجرایی این ماده آمده است انتشار هرگونه تبلیغ خلاف منجر به مسئولیت تبلیغات کننده و سازنده آگهی تبلیغاتی خواهد بود و بستر انتشار این آگهی در هر فضائی که باشد از جمله صداوسیما یا اینترنت و فضای مجازی مشمول مقررات این قانون است.

این وکیل پایه یک دادگستری ادامه داد: «برخی از مصادیق تبلیغ خلاف واقع طبق ماده ۲ ایین نامه فوق که این روز‌ها در فضای مجازی به فور شاهد آن هستیم، عبارت است از؛ «استفاده از مطالب گمراه کننده و ادعا‌های غیرقابل اثبات و کذب.»، «ارتکاب فعل یا ترک فعل که سبب مشتبه شدن یا فریب مخاطب از نظر کمیت یا کیفیت شود.»، «تبلیغ فراتر از واقعیت کالا یا خدمات مورد نظر»، «استفاده از صفات مطلق و اغراق آمیز نظیر کاملاً بهداشتی و صددرصد تضمینی»، «عدم ارایه اطلاعات دقیق، صحیح و روشن کالا‌ها و خدمات» و ... بنابراین در صورتی که سلبریتی‌ها اقدام به تبلیغ خلاف واقع کنند طبق قانون همراه با سفارش دهنده تبلیغات دارای مسئولیت هستند.

وی ادامه داد: همچنین در مواد ۲ و ۳ آیین نامه ساماندهی آگهی‌ها و فعالیت تبلیغاتی در فضای مجازی مصوب وزارت ارشاد تصریح شده اولا هرگونه تبلیغات در فضای مجازی باید با نظارت کانون‌های تبلیغاتی صورت گیرد و دوما هرگونه محتوای تبلیغاتی باید به طور شفاف و مشخص اعلام شود به طور مثال در بند ۵ ماده ۳ این دستورالعمل در خصوص مسئولیت افراد سلبریتی یا تاثیرگذار آمده؛ «افراد تاثیرگذار برای معرفی کالا یا خدمت در فضای مجازی (مستقیم و غیرمستقیم) ضمن رعایت قوانین و مقررات تبلیغاتی، باید به طور مشخص و شفاف، تبلیغاتی بودن محتوای منتشره را به اطلاع مخاطبان و کاربران برسانند.»

یونسی افزود: «علی القاعده عدم اشاره به تبلیغاتی بودن محتوا و ترغیب کاربران به خرید یا استفاده از محصول، این شائبه را پیش می‌آورد که شخص در عرضه یا ارائه خدمت یا کالا سهیم بوده یا از تمامی ابعاد قانونی و عملیاتی آن مطلع بوده و از این طریق منجر به اغوا یا فریب مشتریان خواهد شد. در همین راستا ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی در این خصوص افرادی که عمداً یا سهوا منجر به بروز خسارت نسبت به افراد می‌شوند نیز اینگونه فرض را بر مسئولیت قرار داده است؛ «هر کس بدون مجوز قانونی عمداً یا در نتیجه بی‌احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد شده لطمه‌ای وارد کند که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خودمی‌باشد.»

مالباختگان کوروش کمپانی از سلبریتی‌ها شکایت کنند
این مشاور حقوقی کسب و کار گفت: بنابر این در خصوص مسئولیت مدنی افراد سلبریتی در بروز خسارت ناشی از تبلیغات پروژه‌های کلاهبرداری که منجر به از بین رفتن سرمایه هزاران نفر می‌شود به خصوص هنگامی که اصول وقواعد تبلیغات رعایت نشده و در عمل به اعتباربخشی پروژه یااشخاصی پرداخته می‌شود که هیچ اطلاعاتی از کم و کیف آن ندارند بازهم منجر به اینجاد مسئولیت می‌شود. در همین راستا نیز به سلبریتی‌ها توصیه می‌شود در امور تبلیغاتی حتما از طریق موسسات و کانون‌های تبلیغاتی مجاز اقدام به تبلیغ محصولات کرده و راسا از طریق فضای مجازی با صفحات خود اقدام به تبلیغ نکنند. در غیراین‌صورت امکان سلب مسئولیت از خود را نداشته و از طرفی به مالباختگان این نوع پروژه‌ها نیز توصیه میشود در صورتی‌که به سبب تبلیغات خلاف واقع سلبریتی‌ها فریب خورده و دچار زیان شده‌اند، حتما این افراد را تحت پیگرد قضائی قرار دهند.

جامعه به مجوز‌ها اعتماد می‌کند؛ ضرورت تغییر روند صدور مجوز
امیرمحمود حریرچی، جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی نیز در گفتگو با ایسنا این موضوع را از نظر اجتماعی مورد تحلیل قرار داد و گفت: متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد هستیم که مصرف گرایی در کشور ما بسیار شایع شده و این مسئله باعث زیاده خواهی شدید در افراد شده است. به طوریکه افرادهنگام خرید هر نوع وسیله ی، به جای توجه به نوع کارکرد و نیاز خود، به برند و معروفیت آن وسیله توجه می‌کنند. متاسفانه عده‌ای سودجو از این زیاده خواهی مردم سوءاستفاده کرده و برای افراد دام پهن می‌کنند. اما سوال اینجاست این افراد چطور جرات می‌کنند دست به چنین اعمال مجرمانه‌ای بزنند و ترس از مجازات نداشته باشند؟

حریرچی با بیان اینکه کلاهبرداران با این اقدامات، اعتماد را در جامعه از بین می‌برند، گفت: در کشور ما ضعف‌های قانونی بسیاری درباره ایجاد چنین شرکت‌هایی وجود دارد و معلوم نیست چه کسانی بر پایه چه چیزی به این افراد مجوز تاسیس شرکت داده‌اند. به نظر من برای صدور چنین مجوزهایی، باید ضمانت‌های سنگینی توسط مراجع مربوطه از موسسان شرکت‌ها اخذ شود تا در صورت بروز هرگونه مشکل یا عدم اجرای تعهدات، پول مالباختگان به آن‌ها بازگردانده شود.

این جامعه شناس معتقد است مراجع قانونی هر کشور باید نسبت به صدور مجوز‌ها بیشتر حساسیت داشته باشند و پس از بررسی‌های دقیق و کامل به ارائه مجوز دست بزند. انجام این بررسی‌ها و در نتیجه صدور مجوز باعث می‌شود مردم به این شرکت‌ها اعتماد کنند، زیرا تصور می‌کنند که قانون و حاکمیت این بررسی را انجام داده است. انجام اینگونه بررسی‌ها، وظیفه حاکمیت و وزارت خانه مربوطه است و هر فرد در جامعه نمی‌تواند برای کوچک‌ترین خرید‌ها و مسائل مالی‌اش به تنهایی به بررسی بپردازد یا به اطلاعات این افراد دسترسی داشته باشد.

سلبریتی‌ها برای پول، با آبروی خود بازی نکنند
به گفته این آسیب شناس اجتماعی، مردم به این مجوز‌های صادر شده توسط مراکز قانونی، اعتماد می‌کنند و پول‌های خود را به این موسسات می‌سپارند بنابراین قانون باید دقیق‌تر و کامل‌تر به این موضوع بپردازد، تا مردمی که به هزار زحمت درآمدی کسب کرده و به دنبال حفظ ارزش سرمایه خود هستند، اینطور در دام سودجویان و کلاهبرداران نیفتند.

این جامعه شناس گفت: بیشتر سلبریتی‌ها در شرایط اقتصادی مساعدی قرار ندارند یا دچار آفت‌های زیاده‌خواهی و ... شده‌اند، بنابراین از چهره و نام و شهرت خود در تبلیغات استفاده می‌کنند تا پولی به جیب بزنند. البته این موسسات از شهرت این افراد سوءاستفاده می‌کنند، اما سلبریتی‌ها پول خود را گرفته اند و مشکلی در این زمینه ندارند. این مسائل اینچنین باید برای سلبریتی‌ها نیز درسی باشد که دیگر اینگونه در قبال پول، با آبروی و سرمایه اجتماعی خود بازی نکنند. 

چرا مردم در دام کلاهبرداران گرفتار می‌شوند؟
محمدعلی الستی، جامعه شناس و استاد دانشگاه نیز در گفتگو با ایسنا به چرایی فریب خوردن مردم از این کلاهبرداران پرداخت و گفت: اگر تاریخ را بخوانید متوجه می‌شوید که در جامعه ما یکی از مشکلاتی که همیشه وجود داشته است، این است که مردمی بسیار کم صبر و حوصله هستیم و خیلی سریع می‌خواهیم به هر چیزی دست پیدا کنیم. اکثر ما می‌خواهیم که یک شبه به همه خواسته‌ای خود برسیم و با کمترین تلاش بیشترین سود را در هر حوزه‌ای کسب کنیم. این خواسته غیرمنطقی افراد، شرایط را برای کلاهبرداران فراهم می‌کند تا از ما به نفع خودشان سوءاستفاده کنند. گلدکوئیست و شرکت‌های هرمی نیز یکی از همین مثال هاست که در سال‌های پیش با آن مواجه شده بودیم و عده زیادی در این مسیر سرمایه‌های خود را از دست دادند.

این استاد دانشگاه با اشاره به پرونده کوروش کمپانی اظهارکرد: در این مورد صاحبان این شرکت ادعا کردند که تلفن همراهی که ۵۰ میلیون در بازار قیمت دارد را ۲۰ میلیون تومان به دست خریدار می‌رسانند؛ اما مسئله‌ای که در ذهن ما ایجاد می‌شود باید این باشد که چرا و چگونه این اتفاق رخ می‌دهد؟ آیا این ادعا درست است یا خیر. اما متاسفانه شاهد هستیم که بعضی افراد دچار «سودجویی غیرعادی» شده‌اند که اصلا به این سوالات توجهی ندارند و فقط می‌خواهند با کمترین هزینه بهترین خدمات و لوازم را تهیه کنند که این مسئله باعث می‌شود کلاهبرداران به مقاصد خود برسد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: همچنین این رویای پولدار شدن و فراهم کردن همه چیز باعث شده افراد به شدت ساده لوحانه رفتار کرده و گرفتار دام‌های پهن شده شوند، زیرا آدمی که تصور می‌کند پول و خوشبختی به سادگی به دست می‌آید طعمه بسیار خوبی برای این کلاهبرداران می‌شود.

این جامعه شناس درباره چرایی افزایش این اتفاقات نیز گفت: متاسفانه مشکلات اقتصادی در این زمینه بسیار تاثیرگذار هستند. همچنین در سال‌های اخیر شاهد هستیم که اشتغال و کسب درآمد برای جوانان سخت شده است. از انجایی که روش کسب درآمد اصولی پیچیده شده است، افراد به دنبال درآمد از طریق غیراصولی هستند که باعث افزایش این مشکلات می‌شود. افراد به جای اینکه دنبال سخت کار کردن و تلاش کردن باشند که به درآمد خوبی برسند، سراغ خرافات می‌روند. سودجویان نیز از این مسئله استفاده کرده و با ادعا‌های بزرگ افراد را جذب خود کرده و اندک دارایی هایشان را نیز به تاراج می‌برند. در این میان طرفداران سلبریتی‌ها نیز طعمه خوبی هستند.

مردم به تبلیغ سلبریتی‌ها توجه نکنند
سرهنگ تورج کاظمی رئیس سابق پلیس فتای پایتخت در گفتگو با ایسنا درباره اینکه آیا سلبریتی‌ها در مقابل کلاهبرداری کوروش کمپانی از مردم، مسئولیت قانونی دارند یا خیر؟ به ایسنا گفت: از قدیم این بحث در میان بود که افراد یا سلبریتی‌هایی که یک چیز را تبلیغ می‌کنند از اصالت آن وسیله یا قانونی بودنش اطمینان پیدا نمی‌کنند و تنها صرف اینکه این کار برای آن‌ها منفعت مالی دارد؛ این کار را قبول می‌کنند. متاسفانه از نظر قانونی، این افراد در زمینه آنچه که تبلیغ می‌کنند؛ مسئولیت قانونی ندارند؛ مگر اینکه از جملاتی مثل اینکه «من ضمانت می‌کنم» یا «من تائید می‌کنم» و نظایر آن استفاده کرده یا خودشان ضمانت خاصی ارائه کرده باشند؛ که در اینصورت افرادی که به واسطه تبلیغات این افراد فریب این کمپانی‌ها یا شرکت‌ها را خورده‌اند می‌توانند به مرجع قضایی شکایت کنند.

به گفته این متخصص فضای مجازی، البته این مسئله نیازمند سند و مدرک است که می‌تواند مورد توجه قاضی قرار گیرد، ولی در مجموع تبلیغ کردن توسط سلبریتی‌ها مانعی ندارد، اما سلبریتی‌ها یا بلاگر‌ها در قبال اجتماع مسئولیت دارند و قبل از هرگونه تبلیغاتی باید صلاحیت آن مجموعه را بررسی کرده سپس آن را به دیگران پیشنهاد دهند. در واقع بی‌تفاوتی سلبریتی‌ها به چنین موضوعاتی در مرحله اول خیانت به طرفداران خودشان است.

کاظمی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان ضمانت این سلبریتی‌ها را در دادگاه، اثبات کرد، گفت: بیشتر این افراد از طریق عکس و فیلم به تبلیغ می‌پردازند، اما در مجموع، عکس و فیلم یا صوت نمی‌تواند مدرک رسمی باشد، اما دادگاه می‌تواند در بررسی‌های خود آن را مدنظر قرار دهد.

رئیس سابق پلیس فتای پایتخت معتقد است: باید به این نکته توجه داشت که افراد نباید بر اساس صحبت‌ها و تبلیغات سلبریتی‌ها، به یک مجموعه اقتصادی اعتماد کرده و پول خود را به آن‌ها بسپارند. بلکه باید قبل از هرگونه تصمیم‌گیری، از صحت اطلاعات مطمئن شوند و به قوانین در این زمینه توجه کنند.

تبلیغ کنندگان کوروش کمپانی «مسئولیت» دارند حتی اگر «سوء‌نیت» نداشته‌اند
عیسی امینی، رئیس پیشین کانون وکلای دادگستری مرکز هم درباره سلبریتی‌هایی که اقدام به تبلیغ این شرکت کرده‌اند، نیز گفت:‌عده خاصی از هنرمندان و ورزشکاران به ویژه برخی از فوتبالیست‌ها تنها گروه مشخصی هستند که تمایل جدی به تبلیغ برای کسب منافع مادی حداکثری دارند و اصولا تمایلی برای آموزش‌های حرفه‌ای و همگانی به صورت مجانی هم ندارند. در این راستا، بعضا به تبلیغاتی نیز می‌پردازند که لااقل همگی به عدم اطمینان آن‌ها به درستی موضوع تبلیغ وتصدیق اعتبارات، اطمینان داریم آن‌ها نمی‌توانند بعضی از تبلیغ‌های نادرست و فریب دهنده خود را بدون مسئولیت مدنی قلمداد کنند.

وی ادامه می‌دهد: از آنجا که برای تحقق مسئولیت مدنی نیازی به اثبات «سوء نیت» و «تبانی» تبلیغ کننده با بنگاه اقتصادی نیست و حداکثر، تقصیر تبلیغ کننده در اعتماد سازی ناروا برای اثبات ناصحیح اعتبار آن شخص کافی است، این امر ممکن است مصداق بحث مسئولیت مدنی و تکلیف به جبران خسارت به اندازه مداخله در ایجاد زیان قرار گیرد.

ورود پلیس بین‌الملل به ماجرای مدیرعامل کوروش کمپانی
در شرایطی که مدیرعامل کوروش کمپانی به خارج از کشور متواری شده است. پیگیری‌های خبرنگار ایسنا حاکی از آن است که اینترپل نیز رسیدگی به موضوع را در دستورکار خود قرار داده است، پرونده‌ای که به نظر می‌رسد با اقدامات انتظامی و حقوقی به نتیجه خواهد رسید، اما سوال اینجاست که سلبریتی‌ها و برخی از رسانه‌های سلبریتی محور در فضای مجازی که تا دیروز مدیرعامل فراری این شرکت را مدیری موفق و کاربلد معرفی کرده بودند. چه پاسخی به مالباختگان و افکار عمومی خواهند داد؟ 

به‌نظر می‌رسد، سکوت یا حتی یک عذرخواهی ساده نمی‌تواند شانه آنان را از بار مسئولیتی که با تبلیغ و تعریف و تمجید ناروا و در ازای دریافت پول از کوروش کمپانی داشته‌اند؛ خالی کند. باید دید دستگاه قضایی با این افراد چه خواهد کرد و آیا قوانین ما برای برخورد با تبلیغ‌کنندگان چنین کلاهبردارانی شفاف‌تر خواهد شد یا خیر.

منبع: ایسنا